ΑΙΣΧΡΟΝ ΕΣΤΙ ΣΙΓΑΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΑΣΗΣ ΑΔΙΚΟΥΜΕΝΗΣ.
ΜΗΤΡΟΣ ΤΕ ΚΑΙ ΠΑΤΡΟΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΩΝ ΤΩΝ ΠΡΟΓΟΝΩΝ ΤΙΜΙΩΤΕΡΟΝ ΕΣΤΙ Η ΠΑΤΡΙΣ.
του Γιώργου Τριανταφυλλόπουλου
Νοεμβ.2011, αλλά επίκαιρο λόγω ΕΛΣΤΑΤ- Γεωργίου
Ήταν, είπαν, η Ελλάδα η χώρα με τα τεράστια ελλείμματα και το τεράστιο δημόσιο χρέος που επέβαλλαν τη λήψη μέτρων λιτότητας με τη κυριαρχία στη χώρα να περνά στην Ε.Ε. στην Ε.Κ.Τ. και στο Δ.Ν.Τ. Έτσι διατυμπανιζόταν από την ελληνική κυβέρνηση τα ελληνικά και τα ξένα ΜΜΕ από την κομισιόν από ένα Μπαρόζο, ένα κάποιο Γιούνκερ και κάτι άλλους παράξενους που ποτέ οι Έλληνες δεν είχαν εκλέξει στα πλαίσια της κολοβής και στρεβλής ελληνικής δημοκρατίας. Έλεγαν πως η Ελλάδα είχε καταρρεύσει και αναλάμβαναν αυτοί να τη σώσουν. Οι περισσότεροι Έλληνες σοκαρισμένοι δέχονταν τους διάφορους αριθμούς που ακούγονταν χωρίς να το ψάχνουν. Λέω να το ψάξουμε λίγο. Είχαν κάποια βάση όσα είπαν; Κι αν ναι σε ποιο βαθμό δικαιολογούσαν όσα έγιναν; Τα επιχειρήματα, για το σύνολο των πολιτικών που ακολουθήθηκαν, στηρίζονταν σε δύο στοιχεία. στο δημόσιο χρέος και στο έλλειμμα. Ας αρχίσουμε με το δημόσιο χρέος διαφόρων χωρών.
Διάγραμμα 1
Διάγραμμα 2
Διάγραμμα 3
Διάγραμμα 4
Διάγραμμα 5
Διάγραμμα 6
Διάγραμμα 7
http://www.datosmacro.com/en/national-debt
Διάγραμμα 8
http://www.researchonmoneyandfinance.org/wp-content/uploads/2011/11/Eurozone-Crisis-RMF-Report-3-Breaking-Up.pdf
Στα παραπάνω διαγράμματα βλέπουμε το δημόσιο χρέος σαν ποσοστό του ΑΕΠ και την εξέλιξή του από το 1999 ως το 2010. Τι μπορούμε να συμπεράνουμε;
- Κατά το 2007 όταν η κρίση των τραπεζών βρισκόταν στο κατακόρυφό της το δημόσιο χρέος της Ελλάδας ανερχόταν στο 110,7 του ΑΕΠ της ενώ της Ιταλίας στο 106,3%. Ήσαν δηλαδή δύο απολύτως κοντινά μεγέθη. Σε μια ενδιάμεση θέση κυμαινόταν το χρέος της Γαλλίας – στο 67,7% του ΑΕΠ-, του Βελγίου -στο 89,6%- της Πορτογαλίας –στο 71,6%-ενώ σε χαμηλά επίπεδα κυμαινόταν το δημόσιο χρέος στην Ισπανία – 39,8%-, της Ιρλανδίας στο 44,4% του ΑΕΠ της.
- Στο σύνολο των διαγραμμάτων φαίνεται η εκτίναξη του δημοσίου χρέους σε όλες τις χώρες από το 2008 και μετά. Αυτό αφορά τόσο τις χώρες με υψηλό όσο κι αυτές με χαμηλό χρέος. Καθώς δηλαδή η χρηματοπιστωτική κρίση εντείνεται τα δημόσια χρέη και τα ελλείμματα αυξάνονται κατακόρυφα.
- Χώρες όπως η Ελλάδα και η Γαλλία βρίσκονταν σε μια διαδικασία σταθεροποίησης του δημοσίου χρέους σαν ποσοστό του ΑΕΠ ενώ κάποιες άλλες όπως η Ισπανία το Βέλγιο και η Ιταλία βρίσκονταν σε μια πορεία μείωσής του μέχρι το 2008.
- Από το διάγραμμα 6 βλέπουμε πως οι ρυθμοί μεταβολής του δημοσίου χρέους πήραν εξαιρετικά επιθετική μορφή σε χώρες με χαμηλό χρέος όπως η Ιρλανδία αλλά και η Ισπανία.
- Από το 2009 χώρες με τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά του δημοσίου χρέους, όπως η Ελλάδα και η Ιρλανδία, μπήκαν ουσιαστικά υπό την κηδεμονία των εκπροσώπων του διεθνούς κεφαλαίου, κυβερνώμενες επί της ουσίας από την ΕΚΤ την Ε.Ε και το ΔΝΤ. Αντίθετα η Ιταλία, με δημόσιο χρέος ίδιας τάξης μεγέθους με αυτό της Ελλάδας έμεινε, αρχικά, εκτός της διακυβέρνησης αυτής.
- Στο όνομα της μείωσης των προβλημάτων του δημοσίου χρέους τα δημόσια χρέη, μέσω των ακολουθούμενων πολιτικών, εκτινάχτηκαν στα ύψη ενώ χώρες που δεν είχαν πρόβλημα δημοσίου χρέους απέκτησαν τέτοιο.
Τι έγινε όμως το 2008-2009 και άλλαξαν τα πάντα στις αναπτυγμένες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας αρχικά; Εκείνο που προηγήθηκε των παραπάνω εξελίξεων ήταν απλά το σκάσιμο της φούσκας των στεγαστικών δανείων και οι πτωχεύσεις τραπεζών. Μπορεί να σημαίνει κάτι αυτό; Θα δούμε αφού συνεχίσουμε με την παρουσίαση όλων των δεδομένων που έχουμε στη διάθεσή μας. Εκτός από το ύψος του δημοσίου χρέους, σαν ποσοστό του ΑΕΠ, ο άλλος παράγοντας που χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον για να πειστούν οι εργαζόμενοι των διαφόρων χωρών που δέχονταν την επίθεση του κεφαλαίου να αποδεχτούν τη μοίρα που τους επιφύλασσαν ήταν τα ελλείμματα των κυβερνήσεων.
Ας δούμε τώρα τα ελλείμματα σε διάφορες χώρες και πως αυτά διαμορφώνονταν χρονικά.
Διάγραμμα 9
Διάγραμμα 10
Διάγραμμα 11
Διάγραμμα 12
Διάγραμμα 13
Διάγραμμα 14
Διάγραμμα 15
Διάγραμμα 16
Διάγραμμα 17
Διάγραμμα 18
http://www.datosmacro.com/en/deficit/belgium
Διάγραμμα 19
http://www.researchonmoneyandfinance.org/wp-content/uploads/2011/11/Eurozone-Crisis-RMF-Report-3-Breaking-Up.pdf
Διάγραμμα 20
http://www.researchonmoneyandfinance.org/wp-content/uploads/2011/11/Eurozone-Crisis-RMF-Report-3-Breaking-Up.pdf
Ποια είναι τα συμπεράσματα που μπορούμε να εξαγάγουμε από τα στοιχεία για τα δημόσια ελλείμματα που παραπάνω παρουσιάσαμε;
- Τα δημόσια ελλείμματα είναι μια σταθερά των κυβερνήσεων των αναπτυγμένων καπιταλιστικών κρατών από τη δεκαετία του 1970 και μετά, εξαιρώντας μια μικρή περίοδο μιας πενταετίας λίγο πριν και λίγο μετά το 2000, όπως δείχνει και το επόμενο διάγραμμα.
Διάγραμμα 21
http://www.bis.org/publ/othp09.pdf
- Η συνειδητή πολιτική της δημιουργίας ελλειμμάτων είχε σαν αποτέλεσμα την εκτίναξη του κρατικού δανεισμού μέσω του οποίου το διεθνές κεφάλαιο, το οποίο αδιάθετο και λιμνάζον διογκωνόταν μέσω της φοροασυλίας και της αδυναμίας παραγωγικής τοποθέτησης του, δανειζόταν στα κράτη εξασφαλίζοντας μια εξαιρετική και σίγουρη κερδοφορία. Η διόγκωση του κρατικού δανεισμού των αναπτυγμένων κρατών φαίνεται στο διάγραμμα 17 ενώ στο διάγραμμα 18 βλέπουμε τα πραγματικά ποσοστά κυβερνητικού δανεισμού διαφόρων χωρών κατά την τελευταία εικοσαετία μεταξύ των οποίων και της Ελλάδας.
Διάγραμμα 22
http://www.bis.org/publ/othp09.pdf
- Σε όλο το διάστημα που περιλαμβάνεται στα διαγράμματα βλέπουμε τα ελλείμματα των ευρωπαϊκών είχαν σημαντικές διακυμάνσεις έχοντας τις περισσότερες φορές και στις περισσότερες χώρες αρνητικό πρόσημο πλην, ίσως, της Ιρλανδίας και της Ισπανίας. Από το 2008 παρατηρούμε τα ελλείμματα του δημοσίου να αυξάνονται κατακόρυφα στο σύνολο των αναπτυγμένων ευρωπαϊκών χωρών.
- Τα δημόσια ελλείμματα κατά το 2008 ήσαν: Ελλάδα -9,4, Βρετανία -5, Γαλλία -3.3, Πορτογαλία -2,9, Ιρλανδία -7,3,Ιταλία -2,7, Βέλγιο -1,3, Ισπανία -4,2 Ολλανδία 0,6 και Γερμανία 0,1.
Και εδώ αρχίζουν να συμβαίνουν διάφορα. Από το τέλος του φθινοπώρου του 2009 η νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αρχίζει να διατυμπανίζει σε πολύ υψηλούς τόνους πως η ελληνική οικονομία είναι Τιτανικός και οσονούπω βουλιάζει. Μια αναταραχή σηκώνεται! Βουλιάζει; Δεν το ήξεραν! Φυσικά ήταν σε όλους γνωστό και το υψηλό δημόσιο χρέος της Ελλάδας και τα ελλείμματα. Όλοι οι διεθνείς οργανισμοί είχαν τα δεδομένα των δύο αυτών μεγεθών. Αμέσως μια διαδικασία διερεύνησης του ελλείμματος του ελληνικού δημοσίου ξεκινά από την Ε.Ε. αποτέλεσμα των «εμπεριστατωμένων» ελέγχων ήταν η συνεχής μεγέθυνση των ελλειμμάτων του ελληνικού δημοσίου. Στον επόμενο πίνακα βλέπουμε τα ελλείμματα του ελληνικού δημοσίου και τις αναθεωρήσεις του όπως δίνονται από τη eurostat.
ΠΙΝΑΚΑΣ 1
http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/government_finance_statistics/documents/Report_EDP%20GR%20-%20final.pdf
Μέσα από συνεχείς αναθεωρήσεις και «ελέγχους» αναθεωρούνται προς το υψηλότερο τα ελλείμματα του ελληνικού δημοσίου από το 2006 και μετά για να φτάσει το έλλειμμα του 2009 στο 15,4% του ΑΕΠ. Την ίδια πορεία ανόδου ακολουθούσε και το δημόσιο χρέος το οποίο από 115,1% του ΑΕΠ τον Απρίλη του 2010 έφτασε στο 126,8% τον Οκτώβριο. Πως έγινε αυτό; Μα εντάσσοντας στα ελλείμματα και στα χρέη της γενικής κυβέρνησης τα ελλείμματα και τα χρέη όλων των οργανισμών του δημοσίου, των δήμων αλλά και το off market swap με τη G.Shacs της κυβέρνησης Σημίτη. Στους επόμενους πίνακες βλέπουμε τις εντάξεις αυτών των οργανισμών στα ελλείμματα και στα χρέη της γενικής κυβέρνησης και τις μεταβολές που επέφεραν τόσο στα ελλείμματα όσο και στο χρέος όπως τα δίνει πάλι η eurostat.
ΠΙΝΑΚΑΣ 1
http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/government_finance_statistics/documents/Report_EDP%20GR%20-%20final.pdf
Στον επόμενο πίνακα βλέπουμε το σύνολο των οργανισμών που εντάχθηκαν στη γενική κυβέρνηση.
Ίσως αναρωτηθεί κάποιος: Ήταν παράτυπο αυτό; Η απάντηση είναι όχι. Οι σχετικοί κανόνες εθνικών λογαριασμών (ESA95) προβλέπουν πράγματι αυτή τη δυνατότητα. Το πραγματικό ερώτημα όμως είναι αν έχουν εφαρμοστεί πάλι και σε ποιες χώρες η παραπάνω προβλεπόμενη διαδικασία. Σε σχετική ερώτηση του ευρωβουλευτή Ν. Χουντή ο αρμόδιος επίτροπος O. Rehn απαντά:
“E-8967/10EL
Απάντηση του κ. Rehn
εξ ονόματος της Επιτροπής
(9.12.2010)
Στο ευρωπαϊκό σύστημα λογαριασμών 1995 (ΕΣΛ 95) παράγραφος 3.27 (και πίνακας 3.1) ορίζονται τα κριτήρια για τη διάκριση των θεσμικών μονάδων μεταξύ εμπορεύσιμων και μη εμπορεύσιμων μονάδων. Τα κράτη μέλη υποχρεούνται να εφαρμόζουν αυτά τα κριτήρια περιοδικά προκειμένου να αποφασίσουν για την κατάταξη των δημόσιων επιχειρήσεων και, γενικά, των μονάδων που ελέγχονται από τη γενική κυβέρνηση. Αν οι μονάδες αυτές πληρούν τα κριτήρια για μη εμπορεύσιμες μονάδες, ένα από τα οποία είναι ο κανόνας του 50%, κατατάσσονται στον υποτομέα της γενικής κυβέρνησης. Πολλά κράτη μέλη το έχουν πράξει στο παρελθόν. Ένας ενδεικτικός κατάλογος της επανακατάταξης που έγινε στα κράτη μέλη περιλαμβάνει: Γαλλία (2001), Βέλγιο (2008 και 2010), Εσθονία (2008), Ουγγαρία (2008), Ιρλανδία (2007), Ιταλία (2008), Ρουμανία (2008 και 2010), Ισπανία (2009), Πολωνία (2009), Γερμανία (2010), και το Ηνωμένο Βασίλειο (2010).
Από την απάντηση του επιτρόπου φαίνεται πως η διαδικασία αυτή δεν είναι κάτι συνηθισμένο. Κάθε άλλο μάλιστα. Κι όχι μόνο αυτό η τελείως γενικόλογη και αόριστη απάντηση του επιτρόπου αφήνει κάποιες αμφιβολίες για την έκταση της ένταξης στη γενική κυβέρνηση των δημοσίων οργανισμών. Ας δούμε γιατί ήταν τόσο φειδωλός στην απάντησή του. Σε ερώτηση του Π. Λαφαζάνη στην ελληνική βουλή και προς το υπουργείο οικονομικών με το ίδιο περιεχόμενο έλαβε την παρακάτω απάντηση.
Από τις απαντήσεις του επιτρόπου και της ΕΛΛΣΤΑΤ προκύπτει πως όχι μόνο δεν ήταν συνηθισμένη στην Ε.Ε. η διαδικασία της ένταξης του συνόλου των οργανισμών του δημοσίου στη γενική κυβέρνηση αλλά δεν είχε γίνει καμία φορά τέτοια γενικευμένη εφαρμογή της προβλεπόμενης διαδικασίας. Όταν και όπου εφαρμόστηκε αφορούσε την ένταξη κάποιου συγκεκριμένου οργανισμού στη γενική κυβέρνηση. Πολλά ερωτήματα αρχίζουν επομένως να γεννούνται. Ήταν φανερό πως η διαδικασία που ακολουθήθηκε θα ανέβαζε τόσο το έλλειμμα όσο και το χρέος του δημοσίου κάτι απολύτως αναμενόμενο όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για κάθε χώρα. δύο όμως είναι τα θεμελιώδη ερωτήματα:
- Που αποσκοπούσε αυτή η κίνηση και ήταν μεθοδευμένη;
- Γιατί επελέγει η Ελλάδα για να εφαρμοστεί η παραπάνω διαδικασία;
Ας προσπαθήσουμε να απαντήσουμε στο πρώτο ερώτημα πιάνοντας το νήμα από την αρχή κάνοντας μια μικρή ιστορική αναδρομή στα όσα είχαν προηγηθεί μήπως και διακρίνουμε τους συνδετικούς αιτιολογικούς κρίκους.
- Στις ΗΠΑ και την Ευρώπη αρχίζουν να εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια κόπωσης της τεράστιας τραπεζικής επέκτασης των προηγούμενων χρόνων. Το καλοκαίρι του 2007 η αμερικάνικη τράπεζα Bear Stearns πτωχεύει καθώς είναι εκτεθειμένη σε προϊόντα τα οποία στηρίζονταν σε subprimes στεγαστικά δάνεια τα οποία είχαν αρχίσει να μην εξυπηρετούνται. Τα διατραπεζικά επιτόκια αυξάνονται με την ΕΚΤ να το φτάνει στο 4,25%. Μεγάλες αριθμός δανειοληπτών στεγαστικών δανείων στις ΗΠΑ αδυνατούν πλέον να ανταποκριθούν στις συμβατικές υποχρεώσεις τους και οι τράπεζες ξεμένουν από ρευστό ενώ οι πλειστηριασμοί ερημώνουν ολόκληρες γειτονιές και πόλεις. Η αδυναμία των δανειοληπτών έχει σαν αποτέλεσμα την αθρόα ανάληψη χρημάτων από τις τράπεζες αλλά και την αδυναμία πλέον αυτών να πληρώσουν τοκομερίδια, αξίες ομολόγων και ομόλογα δεύτερης γενιάς (CDOs) στα οποία έχουν επενδύσει και πολλές ευρωπαϊκές τράπεζες.
Σεπτέμβριος 2007. Δύο γερμανικές τράπεζες, οι Sachsen Landesbank και IKB, ανακοινώνουν μεγάλες ζημιές από την κατοχή διαφόρων ομολόγων. Τον ίδιο δρόμο ακολούθησε σε λίγο και βρετανική Northern Rock. Κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2007 οι κεντρικές τράπεζες διοχετεύουν μεγάλα ποσά στις τράπεζες που πτωχεύουν. Η δυσπιστία επεκτείνεται και οι Fed μειώνει τα επιτόκια ενώ η ΕΚΤ ακυρώνει τις προγραμματισμένες αυξήσεις τους. το Μάρτη του 2008 η J.P. Morgan αγοράζει έναντι εξευτελιστικής τιμής την πτωχευμένη Bear Stearns. Τον ίδιο μήνα η Fed προσφέρει οικονομική στήριξη 85 δισεκατομμυρίων δολαρίων στον ασφαλιστικό κολοσσό AIG για να μη καταρρεύσει. Σαν επιστέγασμα έρχεται η κατάρρευση της Lehman Brothers στις 15 Σεπτέμβρη του 2008 και τον ίδιο μήνα καταρρέει η Merrill Lynch η οποία εξαγοράζεται από την Bank of America. Η διαδικασία των πτωχεύσεων δεν έχει τέλος και συνεχίζεται με την Fannie Mae, την Freddie Mac και την Washington Mutual. Η κρίση συνεχίζεται και στην Ευρώπη. Στην Ισλανδία καταρρέουν στις 9 Οκτώβρη οι Glitnir, Landesbanki και Kaupthing. Στη Βρετανία με κρατικά κεφάλαια διασώζεται η Brandford and Bingley ενώ το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο και η Ολλανδία κρατικοποιούν την μεγάλη τράπεζα Fortis.
Μέτρα επί μέτρων παίρνουν οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης για τη διασώσει των τραπεζών κατευθύνοντας προς αυτές πακτωλό χρημάτων. Λίγο μετά τη σύνοδο κορυφής κι ενώ ήδη είχαν δαπανηθεί 35 δισεκατομμύρια ευρώ για τη σωτηρία της η γερμανική Hypo Real Estate, η δεύτερη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή τράπεζα στεγαστικών δανείων, καταρρέει μετά την αποκάλυψη και νέων ελλειμμάτων. Στην Ιταλία η δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας, η Unicredit, βρίσκεται στα όρια της πτώχευσης. Στην Ισλανδία τα χρέη των τραπεζών της ανέρχονται στα 138,34 δισεκατομμύρια δολάρια σε μια οικονομία με 19,37 δισεκατομμύρια ΑΕΠ. Οι κυβερνήσεις στην Ευρώπη αρχίζουν να εγγυώνται τις καταθέσεις των πολιτών σε διάφορα ύψη. Στις 8 Οκτωβρίου η ΕΚΤ ανακοινώνει μείωση του επιτοκίου της. Στις 13 Οκτωβρίου οι μισές σχεδόν βρετανικές τράπεζες κρατικοποιούνται.
Η διαδικασία των διασώσεων που μετακυλούσε τα χρέη των τραπεζών στους φορολογούμενους πολίτες και ιδιαίτερα στους εργαζόμενους είχε αρχίσει να δημιουργεί ισχυρές αντιδράσεις κατά των τραπεζών. Κατά το 2009 η τραπεζική κρίση φαινόταν να κοπάζει. Είχε τελειώσει πράγματι η κρίση; ήταν πλέον υγιές το ενεργητικό των τραπεζών; Το 2009 το ενεργητικό των τραπεζών παγκοσμίως ανερχόταν στα 93 δισεκατομμύρια δολάρια σε ένα παγκόσμιο ΑΕΠ ίσο με 58 περίπου τρισεκατομμύρια δολάρια. Στον αναπτυγμένο κόσμο η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη. Στην Ε.Ε. σε 15,3 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2009 αντιστοιχούσαν 41,7 τρισεκατομμύρια δολάρια ενεργητικό των τραπεζών. Δηλαδή το ενεργητικό των ευρωπαϊκών τραπεζών είναι κατά 2,7 φορές μεγαλύτερο από το ΑΕΠ της Ευρώπης. Τα κάθε είδους δάνεια που είχαν δώσει επομένως οι τράπεζες ήσαν πολλαπλάσια του ολικά παραγόμενου πλούτου. Στο επόμενο διάγραμμα βλέπουμε τι ενεργητικό των ευρωπαϊκών τραπεζών σαν ποσοστό του ΑΕΠ κατά το 2010.
Διάγραμμα 23
Το ξεκίνημα της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2007 ήταν απολύτως αναμενόμενο πως δεν ήταν δυνατό να ανακοπεί τη στιγμή που το σύνολο των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών του αναπτυγμένου κόσμου είχε στηρίξει την ανάπτυξή του των τελευταίων είκοσι χρόνων σε ένα ασύλληπτων διαστάσεων υπερδανεισμό τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα. Η πιστωτική επέκταση μέσω της οποίας οι τράπεζες δάνειζαν όποιον μπορούσε να πάει μέχρι τα γκισέ και σε όσους δε μπορούσαν του έστελναν το δάνειο στο σπίτι είχε πλέον φτάσει στο τέλος της. Τα χρέη είχαν πλέον περάσει κάθε λογικό επίπεδο στο οποίο μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί σοβαρά πως μπορούσαν να αποπληρωθούν. Κι όχι μόνο αυτό ένα κλίμα δυσπιστίας και εχθρότητας κατά των τραπεζών και των στελεχών τους αναπτυσσόταν σε όλο τον αναπτυγμένο κόσμο. Κάτι έπρεπε να γίνει επομένως ώστε και οι εργαζόμενοι να αποπροσανατολιστούν και τα χρέη να αποπληρωθούν στο μεγαλύτερο δυνατό ποσοστό. Κι έτσι φτάνουμε στο φθινόπωρο του 2009.
Μια νέα κυβέρνηση παίρνει την εξουσία στην Ελλάδα. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με πρωθυπουργό τον Γ.Α. Παπανδρέου. Η Ελλάδα είναι μία από τις αναπτυγμένες χώρες με υψηλό δημόσιο χρέος σαν ποσοστό του ΑΕΠ. Από το καλοκαίρι του 2009, και πριν γίνουν καν εκλογές στην Ελλάδα, έχουν αρχίσει συζητήσεις του Παπανδρέου και των συνεργατών του με το Δ.Ν.Τ όπως αποκάλυψε ο επικεφαλής του. Τι συζητούν; Άγνωστο. Κάτι για το δημόσιο χρέος αλλά τι ακριβώς; Αμέσως μετά την εκλογή του Γ.Α. Παπανδρέου στην πρωθυπουργία αρχίζουν οι δημόσιες δηλώσεις τους πως η Ελλάδα βουλιάζει και πως είναι Τιτανικός. Τα spread των ελληνικών ομολόγων εκτινάσσονται ενώ η Ε.Ε. αρχίζει τους «ελέγχους» για το δημόσιο έλλειμμα της Ελλάδας, διαδικασία την οποία ήδη σκιαγραφήσαμε.
Ας προσπαθήσουμε τώρα να συνδέσουμε τα νήματα κωδικοποιώντας όσα εκθέσαμε.
- Από τη δεκαετία του 1970 και ιδιαίτερα από αυτή του 1980 ο δανεισμός τόσο των κρατών όσο και των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων παίρνει εκρηκτικές διαστάσεις στον αναπτυγμένο κόσμο. Μέσω του δανεισμού, που τον ονόμασαν πιστωτική επέκταση, το κεφάλαιο ξεπερνούσε τη βαθειά γενικευμένη κρίση του που σοβούσε από τη δεκαετία του 1970, αυξάνοντας την κερδοφορία του και συνεχίζοντας την καπιταλιστική συσσώρευση.
- Τα κράτη, υποφορολογώντας συνεχώς το κεφάλαιο, δημιουργούσε ελλείμματα δίνοντας έτσι τη δυνατότητα σε αυτό να τα καλύπτει και να κάνει αναγκαίο το δανεισμό. (Δες Το χρέος στην Ευρώπη http://eparistera.blogspot.com/2011/09/blog-post_25.html).
- Καθώς, από τη δεκαετία του 2000, οι δυνατότητες για κερδοφόρα τοποθέτηση των τεράστιων αδιάθετων κεφαλαίων σε παραγωγικές δραστηριότητες μειώνονταν δραματικά σε όλο τον κόσμο ο δανεισμός αποτέλεσε τη σημαντικότερη διαδικασία κερδοφορίας του κεφαλαίου και ταυτόχρονα εκείνη τη διαδικασία μέσω της οποίας υποθήκευε τα περιουσιακά στοιχεία που είχαν αποκτηθεί με κόπους και θυσίες χρόνων.
- Όταν το 2007 ξέσπασε η τραπεζική κρίση στις ΗΠΑ ήταν πλέον φανερό πως η διαδικασία της πιστωτικής επέκτασης είχε φτάσει στο τέλος της. Καθώς η ναι τράπεζα κατέρρεε μετά την άλλη η κατάρρευση θα επεκτεινόταν σε ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα του αναπτυγμένου κόσμου καθώς η αδυναμία αποπληρωμής των υπέρογκων χρεών ήταν απλά αδύνατη.
- Καθώς οι τράπεζες κατέρρεαν τα καπιταλιστικά κράτη διοχέτευαν τεράστια ποσά για να τις σώσουν, φορτώνοντας τις ζημιές στις πλάτες των εργαζόμενων και των φορολογούμενων. Οι μεγαλομέτοχοι έμειναν με τα κέρδη τους και η κοινωνία φορτώθηκε τις ζημιές. Παντού; Όχι. Η Ισλανδία αρνήθηκε να πληρώσει τις ζημιές των τραπεζών και τις άφησε απλά να καταρρεύσουν. Καθώς η διαδικασία της μεταφοράς των ζημιών των τραπεζών στους εργαζόμενους άρχισε να συναντά όλο και μεγαλύτερη κοινωνική κατακραυγή και καθώς επίσης η κατάρρευση των τραπεζών ήταν δεδομένη έπρεπε κάτι νέο και δραστικό να τεθεί σε εφαρμογή.
- Το καλοκαίρι του 2009, κι ενώ κανένα ιδιαίτερα ανησυχητικό σημάδι δεν έχει εμφανιστεί στο διεθνή ορίζοντα για την ελληνική οικονομία, ο Γ.Α. Παπανδρέου αρχίζει κάποιες συζητήσεις με το Δ.Ν.Τ. και ίσως και με άλλους όπως για παράδειγμα με τον Τζώρτζ Σόρος με τον οποίο είχε και δημόσια συνάντηση λίγους μήνες αργότερα.
- Μετά την κατάκτηση της κυβερνητικής εξουσίας από το ΠΑΣΟΚ και τις δηλώσεις της ελληνικής κυβέρνησης για κατάρρευση των δημοσιονομικών και της ελληνικής οικονομίας αναλαμβάνει η Ε.Ε. να τεκμηριώσει τις δηλώσεις αυτές με τις συνεχείς αναθεωρήσεις του δημοσίου ελλείμματος μέχρι που έφτασε στο 15,4%. Και το δημόσιο χρέος στο 126,8 του ΑΕΠ. Η παγκόσμια προσοχή αποτραβιέται τελείως πλέον από τις τράπεζες και στρέφεται μεθοδευμένα προς τα κράτη. Οι τράπεζες από θύτες μετατρέπονται σε θύματα των κρατών τα οποία τις τροφοδοτούσαν με τεράστια ποσά τόσο μέσω των τόκων όσο και μέσα από τη μετακύλιση των ζημιών τους. ο στόχος επιτυγχάνεται.
- Μετά από την εξέλιξη αυτή τα επιτόκια δανεισμού του ελληνικού δημοσίου γίνονται απαγορευτικά και τη διακυβέρνηση της χώρας αναλαμβάνουν η Ε.Ε., η Ε.Κ.Τ και το Δ.Ν.Τ για λογαριασμό των πιστωτών και του κεφαλαίου αρχίζοντας μια λυσσαλέα επίθεση στους μισθούς και στα κοινωνικά δικαιώματα και τις κοινωνικές παροχές των εργαζόμενων κατεδαφίζοντας σε ελάχιστο χρόνο καταχτήσεις χρόνων. Στο στόχαστρο μπαίνει ταυτόχρονα τόσο η δημόσια περιουσία όσο και η ιδιωτική η οποία μπαίνει σε ένα φαύλο κύκλο απαξίωσης καθώς τα μέτρα που λαμβάνονται οδηγούν την οικονομία σε κατάρρευση.
- Μετά την Ελλάδα έρχεται η σειρά της Ιρλανδίας. Αφού υποχρεώνεται να διασώσει της πτωχευμένες τράπεζές της με δημόσιο χρήμα το έλλειμμά της φτάνει το 36% και αναλαμβάνει κι εκεί τη διακυβέρνηση η γνωστή τριάδα. Η Πορτογαλία ακολουθεί σύντομα περνώντας κι αυτή υπό την άμεση διοίκηση των εκπροσώπων του κεφαλαίου.
- Τι κοινό έχουν οι παραπάνω χώρες; Απολύτως κανένα. Η Ελλάδα ήταν μια χώρα με σχετικά υψηλό δημόσιο χρέος και υψηλά ελλείμματα, μικρότερα όμως από όσο τελικά της φόρτωσαν. Η Ιρλανδία ήταν μια χώρα με εξαιρετικά χαμηλό δημόσιο χρέος και πλεονασματική ως το 2008. Η Πορτογαλία ήταν μια χώρα με σχετικά χαμηλό δημόσιο χρέος και χαμηλά ελλείμματα. Το μόνο κοινό που είχαν οι τρεις παραπάνω χώρες ήταν πως ήταν το σχετικά μικρό μέγεθός τους και ο περιφερειακός ρόλος τους στην οικονομία της Ε.Ε και της ευρωζώνης.
- Μετά την εγκαθίδρυση της διεθνούς εποπτείας στη διακυβέρνηση των παραπάνω χωρών τα ελλείμματα και τα δημόσια χρέη τους, τα οποία ήσαν υποτίθεται το αίτιο που προκάλεσε τη διεθνή παρέμβαση, εκτοξεύτηκαν σε ύψη δυσθεώρητα. Το ίδιο συνέβη σε μικρότερο βαθμό και στις υπόλοιπες χώρες καθώς όλο και περισσότερα δημόσια κεφάλαια κατευθύνονταν προς τις τράπεζες μέσα από διάφορους δρόμους. Κανείς δε γνωρίζει πόσα είναι τα πραγματικά ελλείμματα χωρών όπως η Γαλλία, η Βρετανία ή η Γερμανία αν ακολουθηθούν και σε αυτές οι διαδικασίες που χρησιμοποιήθηκαν στην Ελλάδα για τον επανακαθορισμό του ελλείμματος και του χρέους. Η μόνη χώρα που ακολουθεί από μόνη της τον κανόνα καθορισμού των ελλειμμάτων που ακολουθήθηκε στην Ελλάδα είναι η Φιλανδία.
- Μετά από τις παραπάνω εξελίξεις κανείς δε μιλούσε πλέον για τις τράπεζες και το κεφάλαιο και τον επαχθή ρόλο τους, καθώς βγήκαν από το προσκήνιο, και όλοι μιλούσαν πλέον για τα κακά κράτη που πνίγουν τον ιδιωτικό τομέα. ‘Η όπως το διατυπώνει ο Τζέιμς Κ. Γκαλμπρέιθ
ΕΡΩΤΗΣΗ:Πώς ακριβώς αντιλαμβανόσαστε την κρίση στην ευρωζώνη;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η κρίση στην ευρωζώνη είναι μια τραπεζική κρίση που «ποζάρει» ως μια σειρά κρίσεων εθνικού χρέους και έχει γίνει περίπλοκη εξαιτίας αντιδραστικών οικονομικών ιδεών, μιας ελαττωματικής χρηματοοικονομικής αρχιτεκτονικής και ενός τοξικού πολιτικού περιβάλλοντος, κυρίως στη Γερμανία, στη Γαλλία, στην Ιταλία και στην Ελλάδα.
Οπως και στις ΗΠΑ, η ευρωπαϊκή τραπεζική κρίση είναι το προϊόν υπερδανεισμού σε αδύναμους δανειολήπτες, συμπεριλαμβανομένης της στεγαστικής αγοράς στην Ισπανία, της εμπορικής κτηματομεσιτικής αγοράς στην Ιρλανδία και του δημόσιου τομέα (εν μέρει για υποδομές) στην Ελλάδα. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες μόχλευσαν για να αγοράσουν τοξικές αμερικανικές υποθήκες και όταν αυτές κατέρρευσαν άρχισαν να ξεφορτώνουν τα αδύναμα κρατικά ομόλογα και να αγοράζουν ισχυρά κρατικά ομόλογα, ανεβάζοντας τις αποδόσεις και οδηγώντας τελικά όλη την ευρωπαϊκή περιφέρεια σε κρίση. Η Ελλάδα ήταν απλά το πρώτο ντόμινο στη γραμμή.
http://www.enet.gr/?i=news.el.politikh&id=327295
- Καθώς το εγχείρημα φαινόταν να έχει αίσιο για το κεφάλαιο τέλος στις τρεις χώρες ήρθε και η σειρά των υπολοίπων. Η Ιταλία, η Ισπανία, το Βέλγιο και βλέπουμε. Το πέρασμα σε αυτή τη δεύτερη φάση συνοδεύεται και από μία άλλη σημαντική μεταβολή. Την ανάρρηση στην εξουσία στην Ελλάδα και την Ιταλία απευθείας τραπεζιτών και εκπροσώπων του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου με κοινοβουλευτικά πραξικοπήματα και χωρίς καμιά δημοκρατική νομιμοποίηση.
- Το σύνολο των παραπάνω ραγδαίων μεταβολών έχουν τα εξής αποτελέσματα:
Α). Μετατρέπουν τις τράπεζες και το κεφάλαιο από θύτες σε θύματα φορτώνοντας τις ζημιές τους στους εργαζόμενους όλων των χωρών.
Β) Εξασφαλίζουν την αποπληρωμή των χρεών μέσα από τη λεηλασία των εισοδημάτων των εργαζόμενων, του δημόσιου πλούτου αλλά και του ιδιωτικού πλούτου των μικροϊδιοκτητών.
Γ) Εξασφαλίζουν τη συνέχιση της κερδοφορίας του κεφαλαίου μέσα από τη μείωση των μισθών, τη αποδόμηση του κοινωνικού κράτους και την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων.
Δ) Αποδομούν την αστική δημοκρατία με την άσκηση της εξουσίας από εξωθεσμικά μη αιρετά όργανα τα οποία υλοποιούν αποφάσεις που λαμβάνονται σε υπερεθνικά κέντρα έξω και μακριά από οποιαδήποτε λαϊκή παρέμβαση. Το κεφάλαιο αναλαμβάνει πλέον απευθείας τη διακυβέρνηση χωρίς διαμεσολαβητές και ελέγχους.
Ε) Δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες ώστε να γίνει αποδεκτή, ως αναγκαία, η «οικονομική διακυβέρνηση». Η επιβολή δηλαδή των οικονομικών, και όχι μόνο, πολιτικών στα κράτη από ένα διευθυντήριο που θα αποφασίζει εκ μέρους του κεφαλαίου και μάλιστα με την πρωτοκαθεδρία αυτού των μεγαλύτερων και πλέον αναπτυγμένων χωρών.
Μετά τα παραπάνω εύλογα γενάτε το ερώτημα: αν είναι πράγματι έτσι που σχεδιάστηκε η μεθόδευση αυτή; Η δική μου η απάντηση είναι πως δεν ξέρω. Εκείνο που γνωρίζω είναι τους εκτελεστές. Αυτοί είναι η κυβέρνηση του Γ.Α. Παπανδρέου, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό ταμείο. Εδώ θα ήθελα να επισημάνω κι ένα άλλο παράξενο δεδομένο. Ο επικεφαλής του Δ.Ν.Τ. Στρώς Καν αποκαλύπτει σε τηλεοπτικό σταθμό πως οι συνομιλίες του Παπανδρέου με το ΔΝΤ είχαν ξεκινήσει μήνες πριν τις εκλογές που έφεραν το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία στην Ελλάδα. Γιατί έγινε αυτή η αποκάλυψη; Πολύ δύσκολο να σκεφτεί κάποιος ως ερμηνεία την αφέλεια. Η αποκάλυψη ήταν συνειδητή και αποσκοπούσε κάπου. Που; Μετά από λίγο στήνεται εκείνη η κακοστημένη παράσταση για τον εξευτελισμό του Καν και την αποπομπή του από το ΔΝΤ. Μήπως τα δύο γεγονότα συνδέονται με κάποιο τρόπο;
Αν τώρα δεχτούμε, έστω και σε γενικές γραμμές, την αλήθεια των παραπάνω τι πιθανότητες επιτυχίας μπορεί να έχει ένα τέτοιο σενάριο; Κατά τη γνώμη μου μικρές, πολύ μικρές, σχεδόν μηδαμινές. Κι αυτό για δύο λόγους. Η πρώτη αιτία αδυναμίας παρόμοιων σχεδίων βρίσκεται στο ότι δεν έχουν τη δυνατότητα να κατανοήσουν, και φυσικά ούτε να εντάξουν στο σχεδιασμό τους, το σημαντικότερο παράγοντα στις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις. Τη δράση των λαϊκών κινημάτων και την κίνηση των μαζών. Επειδή την εξορκίζουν και την εξοβελίζουν θεωρούν πως δεν υπάρχει κιόλας. Η δεύτερη αιτία της αποτυχίας βρίσκεται στην ίδια την ουσία της κρίσης την οποία έρχονται τα παραπάνω σενάρια να ελέγξουν προς όφελος του κεφαλαίου και ιδιαίτερα αυτού των πλέον αναπτυγμένων χωρών. Η κρίση του καπιταλισμού είναι γενικευμένη και χρόνια και αποτέλεσμα αυτού είναι το πέρασμά του στη χρηματοπιστωτική φάση και τον παρασιτισμό. Τα παραπάνω ξεπερνιούνται μόνο με την υπέρβαση του καπιταλισμού.
Όσον αφορά το ζήτημα γιατί επιλέχθηκε η Ελλάδα για να αποτελέσει το παράδειγμα τιμωρίας και εκφοβισμού των λαών έχω προσπαθήσει να απαντήσω στο: στο http://eparistera.blogspot.com/2011/01/blog-post_29.html
Μπορεί όσα μέχρι τώρα διαβάσατε να είναι αποκύημα της φαντασίας μου. Έργο του κουτοπόνηρου μυαλού του Γιώργου του Πελοποννήσιου. Εγώ πάντως θα ήμουν πολύ επιφυλακτικός αν διάβαζα ένα κείμενο σαν αυτό που διαβάσατε. Για τους λόγους αυτούς θα ήμουν ευγνώμων αν αποδομούσατε όσα έγραψα σε αυτό το άρθρο Δεν δέχομαι εύκολα τις θεωρίες για συνωμοσίες. Προτιμώ τις θεωρίες που μπορούν να ακολουθήσουν κανόνες.. Αλλά πάλι…. Μήπως κι αυτά είναι πλέον ο κανόνας στη σημερινή φάση του καπιταλισμού;