Της Αθανασίας Πέτσα(*)     9 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2017

Με αφορμή τις αποφάσεις των Συμβολαιογραφικών Συλλόγων της χώρας για αποχή από τους πλειστηριασμούς, η Ελληνική Ένωση Τραπεζών εξέδωσε μία ανακοίνωση, η οποία θεωρούμε ότι αξίζει να σχολιαστεί.

Η ανακοίνωση αναφέρει τα εξής: «Το τραπεζικό σύστημα στο σύνολό του έχει λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα ώστε η διαδικασία των πλειστηριασμών να στοχεύει τους στρατηγικούς κακοπληρωτές και έχει προβεί σχετικά σε όλες τις νόμιμες ενέργειες. Οι τέσσερις συστημικές τράπεζες έχουν αναλάβει έναντι των ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών συγκεκριμένες δεσμεύσεις για την μείωση του αποθέματος μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων σε συγκεκριμένο και αυστηρό χρονοδιάγραμμα.

Η αντιμετώπιση του προβλήματος του μη εξυπηρετούμενου δανεισμού είναι κομβικής σημασίας για την εξυγίανση των ισολογισμών των τραπεζών και για τη δυνατότητά τους να χρηματοδοτούν απρόσκοπτα την ελληνική οικονομία και τις επιχειρήσεις, στηρίζοντας την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Η ομαλή και απρόσκοπτη είσπραξη των απαιτήσεων είναι και πράξη ευθύνης απέναντι στους συνεπείς δανειολήπτες. Υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, η ομαλή λειτουργία των χορηγήσεων δανείων στηρίζεται και στη δυνατότητα νοικοκυριών και επιχειρήσεων να παρέχουν εμπράγματες εξασφαλίσεις. Η εκ των πραγμάτων στέρηση της δυνατότητας για λήψη μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης υποσκάπτει τις θεμελιώδεις αρχές της τραπεζικής πίστης και της οικονομίας και βέβαια αντίκειται στο Σύνταγμα».

Ας τα πάρουμε ένα-ένα και με τη σειρά. Ξεκινάμε με τον μύθο των «στρατηγικών κακοπληρωτών», ο οποίος ως νέο εφεύρημα της νεο-κατοχικής ρητορείας, φοριέται πολύ τελευταία – ένας βολικός «φερετζές» για να δώσει ένα ηθικό πρόσχημα στην απίστευτη λεηλασία του ελληνικού λαού. «Στρατηγικός κακοπληρωτής» ονομάζεται εκείνος ο… παμπόνηρος και δόλιος τύπος, που, ενώ του τρέχουν τα λεφτά από τα μπατζάκια, το’ χει βάλει μανιάτικο να καταστρέψει τις τράπεζες! Να φανταστείτε, έχει τέτοια κακία που προτιμά να χάσει το σπίτι του, παρά να πληρώσει τις «υποχρεώσεις» του! Έχει και μια «μαγική» ικανότητα να κρύβεται καλά, γιατί εμείς, στα τρία χρόνια που παρακολουθούμε τους πλειστηριασμούς και συμμετέχουμε ενεργά στην αποτροπή τους, δεν τον είδαμε πουθενά!

Αντιθέτως, αυτό που είδαμε είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ακινήτων που βγαίνουν στο σφυρί είναι μικρές και μεσαίες ιδιοκτησίες, είτε είναι σπίτια, είτε μαγαζιά, χρεοκοπημένες επιχειρήσεις κλπ. Προστασία δεν υπάρχει ούτε για την περιβόητη «πρώτη κατοικία», εκτός από τις προσωρινές ρυθμίσεις του Νόμου Κατσέλη και για όσους δικαιούνται να καλυφθούν από αυτόν. Αν έχουμε δει κάποιους πραγματικά «στρατηγικούς κακοπληρωτές», αυτοί δεν είναι άλλοι παρά οι ίδιες οι Τράπεζες, οι οποίες αφού τσέπωσαν τουλάχιστον 60 δις από τις 3 ανακεφαλαιοποιήσεις, χωρίς να δώσουν λογαριασμό σε κανέναν (γιατί; μήπως τους ζητήθηκε από πουθενά;) με χρήματα από τον ιδρώτα των Ελλήνων φορολογουμένων, αντί να σβήσουνε τα χρέη (αφού γι’ αυτά ανακεφαλαιοποιήθηκαν) τώρα «δικαιωματικά» ζητούν και την ακίνητη περιουσία τους!

Είναι σημαντικό όμως, να κατανοήσουμε ότι όλα αυτά δεν γίνονται από… καπρίτσιο, αλλά επειδή οι καημένες οι τράπεζες βρίσκονται σε μεγάλη ανάγκη, για την οποία ζητούν τη συμπόνια και την αλληλεγγύη μας και μάλιστα άμεσα, αφού το θέμα επείγει! Ποια είναι αυτή η ανάγκη; «Οι τέσσερις συστημικές τράπεζες έχουν αναλάβει έναντι των ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών συγκεκριμένες δεσμεύσεις για την μείωση του αποθέματος μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων σε συγκεκριμένο και αυστηρό χρονοδιάγραμμα».

Τι σημαίνει αυτό; Οι τράπεζες για τα δάνεια που χορηγούν απαιτείται να διαθέτουν τα ανάλογα αποθεματικά. Η συσσώρευση αποθεματικών για μη εξυπηρετούμενα δάνεια, δημιουργεί προβλήματα στους ισολογισμούς τους, ενόψει των επερχόμενων στρες τεστ. Γι’ αυτό και τους συμφέρει που τα ξεφορτώνονται, πουλώντας τα στα funds ακόμα και σε ελάχιστο ποσοστό της αξίας τους.

Εκτός από αυτό όμως, έχουν κι άλλους, «πλάγιους» τρόπους για να κερδοσκοπούν εις βάρος μας. Ας πάρουμε για παράδειγμα την Eurobank. H Eurobank πρόσφατα έκλεισε συμφωνία για πώληση μη εξυπηρετούμενων δανείων, ύψους 1,5 δις, στο 3% της αξίας τους! Από το 1,5 αυτό δις το μεγαλύτερο μέρος αφορά δάνεια που έχουν ήδη διαγραφεί και δεν εμφανίζονται στον ισολογισμό της Τράπεζας και το ποσό που απομένει είναι 620 εκ., για τα οποία πλέον η τράπεζα δεν θα χρειάζεται να κρατά αποθεματικά. Επιπλέον, το fund που τα αγόρασε, η Intrum Justitia, συμφώνησε να παραμείνει υπεύθυνη για την διαχείριση των προβληματικών δανείων η Financial Planning Services, η οποία είναι 100% θυγατρική της Eurobank. Αυτό σημαίνει ότι για αρκετά χρόνια ακόμη, η Eurobank θα εισπράττει προμήθειες από την διαχείρισή τους! Εννοείται ότι οι απαιτήσεις από τον οφειλέτη παραμένουν στο 100% της οφειλής. Εκεί δεν κάνουμε εκπτώσεις…

Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει κι εσύ κακομοίρη τρέχα να βρεις να πληρώνεις, μη σε πούνε και μπαταχτσή, ε… συγνώμη, «στρατηγικό κακοπληρωτή» ήθελα να πω! Γιατί η Ένωση Τραπεζών το λέει καθαρά: «Η ομαλή και απρόσκοπτη είσπραξη των απαιτήσεων είναι και πράξη ευθύνης απέναντι στους συνεπείς δανειολήπτες». Κλασική ατάκα χειραγώγησης, με σκοπό να διχάσει και να φέρει τους πολίτες τον ένα απέναντι στον άλλον. Αυτός δηλαδή που τα κατάφερε ως τώρα να είναι συνεπής, θα πρέπει να χαίρεται όταν πετούν το γείτονά του στο δρόμο επειδή δεν μπορεί να πληρώσει ή να νιώθει κορόιδο όταν το κίνημα σταματά τους πλειστηριασμούς και ο γείτονάς του παίρνει παράταση ζωής (αύριο – μεθαύριο, όπως πάει το πράγμα, ούτε κι αυτός θα μπορεί να πληρώσει, αλλά αυτό… σσσσ, μην του το πείτε, του το φυλάνε για έκπληξη!)

«Υπό οποιεσδήποτε συνθήκες», μας πληροφορεί η Ένωση Τραπεζών, «η ομαλή λειτουργία των χορηγήσεων δανείων στηρίζεται και στη δυνατότητα νοικοκυριών και επιχειρήσεων να παρέχουν εμπράγματες εξασφαλίσεις». Η φράση κλειδί εδώ είναι το «υπό οποιεσδήποτε συνθήκες». Φυσικό φαινόμενο; Νόμος από τον Θεό δοσμένος; Ή απόρροια του τρόπου με τον οποίο είναι στημένο το τραπεζικό σύστημα, ως καθαρά τοκογλυφικός μηχανισμός;

Ακόμα όμως και αν αφήσουμε αυτήν την παράμετρο στην άκρη και το πάρουμε ως δεδομένο ότι αυτό είναι το τραπεζικό μας σύστημα, και πάλι αυτή η φράση είναι λάθος και παραπλανητική. Δεν ισχύουν τα πάντα «υπό οποιεσδήποτε συνθήκες», αλλά μόνο υπό ομαλές, κανονικές συνθήκες και μόνο τέτοιες δεν είναι αυτές που ζούμε τώρα. Στη διάρκεια των «πέτρινων» χρόνων της νέας κατοχής, το ΑΕΠ της χώρας υπέστη τέτοια μείωση, που μόνο συνθήκες πολέμου θα την δικαιολογούσαν. Η ανεργία, η απλήρωτη και επισφαλής εργασία, η κατακρήμνιση μισθών, συντάξεων, επιδομάτων και γενικά η λεηλασία που έχει υποστεί το λαϊκό εισόδημα, έχουν φέρει ένα πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού να ζει κοντά ή και κάτω από τα όρια της φτώχειας.

Σύμφωνα με την Ένωση Τραπεζών, ο τρόπος για να βγούμε από αυτήν τη ζοφερή κατάσταση, είναι να βοηθήσουμε τις τράπεζες να εξυγιάνουν τους ισολογισμούς τους, ώστε να μπορούν «να χρηματοδοτούν απρόσκοπτα την ελληνική οικονομία και τις επιχειρήσεις, στηρίζοντας την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας». Και πώς θα χρηματοδοτήσουν «απρόσκοπτα» την ελληνική οικονομία; Μα, φυσικά, δίνοντας νέα δάνεια! Δηλαδή, τι μας λένε με άλλα λόγια; «Εσείς, οι υπερχρεωμένοι, φροντίστε να εκπληρώνετε μέχρι κεραίας τις δανειακές σας υποχρεώσεις ή, αν δεν μπορείτε, αφήστε μας να σας πάρουμε και το τελευταίο περιουσιακό σας στοιχείο, ώστε να μπορούμε να σας ξαναδανείσουμε, για να φέρουμε την ανάπτυξη και να σας σώσουμε!» Το ποιος δουλεύει ποιον εδώ πέρα, ας το αφήσουμε για τον ιστορικό του μέλλοντος…

Αλλά το αποκορύφωμα του θράσους είναι στην τελευταία φράση: «Η εκ των πραγμάτων στέρηση της δυνατότητας για λήψη μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης υποσκάπτει τις θεμελιώδεις αρχές της τραπεζικής πίστης και της οικονομίας και βέβαια αντίκειται στο Σύνταγμα». Είναι πολύ ωραίο να θυμούνται πού και πού ότι αυτή η χώρα διαθέτει και κάτι που λέγεται «Σύνταγμα» και να το υπερασπίζονται όταν παραβιάζεται! Θα θέλαμε μόνο, έτσι από περιέργεια, να μας πούνε ποιο άρθρο ακριβώς παραβιάζεται. Γιατί από την άλλη μεριά, εμείς μπορούμε να παραθέσουμε σειρά διατάξεων τόσο του Συντάγματος, όσο και του Αστικού Κώδικα, τα οποία όχι απλώς παραβιάζονται άλλα έχουν γίνει πραγματικό κουρελόχαρτο με τις πρακτικές τους και με τη συνέργεια των μνημονιακών κυβερνήσεων. Έχουμε και λέμε:

Από το Σύνταγμα:

Άρθρο 2: «Ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας».

Άρθρο 17: «Η ιδιοκτησία τελεί υπό την προστασία του Κράτους». Προσέξτε. Η ιδιοκτησία. Όχι η «λαϊκή» ιδιοκτησία, ούτε η «πρώτη» κατοικία.

Άρθρο 21: «Η απόκτηση κατοικίας από αυτούς που την στερούνται ή που στεγάζονται ανεπαρκώς, αποτελεί αντικείμενο ειδικής φροντίδας του Κράτους». Ομοίως, μιλάμε για «επαρκή στέγαση» και όχι για «πρώτη κατοικία» – αλήθεια αυτό το τελευταίο πού πήγαν και το βρήκαν;

Άρθρο 25: «Τα δικαιώματα του ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου και η αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου τελούν υπό την εγγύηση του Κράτους».

Από τον Αστικό Κώδικα:

Άρθρο 281: «Η άσκηση δικαιώματος απαγορεύεται να υπερβαίνει προφανώς τα όρια που επιβάλλουν η καλή πίστη, τα χρηστά ήθη και ο οικονομικός σκοπός του δικαιώματος».

Άρθρο 388: Προβλέπει λύση μιας σύμβασης ή μεταβολή της, εφόσον έχουν μεταβληθεί απρόβλεπτα οι συνθήκες από όταν συνήφθη. Και βέβαια οι συνθήκες μεταβλήθηκαν απρόβλεπτα από όταν επιβλήθηκαν τα μνημόνια. Απρόβλεπτο όμως ήταν για τον απλό κοσμάκη, όχι για του τραπεζίτες οι οποίοι, παρότι γνώριζαν ή όφειλαν να γνωρίζουν πού πάει το πράγμα, κυριολεκτικά μας παρακαλούσαν για να μας δώσουν δάνειο. Και αυτό μας οδηγεί κατευθείαν στο παρακάτω, το άρθρο 300, όπου περιγράφεται το «συντρέχον πταίσμα του δανειστή».

Άρθρο 300: «Αν εκείνος που ζημιώθηκε συνετέλεσε από δικό του πταίσμα στη ζημία ή την έκτασή της, το Δικαστήριο μπορεί να μην επιδικάσει αποζημίωση ή να μειώσει το ποσόν της. Το ίδιο ισχύει όταν και εκείνος που ζημιώθηκε παρέλειψε να αποτρέψει ή να περιορίσει τη ζημία ή δεν επέστησε την προσοχή του οφειλέτη στον κίνδυνο ασυνήθιστα μεγάλης ζημίας τον οποίο ο οφειλέτης ούτε γνώριζε ούτε όφειλε να γνωρίζει. Η διάταξη αυτή εφαρμόζεται και για πταίσμα των προσώπων για τα οποία ευθύνεται εκείνος που ζημιώθηκε».

Άρθρο 178: «Δικαιοπραξία που αντιβαίνει τα χρηστά ήθη είναι άκυρη».

Άρθρο 179: «Άκυρη ως αντίθετη προς τα χρηστά ήθη είναι ιδίως η δικαιοπραξία με την οποία δεσμεύεται υπερβολικά η ελευθερία του προσώπου, ή η δικαιοπραξία με την οποία εκμεταλλεύεται κάποιος την ανάγκη, κουφότητα, ή την απειρία του άλλου και πετυχαίνει, να συνομολογήσει, ή να πάρει για τον εαυτό του ή τρίτο για κάποια παροχή, περιουσιακά ωφελήματα, που κατά τις περιστάσεις βρίσκονται σε φανερή δυσαναλογία προς την παροχή».

Χρειάζεται μεγάλο θράσος για να επικαλείται η Ένωση Τραπεζών το Σύνταγμα.

Χρειάζεται πραγματικά απύθμενο θράσος για να παρουσιάζουν την κερδοσκοπία τους ως φροντίδα για το κοινό καλό. Τη λεηλασία του λαού, ως πρόταση ανάπτυξης και σωτηρίας. Τη μαφιόζικη, εγκληματική τους δράση, ως προάσπιση του δικαίου και της νομιμότητας. Και το θράσος αυτό το αντλούν από την διαπλοκή τους με το δοσιλογικό πολιτικό μας σύστημα. Όπως συνέβαινε πάντα, με κάθε μαφία…

(*)   Η Αθανασία Πέτσα είναι μέλος της Τ.Ο. Δυτικής Θεσσαλονίκης και του Εθνικού Συμβουλίου του Ε.ΠΑ.Μ.