Σχόλιο GMR: Από πριν ένα μήνα, για μετά ένα μήνα, για να θυμόμαστε.

Σαν σήμερα στις 5 Ιουλίου 2015 πραγματοποιήθηκε το πρώτο δημοψήφισμα στην Ελλάδα μετά το 1974 και ήταν επίσης το πρώτο στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, το οποίο δεν είχε ως ερώτημά του τη μορφή του πολιτεύματος. Αντίθετα, δόθηκε η εντολή στον ελληνικό λαό να αποφασίσει εάν επιθυμεί να γίνει δεκτή η πρόταση των τριών θεσμών, Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, σχετικά με την υλοποίηση του τρέχοντος τότε προγράμματος για την ελληνική οικονομία, καθώς και με την ψήφιση ενός νέου πακέτου διάσωσης.

Το ελληνικό δημοψήφισμα ανακοινώθηκε τα ξημερώματα του Σαββάτου 27 Ιουνίου 2015 και εγκρίθηκε με κοινοβουλευτική πλειοψηφία στις 28 Ιουνίου (178 υπέρ, 120 κατά, 2 απόντες). Υπέρ της διεξαγωγής δημοψηφίσματος τάχθηκε η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ και η Χρυσή Αυγή, ενώ κατά τάχθηκαν τα κόμματα της αντιπολίτευσης, Νέα Δημοκρατία, ΠΑΣΟΚ, Το Ποτάμι. Το ΚΚΕ επίσης τάχθηκε κατά του δημοψηφίσματος, ενώ ακόμη κατέθεσε και πρόταση να συμπεριληφθεί στο δημοψήφισμα και ερώτηση για συνολική αποδέσμευση της Ελλάδας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μία πρόταση που απορρίφθηκε από το Προεδρείο της Βουλής.

Ο λόγος της διεξαγωγής του δημοψηφίσματος ήταν η αδυναμία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ να έρθουν σε μία συμφωνία με τους θεσμούς για 6 περίπου μήνες, δηλαδή από την ημέρα της εκλογής τους στις 25 Ιανουαρίου του 2015 μέχρι και τον Ιούνιο του ίδιου έτους. Πιο συγκεκριμένα, στις 22 Ιουνίου η κυβέρνηση υποχώρησε στις αιτήσεις των δανειστών, κάνοντας έτσι πιθανή την επίτευξη συμφωνίας. Στελέχη της κυβέρνησης απέκλειαν ένα ενδεχόμενο δημοψηφίσματος, ωστόσο στις 24 Ιουνίου η κυβέρνηση διαφώνησε εκ νέου με τους θεσμούς και το δημοψήφισμα επανήλθε στο προσκήνιο, μέχρι που τελικά ανακοινώθηκε η διεξαγωγή του.

Το κείμενο του δημοψηφίσματος ήταν το εξής: 

Αντιδράσεις σχετικά με το δημοψήφισμα

Αμέσως μετά την προκήρυξη του δημοψηφίσματος έντονες ήταν οι αντιδράσεις από τον εγχώριο και εξωτερικό πολιτικό κόσμο. Το ΚΚΕ δήλωσε την καταψήφιση της διεξαγωγής δημοψηφίσματος τέτοιου ερωτήματος, διαφωνώντας σε οποιαδήποτε υφεσιακά μέτρα και δηλώνοντας ότι θα επιδίωκε την διεξαγωγή δημοψηφίσματος με στόχο την απομάκρυνση της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Νέα Δημοκρατία, δηλώνοντας ότι το ουσιαστικό ερώτημα του δημοψηφίσματος ήταν ΝΑΙ ή ΌΧΙ στην παραμονή στην Ευρωζώνη, τάχθηκε υπέρ του ΝΑΙ και ομοίως έπραξε και Το Ποτάμι. Το ΠΑΣΟΚ τόνισε την αντισυνταγματικότητα του δημοψηφίσματος και ζήτησε την καταψήφιση της διεξαγωγής του, ενώ τελικά και αυτό τάχθηκε υπέρ του ΝΑΙ. Οι πρώην πρωθυπουργοί Κώστας Καραμανλής, Κώστας Σημίτης και Γιώργος Παπανδρέου τάχθηκαν και οι τρεις υπέρ του ΝΑΙ με ξεχωριστές τους ανακοινώσεις στα ΜΜΕ.

Οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί εξέφρασαν από την αρχή την αντίθεσή τους με τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος, ενώ επίσης τάχθηκαν υπέρ του ΝΑΙ. Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, δήλωσε ότι «στο δημοψήφισμα οι Έλληνες πολίτες καλούνται να απαντήσουν αν θα παραμείνουν στο Ευρώ ή θα επιστρέψουν στην δραχμή», μια άποψη που συμμερίστηκαν οι κυβερνήσεις των μεγάλων δυνάμεων της Ευρώπης, όπως της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Γαλλίας.  Επίσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επεσήμανε το χρονικό σημείο του δημοψηφίσματος, αναρωτόμενη γιατί η ελληνική κυβέρνηση δεν αποφάσισε να διεξαχθεί υπό ομαλότερες συνθήκες πριν τις 30 Ιουνίου, ημερομηνία που έληγε η παράταση του προγράμματος. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ, μέσω του εκπροσώπου του Λευκού Οίκου, τάχθηκε υπέρ του ΝΑΙ και τόνισε ότι η Ελλάδα πρέπει να μείνει στην Ευρωζώνη πάση θυσία. Από την άλλη, το ΌΧΙ υποστήριξαν ο Πρόεδρος της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, και τα αριστερά κόμματα της Ευρώπης, όπως το Die Linke στη Γερμανία, το Podemos στην Ισπανία, το Sinn Fein στην Ιρλανδία και το Sinistra e Liberta στην Ιταλία. Η Πρόεδρος του ακροδεξιού κόμματος της Γαλλίας, Μαρίν Λε Πεν, τάχθηκε επίσης υπέρ του ΌΧΙ.

Capital Controls (Έλεγχος ροής κεφαλαίων)

Το Eurogroup αποφάσισε να μην παρατείνει το πρόγραμμα της Ελλάδας μετά τις 30 Ιουνίου, οπότε και έληγε, παρά τις εκκλήσεις της ελληνικής κυβέρνησης. Ως αποτέλεσμα στις 28 Ιουνίου η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε να μην αυξήσει το ποσοστό ρευστότητας που χορηγεί στις ελληνικές τράπεζες. Ο Υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας, Γιάνης Βαρουφάκης, αν και είχε δηλώσει ότι δεν προέκρινε την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων, εισηγήθηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων κάτι που έγινε τελικά αποδεκτό από την κυβέρνηση. Κατά συνέπεια, οι τράπεζες έκλεισαν μέχρι και τις 6 Ιουλίου και αποφασίστηκε ανώτατο όριο ανάληψης 60 ευρώ ανά άτομο. Μετέπειτα ακολούθησε ένα πρωτόγνωρο φαινόμενο, καθώς οι Έλληνες πολίτες σχημάτιζαν ατέλειωτες ουρές έξω από τα ΑΤΜ των τραπεζών, προκειμένου να παραλάβουν τα 60 ευρώ από τους προσωπικούς τους λογαριασμούς.

Κοινωνικές αντιδράσεις

Μετά την ανακοίνωση του δημοψηφίσματος, οργανώθηκαν άμεσα και πραγματοποιήθηκαν σε όλες τις πόλεις της χώρας διαδηλώσεις τόσο υπέρ του ΌΧΙ όσο και υπέρ του ΝΑΙ. Ο διαχωρισμός αυτός, όπως ήταν φυσικό, δίχασε τον ελληνικό λαό, χωρίς όμως να εμφανίζονται φαινόμενα βίας. Σχετικά με τις διαδηλώσεις κατά την περίοδο πριν το δημοψήφισμα, προκλήθηκαν ισχυρές αντιδράσεις τόσο από τους πολίτες όσο και από τα πολιτικά κόμματα, καθώς τα ιδιωτικά ΜΜΕ φάνηκε να προβάλουν περισσότερο τις διαδηλώσεις υπέρ του ΝΑΙ σε σχέση με αυτές του ΌΧΙ, προπαγανδίζοντας με αυτόν τον τρόπο την επιλογή του ΝΑΙ στο δημοψήφισμα.

Αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος

Παρά τις δημοσκοπήσεις που πραγματοποιήθηκαν εκείνην την περίοδο, οι οποίες έδειχναν μικρή διαφορά μεταξύ του ΝΑΙ και του ΌΧΙ περίπου στις 5 ποσοστιαίες μονάδες, το αποτέλεσμα ήταν εντελώς διαφορετικό. Το ΌΧΙ επικράτησε συντριπτικά με ποσοστό που έφτασε στο 61,31% , σε αντίθεση με το ΝΑΙ που έλαβε μόλις 38,69%. Μετά από την ανακοίνωση των επίσημων αποτελεσμάτων από το Υπουργείο Εσωτερικών, πλήθος κόσμου κατέφθασε στην πλατεία Συντάγματος στην Αθήνα, προκειμένου να γιορτάσουν το ηχηρό μήνυμά τους στου Ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Το ΌΧΙ που έγινε ΝΑΙ

Παρά την απόφαση του ελληνικού λαού, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ παραβιάζοντας τη λαϊκή ετυμηγορία για πρώτη φορά μετά τη μεταπολίτευση του 1974, αδιαφόρησε πλήρως για την επιλογή των Ελλήνων στο Δημοψήφισμα. Μόλις λίγες ημέρες μετά τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος και την επικράτηση του ΌΧΙ, η ελληνική κυβέρνηση και οι δανειστές της χώρας συμφώνησαν σε ένα τρίτο πακέτο διάσωσης (3ο μνημόνιο).

Έπειτα από αυτήν την τροπή των εξελίξεων, ο Πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, αποφάσισε στις 20 Αυγούστου 2015 τη διεξαγωγή νέων εκλογών, προκειμένου να λάβει μία νέα εντολή του λαού να συνεχίσει την οικονομική πολιτική του, εξαπατώντας τους πολίτες της χώρας. Τις εκλογές αυτές τελικά κέρδισε και αποτελεί μέχρι σήμερα τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας. Ωστόσο, οι αποφάσεις που λήφθηκαν τους επόμενους μήνες από την κυβέρνηση δεν είχαν καμία σχέση με την απόφαση των Ελλήνων στο δημοψήφισμα. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της ψήφισης του 3ου μνημονίου, της διατήρησης του ΕΝΦΙΑ μέχρι το 2031 και του ΦΠΑ στο 25%.

Πηγή: inzone.gr