ΑΙΣΧΡΟΝ ΕΣΤΙ ΣΙΓΑΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΑΣΗΣ ΑΔΙΚΟΥΜΕΝΗΣ.
ΜΗΤΡΟΣ ΤΕ ΚΑΙ ΠΑΤΡΟΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΩΝ ΤΩΝ ΠΡΟΓΟΝΩΝ ΤΙΜΙΩΤΕΡΟΝ ΕΣΤΙ Η ΠΑΤΡΙΣ.
Σπ. Λαβδιώτης, 5 Μαίου 2021
May 3 (Ι) Ο Σιδηρούς Κανόνας των Μισθών
Apr 24 (Θ) Ο Σιδηρούς Κανόνας των Μισθών
Apr 15 (H) Ο Σιδηρούς Κανόνας των Μισθών
Apr 7 (Ζ) Ο Σιδηρούς Κανόνας των Μισθών
Σπ. Λαβδιώτης, Μάρτιος 2021
Mar 17 (Γ) Ο Σιδηρούς Κανόνας των Μισθών
Mar 22 (Δ) Ο Σιδηρούς Κανόνας των Μισθών
Σπ. Λαβδιώτης, 9 Μαρτίου 2021
(Β) Ο Σιδηρούς Κανόνας των Μισθών
Στα πρώτα χρόνια της Βιομηχανικής Επανάστασης, με την επικράτηση του laissez-faire καπιταλισμού οι ανταμοιβές της αποτελεσματικότητας και τεχνολογικής εξέλιξης διανέμονταν πολύ άνισα. Ο αυξηθείς πλούτος που δημιουργήθηκε δεν ήταν για τους πολλούς, αλλά για τους λίγους, τους νέους επιχειρηματίες και βιομηχάνους, και όχι για τους εργάτες τους που δούλευαν υπό άθλιες συνθήκες. Οι κάτοχοι των νέων εργοστασίων, των πρώτων υλών, ή των σιδηροδρόμων, διέμεναν σε επιβλητικές επαύλεις, ενώ οι εργάτες τους και οι οικογένειες τους, ζούσαν σε σκοτεινά, ανθυγιεινά και δύσοσμα χαμόσπιτα, συνωστισμένα σε βρώμικους και άστρωτους δρόμους.
Στα εργοστάσια οι εγκαταστάσεις ήταν επισφαλείς με πληθώρα μηχανών χωρίς προφυλάξεις ασφαλείας και με κακό φωτισμό, που σύμφωνα με την παράδοση «το μόνο φως που υπήρχε ήταν το φως του ηλίου που περνούσε μέσα από τα παράθυρα». Ένα από τα χαρακτηριστικά των βιομηχανικών χώρων εργασίας το οποίο είναι οικείο τις πάση, ήταν οι πολλές ώρες εργασίας για τους μεγάλους αλλά και τους μικρούς που δούλευαν από νωρίς το πρωί μέχρι αργά το βράδυ για ένα κομμάτι ψωμί. Η εργασία ήταν επίπονος και εξαντλητική – 12 έως 16 ώρες ημερησίως, έξι μέρες την εβδομάδα – με έλλειψη διαλλείματος στη διάρκεια μακρών ωραρίων, ένα για μεσημεριανό και ένα για βραδινό. Οι εργάτες δεν μπορούσαν να πάρουν άδεια ούτε να έχουν διακοπές, κι εάν αρρώσταιναν ή τραυματίζονταν και απουσίαζαν, αυτοί συχνά απολύονταν.
Η πλειοψηφία των εργατών ήταν ανειδίκευτοι και πάλευαν να επιβιώσουν, καθώς οι μισθοί σε αρμονία με την ιδεολογία του φιλελευθερισμού και τις αρχές του laissez – faire καπιταλισμού, ήταν καθηλωμένοι στο επίπεδο της ελάχιστης διαβίωσης. Οι δε εξειδικευμένοι εργάτες έπαιρναν κάτι παραπάνω, αλλά όχι ιδιαίτερα παραπάνω, ενώ οι αμοιβές των γυναικών αντιστοιχούσαν στο ένα τρίτο, και μερικές φορές στο ήμισυ των μισθών των ανδρών. Και εφόσον η ιδεολογία του φιλελευθερισμού επίτασσε, «μη κυβερνητική παρέμβαση» στις φυσικές δυνάμεις της αγοράς, δεν υπήρχαν νόμοι της κυβέρνησης για να προστατεύσουν τους εργαζομένους από εκμετάλλευση, ούτε υπήρχαν νόμοι παιδικής εργασίας στο ξεκίνημα της Βιομηχανικής Επανάστασης.
Σπ. Λαβδιώτης, 2 Μαρτίου 2021
(Α) Ο Σιδηρούς Κανόνας των Μισθών
Τα οικονομικά έγιναν υποκείμενο σοβαρής μελέτης σε ένα σημαντικό κομβικό σημείο του δυτικού πολιτισμού που οι ιστορικοί ονόμασαν περίοδο της Βιομηχανικής Επανάστασης. Το κοσμοϊστορικό αυτό γεγονός προκάλεσε ραγδαίες οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές μεταβολές με τη διάλυση του θεσμού της Φεουδαρχίας. Η μετάβαση σε νέους μεθόδους παραγωγής και η ανάπτυξη του εργοστασίου άλλαξαν τον τρόπο ζωής και οι οικονομικές ιδέες άρχισαν να παίρνουν την σύγχρονη μορφή τους.
Η Βιομηχανική Επανάσταση, η οποία ξεκίνησε στο δεύτερο ήμισυ του 18ου αιώνα πρώτα στην Αγγλία1 και γρήγορα επεκτάθηκε στην υπόλοιπη Ευρώπη και Βόρεια Αμερική, είναι ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα της παγκόσμιας ιστορίας. Αυτή μεταμόρφωσε τις ευρωπαϊκές και αμερικανικές κοινωνίες από κυρίως αγροτικές βασιζόμενες στη γεωργική παραγωγή, σε αστικές, έχοντας ως βάση τη βιομηχανική παραγωγή. Το γεγονός προκάλεσε μαζική αποδημία του αγροτικού κόσμου από την ύπαιθρο σε αστικά κέντρα καθώς οι άνθρωποι μετακινήθηκαν για εύρεση εργασίας στα νέα εργοστάσια που αναπτύσσονταν με γρήγορους ρυθμούς την περίοδο εκείνη.
Τα αγαθά τα οποία στο παρελθόν κατασκευάζονταν χειρωνακτικώς άρχιζαν να παράγονται σε μαζικές ποσότητες μέσω των μηχανημάτων στα εργοστάσια. Στη διάρκεια του 18ου αιώνα εφευρέσεις ανέπτυξαν νέες τεχνικές οι οποίες βελτίωσαν τις μεθόδους παραγωγής, ιδίως στη βιομηχανία της κλωστοϋφαντουργίας και σιδήρου, και η εφεύρεση της ατμομηχανής είναι ίσως ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα της Βιομηχανικής Επανάστασης. Ατμομηχανές γρήγορα χρησιμοποιήθηκαν σε ποικίλες βιομηχανίες καθώς βοήθησαν στη βελτίωση της παραγωγικότητας και στην αύξηση της αποτελεσματικότητας των λειτουργιών τους και συνεπώς των κερδών.
Σπ. Λαβδιώτης, 23 Απριλίου 2020
Η ιστορία κινείται αργά, και εν συνεχεία αιφνιδίως. Η σημερινή απρόσμενη κρίση του κορωνοϊού μας έχει ωθήσει σε έναν έντονο ρυθμό και μέσα σε λίγους μήνες η πανδημία έχει μεταβάλει ολότελα τους πολιτικούς ορίζοντες παγκοσμίως. Ο ρυθμός των γεγονότων έχει επιταχυνθεί ραγδαίως, με τα πρόσφατα περιστατικά να είναι ιδιαιτέρως ανησυχητικά καθώς η πορεία τους είναι σχεδόν αδύνατον να προβλεφθεί.
Ο κορωνοϊός έχει θέσει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε οδυνηρή κατάσταση και η κυβέρνηση επιβαρύνεται με τρις δολάρια χρέη για να αντιμετωπίσει την κατάρρευση της οικονομίας, ενώ οι απολύσεις του εργατικού δυναμικού έχουν υπερβεί τα 26 εκατ. άτομα. Ταυτόχρονα, η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμέτωπη με όλες τις αδυναμίες της, παρακμή, εγωπάθεια και δειλία, με υποκρισία και κούφια σλόγκαν προσπαθεί να επιλύσει τα προβλήματα με πολιτικές που δεσμεύουν τα κράτη- μέλη σε νέα δάνεια.
Το πρόβλημα των χρεών που αυξάνονται γρηγορότερα από την οικονομία λόγω του τόκου έχει αναγνωριστεί από κάθε κοινωνία. Η δυναμική των μαθηματικών του ανατοκισμού του τόκου ωθεί σε εκθετική αύξηση των χρεών και η υπερβολική αυτή αύξηση έχει ιστορικώς οδηγήσει σε κοινωνικές εξεγέρσεις και ανισότητες του πλούτου, ολίγων πλουσίων και πολλών φτωχών και καταχρεωμένων. Και συνιστά τη ρίζα της σημερινής οικονομικής κρίσης, ιδίως της Ελλάδος, που εδώ και μια δεκαετία είναι de facto χρεοκοπημένη από την ημέρα της υπογραφής του Α’ Μνημονίου.
Σπ. Λαβδιώτης, 11 Μαρτίου 2020
Μέρος 9ο : Η Αλήθεια είναι Επίσημα Έξω: Οι Τράπεζες δημιουργούν Χρήμα από το Τίποτε
Συνεχίζουμε τη δημιουργία του χρήματος από τις τράπεζες με οδηγό το motto, «η μελέτη του χρήματος πιο πολύ από κάθε τομέα της οικονομίας, είναι αυτός που χρησιμοποιείται η περιπλοκότητα για να αποκρύψει την αλήθεια ή να την αποφύγει και όχι να την αποκαλύψει». (1) Κι όπως είδαμε στο 8ο άρθρο, η απόκρυψη της αλήθειας συνεχίζεται ακάθεκτος με την παραπλανητική πρακτική των τραπεζών να ονομάζουν ‘καταθέσεις’ τη συνύπαρξη των πραγματικών μετρητών των πελατών με τις πιστώσεις των ιδίων επενδύσεων και δανείων των τραπεζών, οι οποίες δημιουργούνται ex nihilo.
Εν ολίγοις, όταν οι πελάτες μιας τράπεζας καταθέτουν τις αποταμιεύσεις ή τις εισπράξεις τους, η τράπεζα παραλαμβάνει τα χρήματα και έναντι αυτών πιστώνει τα αντίστοιχα ποσά στο λογαριασμό τους με λογιστικές εγγραφές ηλεκτρονικού χρήματος. Οι περισσότεροι από εμάς είχαμε στα χρόνια της παιδικής ηλικίας μια piggy bank, το γουρουνάκι, τον κουμπάρα μας, όπου τοποθετούσαμε μικρά ποσά χρήματος, τα δίφραγκα και τάλιρα, για ασφάλεια μέχρι να τα χρειαστούμε για αγορές στο μέλλον. Η συνήθεια αυτή να κρατούμε τα χρήματα σε ασφαλές μέρος, ένα είδος κουτιού, να είναι έτοιμα για μια ‘βροχερή μέρα’ διατηρείται και στην ώριμη ηλικία. Όταν, λοιπόν ερωτήθηκε ο κόσμος στην Αγγλία, τι κάνουν οι τράπεζες με τις καταθέσεις τους, το 33% είχε την εντύπωση ότι λειτουργούν ως ‘αποθετήρια’ φύλαξης χρημάτων όπως την εποχή του 16ου – 17ου αιώνα, ότι δεν χρησιμοποιούν τα χρήματα των λογαριασμών των πελατών. Η απάντηση, όταν ειπώθηκε οι τράπεζες τα χρησιμοποιούν γι’ άλλους σκοπούς, ήταν, «Αυτό είναι λάθος, δεν τους έχω δώσει την άδεια μου να ενεργούν μ’ αυτό τον τρόπο». (2)
Σπ. Λαβδιώτης, 5 Μαρτίου 2020
Μέρος 8ο : Η Αλήθεια είναι Επίσημα Έξω: Οι Τράπεζες δημιουργούν Χρήμα από το Τίποτε
Όπως είδαμε στο προηγούμενο άρθρο, Μέρος 7ο , η Ομοσπονδιακή Τράπεζα Αποθεματικού του Σικάγου, με παρρησία αναγνώρισε – μάλιστα από το 1961 – ότι οι ‘καταθέσεις’ αυξάνονται με το ποσό των δανείων που χορηγούνται από τις τράπεζες, αλλά οι ακαδημαϊκοί του κυρίαρχου οικονομικού ρεύματος συνεχίζουν να το αγνοούν. Το γεγονός ότι ο λογαριασμός με την επωνυμία ‘καταθέσεις’ στεγάζει κάτω από την ίδια οροφή τις πραγματικές καταθέσεις, τα μετρητά (cash) των πελατών, τις επενδύσεις των τραπεζών και τα δάνεια δημιουργεί φοβερή σύγχυση και παραπλάνηση του κοινού. Κι αυτό, διότι οι επενδύσεις των ιδίων τραπεζών και τα δάνεια τα οποία χορηγήθηκαν από τις τράπεζες, αποτελούν δημιούργημα πιστωτικού χρήματος από λεπτό αέρα. Το φαινόμενο της ανάμιξης ετερόκλητων στοιχείων στο λογαριασμό ‘καταθέσεις’ είναι πηγή μεγάλης παρανόησης, διότι σχεδόν όλος ο κόσμος πιστεύει ότι είναι μετρητά.
Είναι λοιπόν αναμενόμενο ο αναγνώστης ψυχολογικά να αποσταθεροποιηθεί και να βρίσκεται σε κατάσταση αμηχανίας όταν αυτό που πίστευε επί δεκαετίες και είχε την πεποίθηση ότι οι ‘καταθέσεις’ είναι πραγματικές καταθέσεις, μετρητά των πελατών, δεν είναι αληθές. Αλλά ένα πλέγμα πραγματικών και εικονικών καταθέσεων. Ως εκ τούτου, είναι φυσιολογικό ο προσεκτικός αναγνώστης να υποστεί το σύνδρομο της γνωστικής δυσαρμονίας (Cognitive Dissonance), να βλέπει τις λέξεις και τους αριθμούς και να μην πιστεύει ότι τα βλέπει σωστά, ότι κάποιο λάθος έχει γίνει. Πιο αναλυτικά, να διαισθάνεται ότι μια πνευματική σύγκρουση λαμβάνει χώρα καθώς τα βαθιά ριζωμένα πιστεύω του αντικρούονται από την νέα πληροφόρηση. Το άγχος ή η ένταση που η σύγκρουση προκαλεί ανακουφίζεται συνήθως με αμυντικές τακτικές και ελιγμούς, την απορρίπτουν, την υποτιμούν, ή αποφεύγουν τη νέα πληροφόρηση.
Σπ. Λαβδιώτης, 26 Φεβρουαρίου 2020
Μέρος 7ο : Η Αλήθεια είναι Επίσημα Έξω: Οι Τράπεζες δημιουργούν Χρήμα από το Τίποτε
Η «άωρος» ένταξη της Ελλάδος στη ζώνη του ευρώ σε ηλεκτρονική μορφή το 2001, άλλαξε άρδην τη φυσιογνωμία, τον τρόπο λειτουργίας της οικονομίας και τη ζωή του λαού μας, καθώς αποδεσμεύτηκαν οι δυνάμεις του αχαλίνωτου καπιταλισμού. Το τραπεζικό σύστημα με επευφημίες και πανηγυρισμούς, όπως είδαμε στο προηγούμενο άρθρο, άνοιξε τα πτερά στους τέσσερις ορίζοντες μέσω της ενιαίας πλατφόρμας του ευρώ. Ωστόσο, αντί να απελευθερώσει τις παραγωγικές δυνάμεις της χώρας απελευθέρωσε τις δυνάμεις των ελληνικών τραπεζών, οι οποίες ξεφάντωσαν σε χορηγήσεις δανείων στον ιδιωτικό τομέα μέσω πιστωτικού χρήματος από λεπτό αέρα. Έτσι, δημιουργήθηκε η μεγαλοπρεπής φούσκα χρέους των € 480 δις, υπό μορφή αντεστραμμένης πυραμίδας.
Είναι πράγματι δύσκολο να το συλλάβει ο κοινός νους ότι τα βασικά κεφάλαια επάνω στα οποία στηρίζονταν η γιγαντιαία πυραμίδα χρέους για το μέγεθος της ελληνικής οικονομίας, ήταν περίπου € 8 δις(1) και πρέπει ο αναλυτής να κοιτάξει επανειλημμένα τους αριθμούς για να διαπιστώσει ότι δεν έχει υποστεί το σύνδρομο γνωστικής δυσαρμονίας. Κι ακόμη πιο δύσκολο είναι να πιστέψει ότι το ταμείο (cash) του συνόλου των ελληνικών τραπεζών, ήταν €2.6 δις τέλη 2008.(2) Ναι, σωστά βλέπετε, € 2.6 δις σε μετρητά! Γιατί το cash δεν αποδίδει εισόδημα και… κατέστρεψαν την ελληνική κοινωνία για δεκαετίες.