Αυγουστίνος Αυγουστής^[*], 5 Μαίου 2021

Αν εθνικισμός είναι να σέβεσαι την εθνότητα όλων και να διαφυλάττεις την δική σου τότε δηλώνω αδιόρθωτος εθνικιστής.

Ο Βάσος Λυσσαρίδης, γνωστός σε όλους μας με την ταυτότητα «Γιατρός», ταξίδεψε για τους ουρανούς τρεις βδομάδες πριν κλείσει τα 101 του χρόνια. Αγωνιστής, δημοκράτης, μαχητικός, ευφυής, δημιουργικός, απροσκύνητος και αγονάτιστος πατριώτης, σπουδαίος ποιητής και ζωγράφος, έχαιρε εκτίμησης από όλους, ενέπνεε γενιές Ελλήνων και δικαίως κατέκτησε μια εξέχουσα θέση στο Πάνθεον των Μεγάλων Ανδρών της σύγχρονης Ιστορίας μας.

Ήταν βουλευτής από το 1960 μέχρι το 2006, ενώ διετέλεσε πρόεδρος της κυπριακής Βουλής από το 1985 έως το 1991. Ίδρυσε το Σοσιαλιστικό Κίνημα ΕΔΕΚ το 1969 και παρέμεινε πρόεδρός του ως το 2002. Έκτοτε ήταν επίτιμος πρόεδρος του Κινήματος.

Ο Βάσος Λυσσαρίδης συνέδεσε το όνομα του με όλες τις μεγάλες ιστορικές στιγμές της Κύπρου και δεν έπαψε ούτε στιγμή να μάχεται για τα δίκαια του Κυπριακού ελληνισμού στη δύσκολη και μεγάλη μάχη του να κρατήσει ελεύθερες τις δικές του Θερμοπύλες.

• Αγωνίστηκε με πάθος, αλλά και με όραμα και διορατικότητα και έδειξε από νωρίς το μαχητικό του πνεύμα λαμβάνοντας μέρος στον Εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. 1955-1959 πρώτα, και ύστερα στην αγγλική πρωτεύουσα εκφράζοντας την έντονη διαφωνία του στην υπογραφή των Συμφωνιών Ζυρίχης – Λονδίνου που έθεταν την ταφόπλακα στα όνειρα του Κυπριακού ελληνισμού για Ένωση με την μάνα Ελλάδα.

Στις 19 Φεβρουαρίου 1959 ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος θα υπέγραφε, τελικώς, τις Συμφωνίες. Το ζήτημα «είχε λυθεί». Εκεί αναφέρεται ότι ο Ε. Αβέρωφ είπε αυτολεξεί στην κυπριακή αντιπροσωπεία: «Το αίμα της Κύπρου επί των χειρών σας. Ως ελληνική κυβέρνησις σας δηλώ ότι αυτό αποτελεί το άκρον άωτον των προσπαθειών μας. Ως εδώ και μη παρέκει.». Ο Αβέρωφ, ως γνωστόν ήταν τότε το δεξί χέρι του «εθνάρχη» Κωνσταντίνου Καραμανλή!

Τέσσερα χρόνια αργότερα θα βρεθεί και πάλιν στην πρώτη γραμμή να υπερασπίζεται ενόπλως με τις ομάδες του την νεοσύστατη Κυπριακή Δημοκρατία από τους Τούρκους στασιαστές. Την 15η Ιουλίου 1974 θα τον βρούμε στην εμπροσθοφυλακή απέναντι στους άφρονες πραξικοπηματίες και τους παρασυρμένους συνοδοιπόρους τους (τους χρήσιμους ηλίθιους όπως αποκαλούσε ο ίδιος τους γνήσιους πατριώτες που παρασύρθηκαν από τους ελάχιστους συνειδητούς συνεργάτες της Χούντας που ηγήθηκαν του πραξικοπήματος στην Κύπρο).

Στις 30 Αυγούστου 1974 θα γίνει στόχος δολοφονικής απόπειρας, στην οποία σκοτώθηκε ο οργανωτικός γραμματέας της νεολαίας του Κινήματος του, Δώρος Λοΐζου. Ήταν σίγουρα μια περίοδος που σημάδεψε ανεξίτηλα την προσωπική του διαδρομή. Ένας εμφύλιος πόλεμος δίχως νικητές και ηττημένους με μόνη χαμένη την μικρή θαλασσοδαρμένη ιδιαίτερη πατρίδα μας.

Αποστομώνει εκείνους τους μεταπράτες των διεθνοφασιστικών αξιώσεων που έκαναν τα πάντα προκειμένου να επιβάλουν το ανελεύθερο σχέδιο Αναν: «Δεν θα αυτοκτονήσουμε για να μη μας δολοφονήσουν. Θα αγωνιστούμε με πάθος και σωφροσύνη για λεύτερη πατρίδα… Θα σταθούμε όρθιοι και θα παλέψουμε…. Θα ήταν τραγικό να παραμείνουμε η τελευταία γενιά Ελληνοκυπρίων σε αυτό τον τόπο γιατί τότε θα είμαστε καταραμένη γενιά».

Αρνείται να αποδεχθεί τη ρατσιστική λύση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας: «Μια βιώσιμη και λειτουργική λύση πρέπει να διασφαλίζει τις βασικές ελευθερίες και να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Να ισχύει στην Κύπρο ό,τι ισχύει σε όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Να προβλέπει ενότητα χώρου, κράτους, θεσμών και οικονομίας… Δεν νοείται λύση με διαχωριστικά φυλετικά στοιχεία και περιορισμούς. Δεν νοείται λύση με εγγυήσεις και εξάρτηση από τρίτες δυνάμεις, καθώς αυτό ισοδυναμεί με υπονόμευση της λαϊκής κυριαρχίας. Χαμένη ευκαιρία είναι η απουσία ορθής στρατηγικής… Θα πρέπει να επανατοποθετήσουμε το Κυπριακό στη σωστή του βάση από διακοινοτική διαφορά σε θέμα εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής… αποτελεί αφέλεια ότι η προσφορά οποιονδήποτε παραχωρήσεων προς τους Τουρκοκύπριους θα οδηγήσει σε λύση. Η επιλογή είναι ή προσαρμογή προς τις τουρκικές απαιτήσεις και μετατροπή της Κύπρου σε κηδεμονευόμενο μεταποικιοκρατικό μόρφωμα της Τουρκίας ή στρατηγική που να καθιστά τους τουρκικούς στόχους ανέφικτους ή οδυνηρούς για τις ευρύτερες προοπτικές της Τουρκίας, κυρίως τις Ευρωπαϊκές».

Η άποψη του για την ελληνοτουρκική φιλιά: «Θέλουμε φιλία με όλους τους λαούς. Συμπάσχουμε με τον Τούρκο κρατούμενο στα λευκά κελιά. Όμως φιλία σημαίνει σεβασμό των εθνικών δικαιωμάτων και των διεθνών συνθηκών. Μονόπλευρη φιλία ισοδυναμεί με εθελοδουλία. Είναι αυταπάτη να στηριζόμαστε στη δήθεν καλή θέληση της Τουρκίας και μάλιστα με την σημερινή της ηγεσία. Η Τουρκία δυστυχώς εννοεί την φιλία ως προσαρμογή προς τις παράλογες και παράνομες τουρκικές αξιώσεις.

Και η παρακαταθήκη του: «H ιατρική σκέψη μας δίδαξε πως χωρίς διάγνωση πραγματικοτήτων δεν υπάρχει επαρκής θεραπευτική αγωγή. Πως τα λάθη όταν συγκαλύπτονται βρυκολακιάζουν. Πως μόνο η εμμονή στην αποκάλυψη της αλήθειας οδηγεί σε κάθαρση και θεραπεία.. . αισθάνομαι άβολα όταν ο πατριωτισμός λοιδορείται και η αναφορά στις ρίζες προβάλλεται ως σοβινισμός…

Σήμερα επιβάλλεται μια νέα πανεθνική στρατηγική, γιατί ο Τουρκικός επεκτατισμός απειλεί τον ελληνισμό στο σύνολο του. Απειλεί με διχοτόμηση και συγκυριαρχία το Αιγαίο, με Κυπροποίηση τη Θράκη, με Ιμβροποίηση την Κύπρο… Εμείς κανενός τα νόμιμα δικαιώματα δεν αμφισβητούμε, αλλά και σε κανέναν δεν εκχωρούμε τα δικά μας. Διχοτόμηση και συγκυριαρχία στο Αιγαίο, Κυπροποίηση στη Θράκη, Ιμβροποίηση στην Κύπρο σημαίνουν χάσιμο εδαφών, χάσιμο κυριαρχίας, εθνικό διαμελισμό. Λιγότερη Ελλάδα, περιορισμένος ελληνισμός, περιορισμένη κρατική – εθνική και λαϊκή κυριαρχία.

Δεν υπάρχει δικαιολογητικό απουσίας από εθνικούς αγώνες. Ούτε ο θάνατος. Ούτε υπάρχουν ιδεολογικά σύνορα στον αγώνα για λευτεριά. Θα το επαναλάβω. Στην Κύπρο των απροσκύνητων απαγχονισμένων. Στην Κύπρο που κρατάει ακριβά τ΄ αχνάρια του Κανάρη στη Λάπηθο. Στην Κύπρο, που κρατάει ζωντανό το όραμα του Παλληκαρίδη. Στην Κύπρο του πάθους των πολλών και της απάθειας των ολίγων. Στην Κύπρο που το όνειρο ξεψυχά στο συρματόπλεγμα της ντροπής και ξαναζωντανεύει στον Πενταδάκτυλο. Στην Κύπρο της αντίστασης και της περηφάνιας, όπως την κατέγραψε πρόσφατα ο λαός μας με το όχι του. Στην Κύπρο που στους τοίχους της γράφτηκε η ιστορία με μελάνι και αίμα και που αυτή τη φορά δεν την έγραψαν μόνο παιδιά, αναμένεται η λύτρωση. Κι εγώ με την δανεική φλόγα των παιδιών θα βρίσκομαι στα μετερίζια. Ζωντανός ή νεκρός θα συνεχίσω τον αγώνα ως την δικαίωση. Ωσότου μεταβώ ή μεταβείτε λεύτεροι στον λεύτερο Πενταδάκτυλο. Αυτό είναι το μόνιμο συμβόλαιο μου με το έθνος».

Συγκλονιστική ήταν η ομιλία σε Διεθνές Συνέδριο στην Αθήνα με θέμα: «Τρεις Γενοκτονίες μια στρατηγική» (17 Σεπτεμβρίου 2010), όπου είπε μεταξύ άλλων:

«… Η σιωπή ισοδυναμεί με συνενοχή και η απάθεια διευκολύνει την συνέχιση. Όταν γυρίζω πίσω χάνω την πυξίδα και τον χρόνο, τη γλώσσα, τη φυλή, την εθνότητα, γιατί κοινός ο πόνος, κοινή η οργή, κι η εμμονή για δικαίωση. Σαμψούντα, Άδανα, Σμύρνη, Κερύνεια με κυνηγούν και στερεότυπα καταγράφω. Αν ξεχάσω την Αμισό, τη Σάντα, την Κόνικα, τη Σασσούν, το Ασσυριακό Khoy, τη Σμύρνη θα’ χω ενταφιάσει την αξιοπρέπεια μου. Αν παραγνωρίσω την Ποντιακή κραυγή “Μ΄ αοιλή εμάς και βάϊ εμάς η Ρωμανίαν πάρθεν”, τους σταυρωμένους νέο-Σπάρτακους που μεταθανάτια σταυρώνουν τους σταυρωτήδες θάχω χάσει τον αυτοσεβασμό μου…».

Και η συμβουλή σας προς τους σημερινούς πολιτικούς: «Σε χώρες με προβλήματα, όπως η Κύπρος και η Ελλάδα, χρειάζεται ένα μέτωπο, το τονίζω και πάλι, πανεθνικής στρατηγικής. Κάθε πολιτικός έχει την ευθύνη να στρέφεται σε μια πολιτική, η οποία να μην εξυπηρετεί κομματικές ή μικροκομματικές σκοπιμότητες».

Υστερόγραφο: Θυμάμαι που τον ρώτησα (1996 σε επίσκεψη του στη Λάρισα μετά από δική μου πρωτοβουλία ως πρόεδρος του Συλλόγου Κυπρίων Νομού Λάρισας για να γιορτάσουμε το έπος της Ε.Ο.Κ.Α.), αν ο Μακάριος έκανε λάθη. Ασφαλώς μου απάντησε. «Ο Μακάριος, πάντα ζητούσε τη γνώμη μου, αλλά στο τέλος έκανε πάντα αυτό που ήθελε ο ίδιος…». Ο Μακάριος άκουγε τους πάντες αλλά αποφάσιζε πάντα μόνος του..

(*) Δρ. Αυγουστίνος (Ντίνος) Αυγουστή
Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Από το Μονάγρι Λεμεσού
a.avgoustis@hotmail.com

Πηγή: hellasjournal.com