του Δημήτρη Καζάκη,       Δευτέρα 13 Νοεμβρίου 2017

Τουλάχιστον το 36% του ΑΕΠ της Ελλάδας βρίσκεται σε φορολογικούς παραδείσους.

Ας μιλήσουμε για τους φορολογικούς παραδείσους, όπως δεν θα ακούσετε να μιλούν σε κανένα κόμμα του κοινοβουλίου και σε καμιά πολιτική εκπομπή επικαιρότητας. Μπορεί η κυβέρνηση και η ΝΔ να ανταλλάσσουν τζούφια πυρά για τα Paradise Papers, αλλά κανένας τους δεν τολμά να πει την αλήθεια.

Γιατί άραγε ο κ. Τσίπρας δεν απαιτεί από τον διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος να παραδοθούν στις δικαστικές αρχές όλες οι δοσοληψίες από και προς υπεράκτιες εταιρείες, από και προς φορολογικούς παραδείσους; Τόσο δύσκολο είναι; Γιατί άραγε ο κ. Τσίπρας δεν απαιτεί από τις φορολογικές αρχές να ταυτοποιήσουν τις περίπου 15.000 υπεράκτιες εταιρείες με έδρα φορολογικούς παραδείσους που λέγεται ότι δραστηριοποιούνται εντός της Ελλάδας;

Γιατί δεν απαγορεύει τη λειτουργία υπεράκτιων εταιρειών στην Ελλάδα; Γιατί επίσης δεν απαγορεύει τις δοσοληψίες με φορολογικούς παραδείσους εκτός Ελλάδας; Σε τι συμβάλλουν στην οικονομία της χώρας; Ποια είναι η χρησιμότητά τους εκτός από την απόκρυψη της ταυτότητας μεγάλων ροών πλούτου και χρήματος;

Ο κ. Τσίπρα και τύποι σαν τον κ. Κατρούγκαλο ξέρουν μόνο να φλυαρούν ανέξοδα για το «ταξικό ζήτημα», που προκύπτει από τους φορολογικούς παραδείσους, αλλά δεν πρόκειται να πάρουν κανένα ουσιαστικό μέτρο. Για τον ίδιο λόγο που ούτε οι προηγούμενες κυβερνήσεις στην Ελλάδα πήραν. Για τον ίδιο λόγο που καμιά από τις κυβερνήσεις της δήθεν πολιτισμένης Δύσης, ούτε βέβαια η Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν πήραν και δεν πρόκειται να πάρουν ανάλογα μέτρα. Όσο κι αν σκούζουν για το θεαθήναι για το δυσθεώρητο ύψος της φοροδιαφυγής, που συντελείται διαμέσου των φορολογικών παραδείσων.

Καταρχάς τι είναι φορολογικός παράδεισος; Πρόκειται για χώρες ή για δικαιοδοσίες που είναι ελκυστικές για ξένους επενδυτές, όπως οι πολυεθνικές εταιρείες και οι τράπεζες, λόγω του ότι έναντι αμοιβής προσφέρουν ελάχιστη ή καθόλου φορολογία, μέτριους ή ανύπαρκτους χρηματοπιστωτικούς ελέγχους και διαφορετικού βαθμού τραπεζικό απόρρητο.

Σε τι χρησιμεύουν οι φορολογικοί παράδεισοι; Με τη δημιουργία εταιρείας ή θυγατρικής σε φορολογικό καταφύγιο μπορούν να εμφανιστούν πληρωμές στην εν λόγω εταιρεία είτε για υπηρεσίες που δεν παρέχονται, είτε για αγορές των οποίων η τιμή είναι εξαιρετικά υπερβολική. Όταν συμβαίνει αυτό, πολλές εταιρείες μετατοπίζουν ένα μεγάλο μέρος του κέρδους τους σε φορολογικά καταφύγια και εμφανίζουν απώλειες και ζημιές στις χώρες με υψηλότερη φορολόγηση. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), περίπου το 1/3 του παγκόσμιου εμπορίου είναι δοσοληψίες μεταξύ αυτών των “συνδεδεμένων μερών”.

Τόσο δύσκολο είναι για τις κυβερνήσεις να απαγορεύσουν τις δοσοληψίες όσων δραστηριοποιούνται στη χώρα τους με εταιρείες σε φορολογικούς παραδείσους; Ακόμη κι όταν πρόκειται για πολυεθνικές; Όχι βέβαια. Ο λόγος που δεν το κάνουν είναι απλός. Μέσω αυτών των δοσοληψιών διακινείται το μαύρο χρήμα εξαγοράς της πολιτικής σε κάθε χώρα, αλλά κι εκείνο του οργανωμένου εγκλήματος, που συχνά διαπλέκονται τόσο πολύ ώστε σχεδόν να ταυτίζονται.

Αυτή είναι η θεμελιώδης λειτουργία και χρησιμότητα των φορολογικών παραδείσων. Κι όχι απλά η φοροδιαφυγή. Έτσι, όταν βλέπετε μια κυβέρνηση, ή ένα κόμμα να καταδικάζει αφηρημένα τη φοροδιαφυγή δια υπεράκτιων εταιρειών και φορολογικών παραδείσων, χωρίς να προτείνει τίποτε συγκεκριμένο εκτός των γνωστών αναποτελεσματικών φορολογικών ελέγχων, τότε να ξέρετε ότι εμπλέκεται ή διαπλέκεται σε βαθμό κακουργήματος.

Το Νοέμβριο του 2014 ξέσπασε το σκάνδαλο των Luxleaks, δηλαδή η αποκάλυψη ότι περισσότερες από 350 πολυεθνικές – εκ των οποίων οι περισσότερες δραστηριοποιούνται και στην Ελλάδα – δημιουργούσαν εταιρείες στο Λουξεμβούργο ώστε μέσω εικονικών συναλλαγών να επωφελούνται από το εξαιρετικά ελαστικό πλαίσιο ελέγχων, αλλά και την ιδιαίτερα χαμηλή φορολογία. Οι ξένες εταιρίες άρχισαν να εγκαθίστανται στο Λουξεμβούργο σε μεγάλους αριθμούς στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν το Λουξεμβούργο ενσωμάτωσε στην εθνική του νομοθεσία μια οδηγία της ΕΕ που επέτρεπε στις εταιρείες να πληρώνουν φόρους στην ευρωπαϊκή χώρα όπου έχουν την έδρα τους απ’ εκείνες όπου λειτουργούσαν οι θυγατρικές τους.

Γιατί η κυβέρνηση Σαμαρά τότε δεν κίνησε διαδικασίες δικαστικής συνδρομής και αποζημίωσης του ελληνικού κράτους για τα δις ευρώ που έχασε σε φόρους από αυτή τη μηχανή φοροδιαφυγής; Γιατί δεν το έκανε η κυβέρνηση του κ. Τσίπρα; Γιατί όλοι τους ποίησαν τη νήσσα;

Μήπως έδειξαν ευαισθησία για τα Panama Papers, που αποκαλύφθηκαν το 2015; Τα έγγραφα αυτά αναφέρουν λεπτομερώς τις οικονομικές δοσοληψίες και σχέσεις για περισσότερες από 214.488 υπεράκτιες εταιρείες. Τα έγγραφα διέρρευσαν από το δικηγορικό γραφείο και πάροχο εταιρικών υπηρεσιών Mossack-Fonseca του Παναμά.

Το ξέρετε ότι το 37% της συνολικής μετοχικής σύνθεσης όλων αυτών των υπεράκτιων εταιρειών είναι ελληνικών συμφερόντων; Η Ελλάδα είναι η χώρα με το υψηλότερο ποσοστό σ’ αυτές τις υπεράκτιες εταιρείες. Γιατί καμιά αρχή της χώρας μας δεν ενδιαφέρθηκε να μάθει περισσότερα; Γιατί η κυβέρνηση Τσίπρα, αλλά κι όλα τα κόμματα συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης έθαψαν το όλο ζήτημα, ή θεώρησαν τα πάντα νόμιμα;

Το μόνο που βγήκε στην επιφάνεια είναι η περίπτωση του δικηγόρου κ. Παπασταύρου, ο οποίος ήταν επί μακρόν στέλεχος της ΝΔ και προσωπικός σύμβουλος του κ. Σαμαρά, άμα τη αναλήψει των καθηκόντων του ως πρωθυπουργού. Μάλιστα ο κ. Παπασταύρου τοποθετήθηκε επικεφαλής της διαπραγματευτικής ομάδας του κ. Σαμαρά με την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για τα μνημόνια.

Από το 2005 έως το 2014, ο κ. Παπασταύρου ήταν μέλος των Συμβουλίων των Παναμαϊκών Ιδρυμάτων Green Shamrock και Diman, τα οποία φιγουράρουν στα Panama Papers. Το 2006 έγινε αναπληρωτής πρόεδρος του Ιδρύματος Aisios, το οποίο εξακολουθεί να υπάρχει και σήμερα.

Εν τω μεταξύ, σε έρευνα φοροδιαφυγής εμφανίστηκε αδήλωτη τραπεζική κατάθεση αξίας περίπου 5,4 εκατομμυρίων δολαρίων σε λογαριασμό της HSBC στην Ελβετία με το όνομα του κ. Παπασταύρου. Ο ίδιος αρνήθηκε ότι τα χρήματα ήταν δικά του, αλλά δέχθηκε να πληρώσει πρόστιμο ύψους 3,6 εκατομμυρίων δολαρίων στις 2 Φεβρουαρίου του 2016, για να διακανονίσει κατηγορίες φοροδιαφυγής και νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Έχει υποσχεθεί να αποδείξει ότι το πρόστιμο ήταν άδικο κι ότι πρέπει να ανακληθεί.

Ήταν μόνο ο κ. Παπασταύρου; Δεν το γνωρίζουμε γιατί κανενός είδους έρευνα δεν έγινε στις υπεράκτιες εταιρείες ελληνικής συμμετοχής ή συμφερόντων.

Σύμφωνα με μελέτες η Ελλάδα είναι στις 6 χώρες του ΟΟΣΑ με τον υψηλότερο δείκτη επί του ΑΕΠ για κρυμμένα κεφάλαια σε υπεράκτιες εταιρείες. Άνω του 36% του ΑΕΠ της είναι τοποθετημένο σε υπεράκτιες εταιρείες με έδρα φορολογικούς παράδεισους. Όταν ο μέσος όρος της Ευρώπης είναι 13% του ΑΕΠ.

Μιλάμε για πάνω από 115 δις δολάρια ΗΠΑ σε τιμές του 2007. Πρόκειται για κρυμμένα κεφάλαια σε υπεράκτιες εταιρείες που ανήκουν μόλις στο 1% του ελληνικού πληθυσμού. Σε μια σχετικά πρόσφατη μελέτη αναφέρεται ότι αν οι κυβερνήσεις είχαν φορολογήσει τις δοσοληψίες με τους φορολογικούς παραδείσους, αλλά και τον κρυμμένο πλούτο στις υπεράκτιες εταιρείες δεν θα είχαν αναγκαστεί να υποστούν το «πρόγραμμα διάσωσης» των δανειστών της.

«Η Ελλάδα δεν θα ήταν υποχρεωμένη να επιβάλει τόσο μεγάλη λιτότητα στους πολίτες της για να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των ευρωπαϊκών αρχών, αν η κυβέρνηση μπορούσε να γονατίσει τις ελίτ της.» (Gabriel Zucman, The hidden wealth of nations: the scourge of tax havens, Chicago and London: University of Chicago Press, 2015, σ. 54.)

Αν έβαζαν στο χέρι οι κυβερνήσεις του 2008-2010 τον «ανώνυμο» πλούτο που έχει στοιβαχτεί σε υπεράκτιες εταιρείες ελληνικών συμφερόντων, τότε θα μπορούσε η χώρα να αποπληρώσει – αν το επέλεγε – με μιας το σύνολο του δημοσίου χρέους. Χωρίς κανένα πρόβλημα.

Όμως για να προστατευθεί το 1% της διαπλεκόμενης ολιγαρχίας, μαζί με τις ηγεσίες των κομμάτων της Βουλής, και για να μην κινδυνέψουν να πάνε φυλακή, έπρεπε να οδηγηθεί το 99% των εργαζομένων, των συνταξιούχων, των επαγγελματιών και των μικρομεσαίων, αλλά κι ολόκληρη η χώρα στην καταστροφή υπό καθεστώς κατοχής και μαζικής εκποίησης. Και ο μέσος πολίτης να πιστέψει ότι δεν υπάρχουν οι πόροι και τα χρήματα που χρειάζονται για να αλλάξει ριζικά ρότα η Ελλάδα μακριά από το ευρώ και την Ευρωπαϊκή Ένωση.