του Αποστόλη Αποστολόπουλου, 26-1-2018

Έρχεται και επανέρχεται το ερώτημα αν είμαστε πράγματι Ευρωπαίοι, ποια είναι η θέση μας στην Ευρώπη. Το εν εξελίξει Σκοπιανό έδωσε την πιο πρόσφατη αφορμή. Τα Σκόπια απασχολούν μόνο επειδή οι ΗΠΑ θέλουν να τα εντάξουν στο ΝΑΤΟ καθιστώντας Νατοϊκή την τεράστια Βάση που διαθέτουν εκεί. Χωρίς αυτό το ατού δεν θα έπαιρναν αέρα τα μυαλά του Γκρουέφσκι ότι είναι «εγγονός» του Μεγαλέξανδρου. Αν ενταχθούν χωρίς να καταργηθεί ο κατοχυρωμένος Συνταγματικά αλυτρωτισμός τότε θα έχουμε αναγνωρίσει/νομιμοποιήσει το δίκαιο των Σκοπιανών αιτημάτων. Όλα αυτά είναι γνωστά και δεν αποκλείεται να οδηγήσουν σύντομα σε εκλογές.

Τα Σκόπια θέλουν, σύμφωνα με το Σύνταγμά τους, να βγουν στο Αιγαίο. Αυτό δεν έχει σχέση με την συνοχή και την αμυντική ενίσχυση του ΝΑΤΟ. Αν στις διαπραγματεύσεις το ΥΠΕΞ αντιδρούσε κατηγορηματικά, οι ΗΠΑ ασφαλώς θα είχαν καταλάβει τις αλυτρωτικές βλέψεις των Σκοπίων. Πρόσφατα διέρρευσαν πληροφορίες, σε φιλοκυβερνητικό ιστολόγιο, ότι ο Κοτζιάς έχει αυτονομηθεί. Η διαρροή δεν σχολιάστηκε αλλά το μήνυμα στάλθηκε ότι ο Τσίπρας δεν προσφέρεται για αποδιοπομπαίος. Το συλλαλητήριο έστειλε το δικό του μήνυμα ότι το τίμημα ενός αθέμιτου συμβιβασμού θα είναι ασήκωτο για όλους.

Γενικότερα στο Σκοπιανό η στάση της πολιτικής και θρησκευτικής ηγεσίας της χώρας ούτε από μακριά δεν θυμίζει αντιδράσεις Ευρωπαίων ηγετών. Οι Ευρωπαίοι, ακόμα και ως υποδεέστεροι των Αμερικανών, βλέπουν τον εαυτό τους όπως οι Ρωμαίοι πολίτες την εποχή της Αυτοκρατορίας: Ως ανώτερα όντα, ανέγγιχτα από όλους τους άλλους κατώτερους, κατακτημένους, λαούς. Αντίθετα, στα προτεκτοράτα οι κάτοικοι αισθάνονται, στο υποσυνείδητο, όχι πολίτες αλλά υπήκοοι. Οι ξένοι όσο και το (δικό τους) Κράτος τους συμπεριφέρεται αναλόγως. Εδώ μπορούμε να τοποθετήσουμε τον εαυτό μας και τη θέση μας. Κατηγορούμε οι μεν τους δε για εθνικισμό ή εθνομηδενισμό επειδή κανείς δεν τολμά να επισημάνει ότι στη ρίζα του προβλήματος είναι η στάση των ΗΠΑ.

Στα προτεκτοράτα υποτιμούν το παρόν με δυο τρόπους: οι ηγεσίες συμπεριφέρονται δουλικά προς τον επικυρίαρχο και ο κόσμος έχει την αίσθηση ότι «είμαστε ανάξιοι, οι ξένοι ξέρουν καλύτερα». Στα προτεκτοράτα όσοι τιμούν το Πνεύμα και την Ιστορία του τόπου, αποβάλλονται όπως πχ ο Παν. Κονδύλης, ή πέφτουν στη λησμονιά, όπως ο μαθηματικός Καραθεοδωρή ή ο καθηγητής Σαντορίνης, εφευρέτης του ραντάρ. Οι ελίτ φοβούνται μην τυχόν και θυμώσουν οι επικυρίαρχοι ότι θέλουμε να συγκριθούμε μαζί τους. Το λαμπρό παρελθόν δεν σε κάνει Ευρωπαίο. Ευρωπαίος σημαίνει ανεξαρτησία της χώρας και αυτοεκτίμηση του λαού. Δεν διαθέτουμε ούτε το ένα ούτε το άλλο. Δεν είμαστε Ευρωπαίοι, είμαστε προτεκτοράτο. Η σκέψη ότι η «ευρωπαϊκότητα» είναι σύμφυτη ιδιότητά μας είναι λάθος. Αποκοιμίζει τον κόσμο, ότι έχουμε αυτοδικαίως κάποιο ιστορικό δικαίωμα. Ενώ η θέση του καθενός στην Ιστορία απαιτεί τη συνείδηση ότι χρειάζεται σκληρός αγώνας για να την αποκτήσεις και να την κρατήσεις.

Αλλά ποια είναι η Ευρώπη; Τι εννοούν όταν λένε ότι η Ευρώπη δεν περιορίζεται στην ΕΕ; Εννοούν ότι δεν υπάρχει Ευρώπη χωρίς τη Ρωσία του Τολστόι ή ότι είναι απαραίτητη η Νορβηγία του Τζο Νέσμπο, εξαίρετου συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων; Η Νορβηγία απόρριψε με δυο δημοψηφίσματα (1972 και 1994) την ένταξή της στην ΕΕ. Όσο για τη Ρωσία τα παλληκάρια της Δυτικής Ευρώπης την τρέμουν και ονειρεύονται να την κατακτήσουν. Αλλά δυο φορές που το δοκίμασαν (Ναπολέων-Χίτλερ) έσπασαν τα μούτρα τους. Ποια είναι τα σύνορα της Ευρώπης αν δεν είναι το Αιγαίο; Σύνορα που ουδέποτε αποδέχθηκαν το ευρωιερατείο των Βρυξελλών και το Βερολίνο.

Το δόγμα ότι ανήκουμε στη Δύση δεν μας έκανε Ευρωπαίους παρά τα ευχολόγια του Καραμανλή και τις μωρολογίες του Σημίτη. Η Ιστορία έχει λίγα να προσφέρει αν δεν στηρίζεται σε απόφαση να υπερασπιστείς την πατρίδα σου κάθε στιγμή. Η κυβέρνηση, η ΝΔ, το ΚΚΕ, η Εκκλησία, δεν είδαν στο συλλαλητήριο ένα όπλο στη συζήτηση για το Σκοπιανό αλλά ένα εμπόδιο. Εύλογο το συμπέρασμα ότι είχε ήδη σκιαγραφηθεί μια λύση αλλά το συλλαλητήριο δυσκόλεψε την αποδοχή της, και μάλλον τη ματαίωσε. Για καλύτερο μακιγιάζ.

Τα Βαλκάνια δεν είναι πια η πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης. Ήταν όταν Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία, Ιταλία, ως Μεγάλες Δυνάμεις, προκαλούσαν Παγκόσμιους Πολέμους με επίκεντρο την Ήπειρο. Τα Βαλκάνια είναι πλέον υπό έλεγχο, με τη μερική εξαίρεση της Σερβίας. Τώρα το κέντρο ενδιαφέροντος είναι στην Ασία και στη διευρυμένη Μ. Ανατολή, με την Τουρκία να αποτελεί μήλο της έριδος των αντιμαχομένων.

Η Τουρκία είναι Κράτος, μεγάλο, ισχυρό, αλλά αντιμετωπίζει απειλές διαμελισμού, επιτυχώς ως τώρα. Οι Κούρδοι δεν έχουν Κράτος, ούτε συμμάχους με ισχυρό συμφέρον να υποστηρίξουν αυτούς και όχι τους Τούρκους. Αντίθετα ο κουρδικός αγώνας απειλεί την εδαφική ακεραιότητα πολλών χωρών της περιοχής, Τουρκία, Συρία, Ιράν, Ιράκ κλπ. Οι προοπτικές, λοιπόν, δεν τους ευνοούν αν και πιθανόν οι θυσίες τους να μην πάνε εντελώς χαμένες. Ο Ερντογάν αναδεικνύεται σε ικανό σχοινοβάτη όσο η Ρωσία και οι ΗΠΑ του επιτρέπουν να ισορροπεί. Αν αλλάξουν γνώμη;

Όταν κατέρρεε η Οθωμανική Αυτοκρατορία η Ρωσία υποστήριξε το νέο τουρκικό κράτος. Ταυτόχρονα η Βρετανία ήθελε να διατηρηθεί ακέραιο ένα τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ως φράχτη στην επαναστατική Ρωσία. Ο Κεμάλ και ο Λένιν ήθελαν χρόνο για να επιβιώσει το καθεστώς τους. Ο Λένιν, λοιπόν, σε ένα ανεπανάληπτο μάθημα ρεαλισμού, βοήθησε (και αυτός) τον αδύναμο γείτονα, τον Κεμάλ. Κέρδισαν χρόνο και στερέωσαν το καθεστώς τους και οι δυο με αντίτιμο (του Λένιν) ότι εξυπηρετήθηκε, ενσυνειδήτως, η μακροπρόθεσμη πολιτική του κύριου εχθρού του, της Βρετανίας. Η κατάσταση τότε και τώρα μοιάζουν, με τη Μόσχα κυκλωμένη από παντού και τον Ερντογάν να έχει απόλυτη ανάγκη συμμάχων. Ο Πούτιν δεν θα εγκαταλείψει τον Άσαντ και θα παλέψει να κρατήσει όσα κέρδισε. Στην περιοχή εμπλέκονται οι δυο Μεγάλες Δυνάμεις, η Ευρώπη ως κολαούζος των ΗΠΑ, και τουλάχιστον πέντε ισχυρές χώρες, Ιράν, Ισραήλ, Τουρκία, Σ. Αραβία, Ιράκ. Η Κίνα δείχνει επίσης ενδιαφέρον. Υπάρχει υλικό για μια Μεγάλη Ανάφλεξη.