του Σπύρου Λαβδιώτη, 12-2-2018

Μια Σύντομη Επεξήγηση (*)

Επειδή ορισμένα θέματα είναι πολύ σημαντικά και πρέπει να εκλείψει πάσα αμφιβολία, ακολουθεί μια σύντομη επεξήγηση, πώς ως κεραυνός εν αιθρία κατέρρευσε το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα και μαζί η οικονομία. Η τεράστια τραπεζική φούσκα που δημιουργήθηκε στα go-go years της ανέμελης δεκαετίας της πιστωτικής επέκτασης 1998- 2008, και η οποία έσκασε στα κεφάλια των ελλήνων φορολογουμένων δημιουργήθηκε από πιστώσεις των ιδίων των τραπεζών με βάση όχι τις καταθέσεις των πελατών, αλλά τον ζεστό αέρα. Αυτά γράφτηκαν στην Εποχή του Ατομικισμού,¹ πριν 5 χρόνια, αλλά – ο έλληνας ατυχώς είναι δύσπιστος και συνήθως δεν διαβάζει τι γράφει ο άλλος, κυρίως, λόγω τρομερών πολιτικών προκαταλήψεων – έτσι χρειάζεται μια πιο αξιόπιστη πηγή : «Στη σύγχρονη οικονομία, το περισσότερο χρήμα παίρνει τη μορφή των τραπεζικών καταθέσεων. Εντούτοις, πώς αυτές οι τραπεζικές καταθέσεις δημιουργούνται είναι συχνά εσφαλμένα αντιληπτό: ο πρωταρχικός τρόπος [δημιουργίας] είναι δια μέσου των εμπορικών τραπεζών με τη χορήγηση δανείων. Οποτεδήποτε μια τράπεζα χορηγεί ένα δάνειο, αυτή ταυτόχρονα δημιουργεί μια αντίστοιχη ισόποση κατάθεση στον τραπεζικό λογαριασμό του δανειολήπτη, και μ’ αυτόν τον τρόπο δημιουργείται νέο χρήμα». (Bank of England , Money Creation in the Modern Economy, McLeay, M., Radia, A., & Thomas R., members of the Bank’s Monetary Analysis Directorate, Quarterly Bulletin, First Quarter 2014).

Επιπρόσθετα, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα με καθαρά κεφάλαια (μετοχικό κεφάλαιο γύρω στα € 30 δις) ήταν υπερβολικά εκτεθειμένο σε ριψοκίνδυνα δάνεια και επενδύσεις (των οποίων τα ‘κεφάλαια’ δημιουργούνται πάλι από δάνεια από αέρα κοπανιστό στους ίδιους λογαριασμούς τους). Το ποσό των πιστώσεων ανήρχετο άνω των € 500 δις το 2009. Γι αυτό τον λόγο, με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του προηγούμενου έτους, χάσανε «τα αυγά και τα πασχάλια». Και χωρίς καμία ηθική συστολή και περισσή ανευθυνότητα, (είναι ο ηθικός κίνδυνος, Moral Hazard) και με την αναίσχυντη σύμπραξη των ελλήνων πολιτικών μεταβίβασαν άνω των € 240 δις στους λογαριασμούς του δημοσίου για να πληρώνουμε εμείς τις ζημιές τους με φόρους και κατασχέσεις. Επειδή, αυτά μπορεί να μην είναι πιστευτά παραθέτω : «Το συνολικό ενεργητικό των πιστωτικών ιδρυμάτων που λειτουργούσαν στην Ελλάδα τον Ιούνιο του 2009, ανέρχονταν στα 489 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 6% σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2008. Η ποσοστιαία συμμετοχή των πιστωτικών ιδρυμάτων στο συνολικό ενεργητικό του χρηματοπιστωτικού συστήματος ( 563,3 δισ. ευρώ) ανήλθε στο 86.8%». Τώρα θα μου πείτε τι έγινε το υπόλοιπο 13.2%; Απάντηση, οι ελληνικές τράπεζες είχαν δραστηριοποιηθεί σε 16 χώρες, κυρίως στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, μέσω θυγατρικών τραπεζών και υποκαταστημάτων με ένα δίκτυο 3.400 καταστημάτων! ( Το Ελληνικό Τραπεζικό Σύστημα το 2009, πρώτη έκδοση, Ιούνιος 2010, Ελληνική Ένωση Τραπεζών). Κι αυτή την απληστία και πρωτοφανή κερδοσκοπία των τραπεζών για τη μεγιστοποίηση του ιδιωτικού κέρδους, την πληρώνει σήμερα αποκλειστικά Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΠΟΛΙΤΗΣ με ΑΚΡΙΤΟΥΣ ΦΟΡΟΥΣ και ΚΑΤΑΣΧΕΣΕΙΣ!!!

Επί της σχετικής, ως θέμα, αρθρογραφίας

Α) Ο κ. Ιγγλέσης ισχυρίζεται (εδώ) ότι οι εγγυήσεις που χορήγησε το Δημόσιο προς τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα «δεν είναι δάνεια-χρήμα». Ως εκ τούτου, «δεν προκάλεσαν την εκταμίευση κανενός ποσού και κανένα ποσό δεν προστέθηκε στο χρέος της χώρας».

Ο ισχυρισμός αυτός είναι ανυπόστατος και πλήρως αναληθής και, αντιβαίνει τις διατάξεις του Νόμου 3723/ της 9^ης Δεκεμβρίου 2008: «Ενίσχυση της ρευστότητας της οικονομίας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης». Ο Νόμος 3723, ρητά αναφέρει (άρθ. 2) ότι : «Παρέχεται η εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, μέχρι του συνολικού ποσού των 15 δις ευρώ, προς τα πιστωτικά ιδρύματα που έχουν λάβει άδεια λειτουργίας από την Τράπεζα της Ελλάδος… για δάνεια που θα συναφθούν μέχρι 31.12.2009 με ή χωρίς έκδοση τίτλων και θα έχουν διάρκεια από τρεις μήνες έως τρία έτη».

Το αναμφισβήτητο γεγονός ότι οι εγγυήσεις του δημοσίου είναι ζεστό χρήμα υπό μορφή δανείων το τεκμηριώνει εξάλλου το Ελεγκτικό Συνέδριο στις σχετικές Εκθέσεις του, ‘‘Επί του Απολογισμού και Ισολογισμού του Κράτους’’. Επίσης το τεκμηριώνουν οι Κρατικοί Προϋπολογισμοί, ενδεικτικά, όπως ο προϋπολογισμός του 2010, ο οποίος ρητά αναφέρει: «Κατά το τρέχον έτος, μέχρι 31/10/2009, πραγματοποιήθηκαν 3 ειδικές εκδόσεις ομολόγων κυμαινόμενου επιτοκίου συνολικού ύψους 5,3 δισ. ευρώ. Οι εκδόσεις αφορούσαν την ανάληψη προνομιούχων μετοχών πιστωτικών ιδρυμάτων εκ μέρους του Δημοσίου, στο πλαίσιο του ν.3723/2008 για την ενίσχυση της ρευστότητας της οικονομίας, καθώς και για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου του ΤΕΜΠΜΕ ΑΕ.² (Προϋπολογισμός 2010, Εισηγητική Έκθεση, σελ 110).

Β) Στο άρθρο ο κ. Ιγγλέσης ισχυρίζεται ότι κανένα ποσό των εγγυήσεων «δεν προστέθηκε στο χρέος της χώρας». Την απάντηση τη δίνει ευθαρσώς ο κρατικός προϋπολογισμός του 2009 : «Η Κυβέρνηση στο πλαίσιο της συμφωνίας των κρατών μελών της ευρωζώνης, προχώρησε στην κατάθεση σχεδίου νόμου [ν.3723/2008] για την ενίσχυση της ρευστότητας της οικονομίας και τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Η επιβάρυνση του ύψους του δημοσίου χρέους από την εφαρμογή των διατάξεων αυτού του νομοσχεδίου μετά την ψήφισή του από τη Βουλή, εκτιμάται ότι θα είναι ιδιαίτερα μικρή (φθάνοντας κατ’ ανώτατο όριο τα 5 δισ. Ευρώ και επιμεριζόμενη στα έτη 2008 και 2009)…» ( Εισηγητική Έκθεση, σελ. 130).

Γ) Το γιατί τα δάνεια του δημοσίου που δόθηκαν στις ελληνικές τράπεζες με τον ευφημισμό «εγγυήσεις», δεν εμφανίζονται στα επίσημα δελτία του δημοσίου χρέους το επεξηγεί η Έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου: « οι εγγυήσεις του Δημοσίου για δάνεια που χορηγήθηκαν για τη χρηματική ενίσχυση των τραπεζών [24.14 δις ευρώ], για τις οποίες δεν υπήρχε καθόλου πρόβλεψη στον Προϋπολογισμό», ετέθησαν εκτός προϋπολογισμού στους «Λογαριασμούς Τάξεως» και δεν επιβαρύνουν το δημόσιο χρέος (Έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου επί του Απολογισμού και Ισολογισμού του Κράτους για το Οικονομικό Έτος 2009, σελ. 15 & 50). Την επιβεβαίωση θα τη δώσει ο ίδιος ο Υπουργός Οικονομικών, Ευάγγελος Βενιζέλος, σε Έκθεσή του (Νοέμβριος 2011), επί της γνωμοδότησης του Ελεγκτικού Συνεδρίου με τίτλο, Ε Κ Θ Ε Σ Η Του Υπουργού Οικονομικών (άρθρο 76 παρ. 2 του Ν.2362/95), επί της Εκθέσεως του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τον Απολογισμό των Εσόδων και Εξόδων του Κράτους οικονομικού έτους 2010 και τον Ισολογισμό της 31ης Δεκεμβρίου 2010, αναφέρεται ότι:

«Επί των χορηγήσεων ειδικών τίτλων σε Τραπεζικά ιδρύματα βάσει του ν.3723/2008. Οι ειδικοί τίτλοι του Ελληνικού Δημοσίου που εκδόθηκαν βάσει των διατάξεων του άρθρου 3 του ν.3723/2008 (σελ. 58 & 59 της Έκθεσης), δεν καταγράφονται στο ύψος του δημοσίου χρέους, διότι σύμφωνα με έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και βάσει των υπουργικών αποφάσεων με τις οποίες ορίζονται οι όροι έκδοσης, δεν καταβάλλεται από το πιστωτικό ίδρυμα στο Ελληνικό Δημόσιο η ονομαστική αξία των εκδιδόμενων τίτλων, ούτε στη λήξη τους το Ελληνικό Δημόσιο καταβάλει στο πιστωτικό ίδρυμα την ονομαστική αξία των τίτλων». (**)

Μ’ άλλα λόγια κάνουν «τσουλήθρα» στο μέλλον, τα χρεολύσια και τους τόκους των ειδικών τίτλων δανείων που συσσωρεύονται από λήξη σε λήξη το ένα πάνω στο άλλο εις το διηνεκές… και φθάσαμε σήμερα στα € 552 δις και με την άνοδο των επιτοκίων δεν θα υπάρχει τού χρόνου……

(*) από ανάρτηση στο facebook, 1^η Δεκεμβρίου 2017

(**) Όσον αφορά την ενίσχυση της ρευστότητας της Ελληνικής Οικονομίας μέσω των δανείων του ελληνικού δημοσίου που έλαβαν οι τράπεζες υπό μορφή εγγυήσεων, «τα κεφάλαια» αυτά, δυστυχώς, δεν διατέθηκαν για τη χορήγηση πιστώσεων, ούτε προς τις μικρομεσαίες, ούτε στις ζωτικής σημασίας επιχειρήσεις, ούτε για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων, αλλά πήγαν κατ’ ευθείαν να καλύψουν τις κολοσσιαίες ζημιές τους. Το θλιβερό αυτό γεγονός καταδεικνύεται στο Στατιστικό Δελτίο Οικονομικής Συγκυρίας της Τραπέζης της Ελλάδος στους Πίνακες της περιόδου 2008-2016, με τίτλο ‘Χρηματοδότηση του Εγχώριου Ιδιωτικού Τομέα από τα Εγχώρια Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα’. Και η αλήθεια είναι πικρή. Τα δάνεια των τραπεζών, αντί να αυξηθούν, συρρικνώθηκαν από το επίπεδο των € 250 δις το 2008 -αφετηρία της χρηματοπιστωτικής κρίσης – στα € 195 δις, τέλη 2016, κατρακύλα € 55 δις!

Επεξηγήσεις παραπομπών