_.

Σπύρος Στάλιας, Οικονομολόγος Ph.D, 28 Μαίου 2017

Ο Alan Greenspan ήταν από το 1987 έως το 2006 ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ (FED). Ήταν ο άνθρωπος που επέβαλε στον κόσμο την ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων, ο άνθρωπος που εισηγήθηκε και πέτυχε την κατάργηση κάθε κανονισμού στη λειτουργία του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος, ο άνθρωπος που υπέδειξε στα πανεπιστήμια να διδάσκουν τους φοιτητές ότι οι ελεύθερες αγορές πάντα τιμολογούν σωστά οτιδήποτε τιμολογείται, είναι ο άνθρωπος που έπεισε ότι οι κρίσεις είναι παρελθόν για τον καπιταλισμό, και τέλος είναι ο άνθρωπος που έκανε τον Πρόεδρο Bill Clinton να πει την διάσημη φράση τότε (1996) ότι ‘η εποχή των μεγάλων κυβερνήσεων τελείωσε’. Όλα τα παραπάνω, συμφώνα με τον Alan Greenspan, πατέρα του σύγχρονου νεοφιλελευθερισμού, θα μας οδηγούσαν στην ανάπτυξη και στην καθολική ευημερία.

Σε πείσμα της αισιοδοξίας του Alan Greenspan και των άλλων νεοφιλελευθέρων αντί να οδηγηθούμε στην καθολική ευημερία φτάσαμε σε κρίση το 2008, μετά από ένα όργιο κερδοσκοπίας από πλευράς του τραπεζικού συστήματος, στην μεγαλύτερη κρίση από το 1929.

Στις 23 Οκτώβριου του 2008 όταν κλήθηκε σε Επιτροπή του Κογκρέσου να δώσει την ερμηνεία του γιατί η κρίση επισυνέβη, σε αντίθεση με ότι πίστευε, παραδέχτηκε ότι είχε υπερεκτίμηση την ικανότητα των αγορών να αυτορυθμίζονται και ότι ποτέ δεν πίστευε ότι η κατάργηση κάθε ρυθμιστικού κανονισμού λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος θα απελευθέρωνε τέτοιες καταστροφικές δυνάμεις στην οικονομία.

‘ Ποτέ δεν πίστευα ότι η κρίση θα ήταν τόσο σφοδρή.. Εμείς όλοι, που πιστεύαμε ότι αυτό το σύστημα θα προστάτευε κάθε κάτοχο αξιογράφου, είμαστε σε κατάσταση απίστευτου σοκ. Στα προηγούμενα χρόνια με την βοήθεια των ηλεκτρονικών υπολογιστών έξοχοι μαθηματικοί και ειδικοί στις χρηματοοικονομικές αναλύσεις είχαν κατασκευάσει θαυμάσια προγράμματα εκτίμησης του κινδύνου κατά την τιμολόγηση οτιδήποτε τιμολογείται. Ένα τέτοιο πρόγραμμα είχε τιμηθεί και με βραβείο Νόμπελ και για χρόνια δούλεψε ικανοποιητικά. Αλλά με την κρίση όλα αυτά κατέρρευσαν.’

Σε ερώτηση της Επιτροπής του Κογκρέσου, αν επιμένει στην άποψη του ότι δεν απαιτούνται ρυθμιστικοί κανονισμοί λειτουργίας του Τραπεζικού Συστήματος είπε ‘Βρήκα σφάλματα στο υπόδειγμα λειτουργίας του συστήματος, το όποιο μας υποδείκνυε πως ακριβώς ο κόσμος λειτουργεί. Αυτό ακριβώς μου δημιούργησε το σοκ. Ακόμα δεν είμαι σε θέση να καταλάβω γιατί η κρίση επήλθε, πως και γιατί. Θα αλλάξω τις απόψεις μου.’

Την ιδία ακριβώς μέρα, 23 Οκτώβριου του 2008, το περιοδικό TIME φιλοξενούσε άρθρο του βραβευμένου με Νόμπελ Robert Lucas, πατέρα του σύγχρονου νεοφιλελευθερισμού που διετύπωσε την θεωρία των αποτελεσματικών αγορών με βάση την οποία, οι ελεύθερες αγορές αποτελούν την λύση για κάθε οικονομικό πρόβλημα, στο όποιο ο Robert Lucas δεν μας είπε τι κατάλαβε ή δεν κατάλαβε για το πώς η κρίση επήλθε, αλλά μας είπε πως θα βγούμε από την κρίση, και τόνισε λοιπόν ότι ‘αυτή την στιγμή της μάχης ο καθένας μας είναι Κεϋνσιανός’.

Τον Οκτώβριο του 2008 και πάλι, ο Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Henry Paulson, πρώην διοικητής μεγάλη επενδυτικής τράπεζας της Wall Street, πήγε στο Κογκρέσο, και ζήτησε τα πρώτα 700 δις δολάρια για την σωτηρία του τραπεζικού συστήματος, στέλνοντας έτσι και στην πράξη στα αζήτητα τον νεοφιλελευθερισμό και την θεωρία περί αυτορρυθμιζόμενων αγορών, την θεωρία περί μικρού κράτους, την θεωρία ότι το χρήμα είναι ουδέτερο, την θεωρία ότι οι ελεύθερες αγορές δημιουργούν συνθήκες πλήρους απασχόλησης και την θεωρία ότι καθένας αμείβεται δίκαια στις ελεύθερες αγορές.

Οίκοθεν νοείται ότι οι αμερικανοί φορολογούμενοι δεν είχαν καμιά επιβάρυνση από την σωτηρία το τραπεζικού συστήματος. Το θέμα τις κρίσης άρχισε με τι τράπεζες έκλεισε πάλι στις τράπεζες. Αλλά μην ξεχνάμε ότι η χώρα εκεί (USA) εκδίδει το δικό της νόμισμα και έχει Κεντρική Τράπεζα να αντιμετωπίζει τις κρίσεις. Κάπως έτσι έγινε και στην Αγγλία.

Οι κύριοι Alan Greenspan, Robert Lucas και Henry Paulson υποθέτω ότι ζουν καλά στην Αμερική, που δεν τους πείραξε, αφού είχαν το θάρρος να παραδεχτούν, έστω και την τελευταία στιγμή, ότι είχαν λάθος επιστημονική άποψη που την είχαν κάνει πίστη. Στο τέλος απέδειξαν ότι διέθεταν ηθικό σθένος.

Στην Ευρωζώνη τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά. Ας δούμε λίγο το θέμα από την αρχή.

Κατ αρχήν το ευρώ, πρωταρχικά σχεδιάστηκε για να έχει υψηλή αξία έτσι ώστε να προστατεύει την αξία οποιουδήποτε χρεογράφου έχει τιμολογηθεί με βάση το ευρώ. Η αξία του ευρώ κάθε μέρα αποτιμάται από τις ανώνυμες αγορές ανταλλαγής νομισμάτων, από τις αγορές ομολόγων, από κερδοσκόπους που κάθονται πίσω από οθόνες στη Σαγκάη, στη Φρανκφούρτη, στο Λονδίνο, στη Νέα Υόρκη και οπουδήποτε στον κόσμο μπορείτε να φανταστείτε. Κανένα έθνος της ευρωζώνης δεν έχει λόγο στην ασκούμενη νομισματική πολιτική. Έτσι η αξία του ευρώ δεν αντανακλά το επίπεδο της πραγματικής οικονομίας της κάθε χώρας.

Στην ευρωζώνη επικρατεί η ανεμπόδιστη διακίνηση κεφαλαίων και ισχύει το δόγμα ότι οι ελεύθερες αγορές τιμολογούν πάντα σωστά. Κατά συνέπεια στην ευρωζώνη δεν υπήρξε λόγος να δημιουργηθεί ένα συντονιστικό όργανο που να παρεμβαίνει και να αποκαθιστά οποιαδήποτε ανισορροπία τύχαινε να εκδηλωθεί στην πραγματική οικονομία και στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Έτσι λοιπόν όταν τα επιτόκια από 1-1-2002 κατρακύλησαν και εξίσωσαν, ως προς τον κίνδυνο δανεισμού, τον Νότο με την Γερμανία, στο πλαίσιο μια άνευ προηγουμένου κερδοσκοπίας που δεύτερη δεν υπάρχει στην ιστορία της Ευρώπης, δεν υπήρξε κάποιο όργανο ώστε να τιθασεύσει αυτό το γεγονός  και όταν έσκασαν οι φούσκες το 2008 πάλι δεν υπήρξε ένα όργανο όλα να τα συμμαζέψει, όπως έγινε στην Αγγλία και στην Αμερική.

Η ΕΚΤ είναι μια μαϊμού Κεντρική Τράπεζα που οργανώθηκε έτσι για να μας σώσει από πληθωρισμούς του τύπου 1923 στην Γερμανία.

Κάθε Κυβέρνηση της ευρωζώνης είναι άλλος ένα ιδιώτης στον γκισέ κάθε Τράπεζας της Ευρώπης. Έτσι κάθε Κυβέρνηση μπορεί να βρει ευρώ από τους πολίτες της μέσω της φορολογίας, από δανεισμό και από εξαγωγές. Παρά τα διακηρυσσόμενα λοιπόν περί της Ευρώπης της συνεργασίας και της αλληλεγγύης και της Ευρώπης των Λαών, ουσιαστικά η Ευρωζώνη, είναι ζούγκλα θανατηφόρου ανταγωνισμού και αρπακτικότητας και ζώνη προσεχούς φτώχειας.

Αν μια χώρα βρεθεί σε ύφεση τότε η Κυβέρνηση για να αποπληρώσει τους δανειστές της δεν έχει άλλο μέσο παρά να κάνει εσωτερική υποτίμηση και να οδηγηθεί σε περαιτέρω μείωση του ΑΕΠ και αύξηση της ανεργίας και να υποθηκεύσει την χώρα. Άλλο δρόμο διαφυγής δεν έχει.

Το ευρώ έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε ο κάθε πιστωτής να πληρωθεί ως το τελευταίο ευρώ κατά προτεραιότητα, και το ΤΑΙΠΕΔ δεν είναι τίποτα άλλο παρά οι υποθήκες, που δεν υπήρχαν πριν την κρίση και τώρα ζητήθηκαν, έτσι ώστε εάν η φορολογία δεν επαρκέσει, και η ανάπτυξη δεν έλθει, να πουληθεί η χώρα για να αποπληρωθούν οι δανειστές. Είναι γνωστός ο σχεδιασμός από τον 19^ο αιώνα, σύμφωνα με τον κανόνα του χρυσού, που πάνω σε αυτόν εκδηλώθηκε ο ιμπεριαλισμός.

Εδώ τίθεται το ερώτημα. Αυτά τα γνωρίζαμε πριν μπούμε στο ευρώ; Η απάντηση είναι: Ναι, τα γνωρίζαμε.

Αν τα γνωρίζαμε και μπήκαμε απροετοίμαστοι, κάποιοι ευθύνονται για αυτό.

Αν κάποιοι γνώριζαν ότι δεν είμαστε έτοιμοι για να μπούμε, και από θέση υπεύθυνη δεν παρεμπόδισαν την είσοδο μας στο ευρώ, έχουν ευθύνη.

Αν κάποιοι μετά την είσοδο μας, δεν ακολούθησαν αμέσως περιοριστικές πολιτικές, για να επιβιώσουμε έστω και φτωχά μέσα στο ευρώ, αφού αυτό ήθελε ο ελληνικός λαός, έχουν ευθύνη.

Αν κάποιοι υπονόμευαν τις πολιτικές λιτότητας με χαμηλά επιτόκια έχουν ευθύνη.

Μετά το 2008, με την εκδήλωση της κρίσης, όσοι συμφωνήσαν με την ΕΚΤ ότι είμαστε διεφθαρμένοι και συμβούλευαν ότι η μόνη σωστή πολιτική είναι η λιτότητα και η υπαγωγή στο ΔΝΤ, έχουν ευθύνη.

Όσοι ακόμα επιμένουν ότι η πολιτική λιτότητας είναι η ορθή πολιτική μετά από 8 χρόνια λιτότητας έχουν ακόμα μεγαλύτερη ευθύνη.

Όλοι γνωρίζουν, και κανείς να μην αρνηθεί ότι δεν γνωρίζει, ότι ποτέ στην ιστορία οι πολιτικές λιτότητας δεν έφεραν τα αποτελέσματα που τα μνημόνια δήθεν επικαλούνται. Τα μνημόνια είναι μέσα καθυπόταξης των Λαών.

Αυτοί λοιπόν που βρεθήκαν σε θέσεις κλειδιά, για το σημερινό κατάντημα του Ελληνικού Λάου, ας μην κατηγορούν άλλους, που εισηγούνται μια άλλη πολιτική, που προειδοποίησαν στο παρελθόν, ότι είναι οι ηθικοί αυτουργοί για ότι παθαίνουν και θα πάθουν.

Είναι οι ίδιοι ηθικοί αυτουργοί για ότι τους συμβαίνει και θα τους συμβεί μια και κατάντησαν την χώρα άνομη. Στις ευνομούμενες χώρες θα εκκαλούντο να απολογηθούν.

Τουλάχιστον ας σιωπήσουν, αφού δεν έχουν το θάρρος της ηθικής προσωπικότητας, που βασίζεται στη γνώση και στο θάρρος, να αναγνωρίσουν τα λάθη τους, αλλά επιμένουν σε αυτά από την απληστία τους και την φιλοδοξία τους.

spyridonstalias@hotmail.com