Συνέντευξη του οικονομολόγου και μέλους του ΕΠΑΜ Δημήτρη Καρούσου στο δημοσιογράφο Μιχάλη Νευραδάκη και το Διάλογος Radio – www.dialogosmedia.org*

Μιχάλης Νευραδάκης: Ας ξεκινήσουμε με την πρόσφατη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και την κατάσταση του Ελληνικού τραπεζικού συστήματος σήμερα. Σε τι κατάσταση βρίσκεται και ποιες είναι οι επιπτώσεις αυτής της νέας ανακεφαλαιοποίησης;

Δημήτρης Καρούσος: Οι επιπτώσεις της τελευταίας κυρίως ανακεφαλαιοποίησης πιστεύω -όχι μόνο εγώ, οι περισσότεροι οικονομολόγοι αυτό λένε- πιστεύω ότι ήταν τραγικές, τόσο για τους Έλληνες φορολογούμενους, όσο και για το τραπεζικό σύστημα. Θεωρώ ότι πρόκειται για ένα πραγματικά μεγάλο σκάνδαλο, ίσως το μεγαλύτερο σκάνδαλο των τελευταίων ετών. Έγινε σε πραγματικά εξευτελιστικές τιμές.

Υπήρχε η φήμη στις αγορές, εμείς που ασχολούμαστε πιο ενεργά, ότι θα γίνεται σε πραγματικά πολύ…
χαμηλές τιμές η ανακεφαλαιοποίηση, αλλά ποτέ δεν φανταζόμασταν ότι η ανακεφαλαιοποίηση θα γινόταν σε τιμές κοντά στο μηδέν. Βέβαια, οι φόβοι μας και οι υποψίες μας ότι οι ανακεφαλαιοποιήσεις θα γινόντουσαν σε τιμές κοντά στο μηδέν πολύ γρήγορα επαληθεύθηκαν, όταν η κυβέρνηση τροποποίησε το νόμο που ίσχυε μέχρι τότε και τον τρόπο με τον οποίον θα γινόντουσαν οι ανακεφαλαιοποιήσεις. Μιλάω για το νόμο 4310/15 και πιο συγκεκριμένα για το άρθρο 7 και την παράγραφο 5. Θα μου επιτρέψετε να σας διαβάσω το εξής, τι έλεγε αυτός ο νόμος. Έλεγε ότι η τιμή κάλυψης των μετοχών ορίζεται ως η τιμή όπως αυτή θα προκύψει από τη διαδικασία του βιβλίου προσφορών που διενεργείται από κάθε πιστωτικό ίδρυμα. Με απόφαση του γενικού συμβουλίου του ταμείου χρηματοπιστωτικής στήριξης, δύναται — προσοχή εδώ — δύναται να δεχτεί τη τιμή αυτή. Ποια τιμή; Η τιμή που θα προκύψει από το βιβλίο προσφορών. Άρα το σημαντικό σε αυτό το νόμο ποιο ήταν; Έλεγε δύναται να δεχτεί. Άρα το ταμείο χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, δηλαδή το δημόσιο, δηλαδή το ταμείο που εκπροσωπεί τα συμφέροντα των φορολογουμένων, είχε την διακριτική ευχέρεια, εάν οι τιμές που θα προέκυπταν από το βιβλίο προσφορών ήταν πολύ χαμηλές, να μην τις δεχθεί. Αυτό έλεγε ο νόμος 4310.

Έρχεται λοιπόν η κυβέρνηση, φέρνει έναν καινούριο νόμο, το νόμο 4346 αν θυμάμαι καλά του ’15, και γράφει ο νόμος αυτός: στο δεύτερο εδάφιο της περίπτωσης Α’ της παραγράφου 5 του άρθρου 7, η φράση “το ταμείο δύναται να δεχτεί” αντικαθίσταται με τη φράση “το ταμείο δέχεται.” Άρα τι έκανε αυτός ο νόμος; Αυτός ο νόμος υποχρέωσε το ταμείο χρηματοπιστωτικής σταθερότητας να δεχτεί οποιαδήποτε τιμή προκύψει από το βιβλίο προσφορών. Οποιαδήποτε σημαίνει ακριβώς αυτό που λέει η λέξη: οποιαδήποτε, ακόμα και τιμές κοντά στο μηδέν. Έτσι λοιπόν επαληθεύθηκαν οι φόβοι και οι φήμες που είχαμε στις αρχές, και πράγματι όταν τελείωσε η διαδικασία του βιβλίου προσφορών, οι τιμές που προέκυψαν ήταν, ενδεικτικά, για την Εθνική, 0,02 σεντ. Για τη Τράπεζα Πειραιώς η τιμή που προέκυψε ήταν 0,03 σεντς. Για την Eurobank ήταν 0,01. Για την Alpha Bank ήταν 0,04 σεντ. Άρα βλέπουμε τελικά ότι οι τιμές ήταν όντως όσο πιο κοντά γινόταν στο μηδέν.

Αυτό τι σημαίνει; Την συγκεκριμένη στιγμή δηλαδή, οι ξένοι αποτίμησαν τις δικές μας τράπεζες με λιγότερο από 800 εκατομμύρια ευρώ. Για την ακρίβεια, τις αποτίμησαν με 746-747 εκατομμύρια ευρώ. Αν πάρουμε τους ισολογισμούς τους πιο πρόσφατους, του εννιαμήνου δηλαδή του 2015, θα δούμε ότι ναι μεν οι τράπεζες χρειαζόντουσαν ανακεφαλαιοποίηση για να συνεχίσουν να λειτουργούν εύρυθμα, αλλά αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι δεν είχαν ίδια κεφάλαια. Τα ίδια κεφάλαια που είχαν οι τράπεζες την περίοδο εκείνη, και λέω για δημοσιευμένους ισολογισμούς 9μηνου, έδειχναν ότι το συνολικό ύψος των ιδίων κεφαλαίων ήταν στα 24,6 δις. Άρα τι σημαίνει αυτό με απλά λόγια; Οι τράπεζες είχαν σε εισαγωγικά στα “ταμεία” τους ίδια κεφάλαια 24,6 δις. Είχαν πάρει από εμάς μέσω της τελευταίας ανακεφαλαιοποίησης άλλα 6 δις., σύνολο δηλαδή 30 δισεκατομμύρια κεφάλαια, και οι ξένοι μας είπαν ότι αγοράζουμε αυτά τα κεφάλαια με 746 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή λιγότερο από 1 δις. Στην πραγματικότητα δηλαδή ήθελαν να εξαγοράσουν τις τράπεζες, με βάση τις προσφορές που έδωσαν, να εξαγοράσουν τα δικά μας 30 δις.— και δεν μιλάω για τα πιο παλιά 40 δις. που είχαμε δώσει με την πρώτη και τη δεύτερη ανακεφαλαιοποίηση — μιλάω μόνο για τα τελευταία, άρα τα δικά μας τελευταία 6,5 δις. που δώσαμε, συν τα 24,6 δις. ίδια κεφάλαια που είχαν μέσα στα ταμεία τους, οι ξένοι, τα ξένα funds, τα αγόρασαν με 746 εκατομμύρια ευρώ. Τελικά οι ξένοι έδωσαν περίπου στα 5 δις. όταν τελείωσε αυτή η διαδικασία, και έτσι με 5 δις. εξαγόρασαν τις τράπεζες μας, και πρέπει να σας πω εδώ πέρα ότι οι τέσσερις συστημικές τράπεζες κατέχουν το 95% του συνόλου του ενεργητικού, του συνόλου των τραπεζών. Από τις τέσσερεις συστημικές τράπεζες, δηλαδή περνάει όλο το τραπεζικό σύστημα της Ελλάδας. Εξαγόρασαν δηλαδή με 5 δις. 345 δις. ενεργητικό. Αυτό είναι τρομερό, δεν έχει ξαναγίνει πουθενά στον κόσμο. Δεν έχει ξαναγίνει τέτοια ανακεφαλαιοποίηση.

Έτσι λοιπόν όλη η περιουσία, ουσιαστικά όλων των Ελλήνων, ουσιαστικά όλο το τραπεζικό σύστημα, πέρασε στα χέρια των ξένων με 5 δις. Στα 345 δις. ενεργητικού περιλαμβάνονται τα δάνεια που έχουμε όλοι μας, είτε είναι καταναλωτικά, είτε είναι δάνεια επιχειρηματικά, είτε είναι δάνεια στεγαστικά. Άρα από αυτό και μόνο καταλαβαίνουμε ότι είναι περιττή οποιαδήποτε συζήτηση για τα “κόκκινα δάνεια” και αν θα βγουν σε πλειστηριασμό. Φυσικά θα βγουν σε πλειστηριασμό, φυσικά. Και το θέμα δεν είναι αν θα βγουν σε πλειστηριασμό ή όχι τα “κόκκινα δάνεια”, αλλά πόσα “κόκκινα δάνεια” θα βγαίνουν κάθε χρόνο. Η τρόικα και τα ξένα funds θέλουν να βγαίνουν 60.000-70.000 κόκκινα δάνεια το χρόνο. Όλα αυτά λοιπόν περνούν στην κατοχή των ξένων, όπως σας είπα, με 5 δισεκατομμύρια. Γι’ αυτό θεωρώ ότι ο τρόπος δηλαδή που έγινε και το μέγεθος και η αξία που δώσανε οι ξένοι στις τράπεζες μας ήταν σκανδαλώδες. Θα πρέπει να συμπληρώσω εδώ ότι πιστεύω ότι δεν είναι η τελευταία ανακεφαλαιοποίηση. Θα χρειαστεί και θα κληθεί ο Ελληνικός λαός να βάλει το χέρι πάλι βαθιά στη τσέπη, θα υπάρξει και 4η ανακεφαλαιοποίηση πολύ σύντομα. Το πιστεύω αυτό.

ΜΝ: Πέραν από αυτά τα στοιχεία που μόλις μας περιγράψατε, υπάρχουν βέβαια τα capitalcontrols. Τα capital controls, ο περιορισμός αυτός στη διακίνηση κεφαλαίων, με ποιον τρόπο έχουν επηρεάσει τις Ελληνικές επιχειρήσεις και τον μέσο Έλληνα πολίτη, και υπάρχει προοπτική να καταργηθούν όσο ακολουθούνται οι τωρινές πολιτικές της κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης;

ΔΚ: Τα capital controls έκαναν μεγάλη ζημιά στην οικονομία μας. Ακριβώς πόση κανένας δεν μπορεί να υπολογίσει με ακρίβεια. Υπάρχουν μελέτες που προσδιορίζουν τη ζημιά, την ξεκινάνε από τα 4,5 δις. και την φτάνουν μέχρι και τα 10 δις. Δεν μπορούμε ακριβώς να πούμε πόση ζημιά έκαναν ταcapital controls. Μπορώ όμως να σας πω το εξής: σύμφωνα με ανάλυση του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων και του Κέντρου Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών, με μία μελέτη που έκαναν με τα στοιχεία μάλιστα της Τράπεζας της Ελλάδος, δηλαδή πήραν τα στοιχεία του ισοζυγίου πληρωμών της Τράπεζας της Ελλάδος, κατέδειξαν ότι η ζημιά από τα capital controls ήταν περίπου στα 4,5 δις.

Βέβαια, δεν είναι η μόνη ζημιά αυτή. Πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας πόσες επιχειρήσεις, πόσες βιοτεχνίες έκλεισαν ή σταμάτησαν να λειτουργούν προσωρινά. Ένα στοιχείο που θα σας δώσω που πιστεύω ότι έχει πολύ ενδιαφέρον είναι ότι πριν από τα capital controls, στον τομέα εισαγωγών και διεθνών μεταφορών μετακινούνταν ημερησίως 3.500 κοντέινερ. Με τα capital controls, τα κοντέινερ που μετακινιόντουσαν έπεσαν στα 1.700, δηλαδή είχαμε πτώση δραματική της τάξεως του 50%. Άρα καταλαβαίνουμε ότι όλη η εφοδιαστική αλυσίδα έπαψε να λειτουργεί αποτελεσματικά. Αυτό είχαν σαν συνέπεια μικρές βιοτεχνίες να κλείσουν εντελώς ή να σταματήσουν προσωρινά την λειτουργία τους.

Να το δούμε λίγο αυτό, τι σημαίνει να σταματήσουν προσωρινά την λειτουργία τους; Αναγκάστηκαν δηλαδή να βάλουν σε αργία, έστω και προσωρινή, τους υπαλλήλους τους. Άρα τι σημαίνει; Περικοπή μισθών. Άρα τι σημαίνει περικοπή μισθών; Πλήγμα για την οικονομία μας, πλήγμα για την κατανάλωση. Βέβαια, αν εξετάσουμε και το ότι υπήρχαν βιοτεχνίες που έκλεισαν τελείως, εκεί πλέον δεν μιλάμε για απλή περικοπή μισθών και απλή αργία υπαλλήλων, μιλάμε ουσιαστικά για ανεργία. Ταcapital controls δυστυχώς άφησαν βαρύ το σημάδι τους στην οικονομία.

ΜΝ: Υπάρχουν έντονες αντιδράσεις στην Ελληνική κοινωνία από το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο που έχει προαναγγείλει η κυβέρνηση. Τι προβλέπει ο νέος νόμος και ποιες θα είναι οι επιπτώσεις του για τους Έλληνες πολίτες, τα Ελληνικά νοικοκυριά, και τις εγχώριες επιχειρήσεις και εταιρίες;

ΔΚ: Τι προβλέπει, τι θα προβλέπει ο νόμος δεν μπορούμε να το πούμε ακριβώς με σαφήνεια γιατί ούτε οι ίδιοι οι κυβερνώντες δεν ξέρουν τι θα προβλέπει. Το αλλάζουν συνεχώς, μέχρι την τελευταία στιγμή έχουν αλλαγές. Προσπαθούν να το περάσουν σαν μία αναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος, αλλά στην πραγματικότητα δεν υφίσταται κάτι τέτοιο. Απλά κοιτάζει η κυβέρνηση πόσα λεφτά τους λείπουν τώρα και τον επόμενο χρόνο και κάνουν ανάλογες περικοπές, περικοπές συντάξεων και αύξηση ασφαλιστικών εισφορών. Δεν κάνουν τίποτα άλλο.

Το νομοσχέδιο που έχω δει εγώ μέχρι στιγμής είναι άδικο γιατί πιστεύω ότι μεταφέρει το βάρος στους νεότερους συνταξιούχους και πλήττει βάναυσα τους ήδη υπάρχοντες χαμηλοσυνταξιούχους. Θέλω να πω σε αυτό το σημείο ότι δεν ευνοεί καθόλου την ανταποδοτικότητα που θα πρέπει να έχει ένα τέτοιο σύστημα. Μάλιστα, υπάρχουν ορισμένες διατάξεις μέσα που ευνοούν την μαύρη και ανασφάλιστη εργασία. Θα σας αναφέρω για παράδειγμα ότι ένας υψηλόμισθος έχει κάθε λόγο, εφόσον ξέρει ότι θα έχει χαμηλό ποσοστό αναπλήρωσης στη σύνταξη του, να προσφύγει σε μαύρη και ανασφάλιστη εργασία. Σε καμία περίπτωση δεν θα γίνει το ασφαλιστικό μας σύστημα με το νομοσχέδιο αυτό βιώσιμο γιατί δεν εξετάζει το θέμα συνολικά. Για παράδειγμα δεν μπορούμε να μιλάμε για ένα βιώσιμο ασφαλιστικό σύστημα όταν δεν έχουμε πάρει μέτρα για να καταπολεμήσουμε την μαύρη και ανασφάλιστη εργασία. Δεν μπορούμε να μιλάμε για ένα βιώσιμο ασφαλιστικό όταν η ανεργία ανέρχεται σε ποσοστά μεγαλύτερα του 25%. Δεν μπορούμε να μιλάμε για ένα βιώσιμο ασφαλιστικό σύστημα όταν η φορολογία είναι τέτοιας μορφής που διώχνει τις επιχειρήσεις από την Ελλάδα.

Το σημαντικότερο στοιχείο που νομίζω ότι χρήζει προσοχής, και αφορά τους ηλικιωμένους, είναι ότι η κυβέρνηση με τα μέχρι τώρα φαίνεται ότι αρνείται να δώσει ακόμα και μειωμένη ανταποδοτική ασφάλιση σε όσους δεν ολοκληρώνουν 15 έτη ασφάλισης. Δηλαδή τι σημαίνει; Για ηλικιωμένους με λιγότερα από 15 έτη ασφάλισης, δηλαδή με 5 ή με 10 έτη ασφάλισης, αυτοί θα χάσουν την βασική σύνταξη και θα προταθεί ένα επίδομα, το έχουν βαφτίσει κοινωνικής αλληλεγγύης ανασφάλιστων υπερηλίκων, που θα ξεκινάει από τα 20 ευρώ. Αυτό το πράγμα είναι τραγικό και πλήττει τους χαμηλοσυνταξιούχους και τα αδύνατα στρώματα.

ΜΝ: Περιγράψτε για εμάς τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει σήμερα μία μικρή επιχείρηση στην Ελλάδα ή ένας ελεύθερος επαγγελματίας όσον αφορά την φορολογική επιβάρυνση τους. Με τους μνημονιακούς νόμους, με τους φόρους που έχουν επιβληθεί και με τους νέους νόμους και τα νέα μέτρα λιτότητας που θέλει να εφαρμόσει η κυβέρνηση, μπορεί ένας ελεύθερος επαγγελματίας ή μία μικρή επιχείρηση να επιβιώσει;

ΔΚ: Από που να το πρωτοξεκινήσω, δεν ξέρω, τι να πρωτοπώ για αυτό το πράγμα. Να μιλήσω για τη γραφειοκρατία; Να μιλήσω για το άδικο και χαοτικό φορολογικό σύστημα των 1.300 και πλέον διατάξεων που συνεχώς αλλάζουν;  Να μιλήσω για το φόρο στο εισόδημα; Να μιλήσω για την ειδική εισφορά αλληλεγγύης; Να μιλήσω για το τέλος επιτηδεύματος; Να μιλήσω για την προκαταβολή του φόρου για το επόμενο έτος; Για ποιο από όλα να μιλήσω; Πως να τα αντέξει αυτά ένας μικρομεσαίος, πως να τα αντέξει αυτά ένας ελεύθερος επαγγελματίας;

Να σας πω μόνο τι αναφέρει το Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδας. Υπολογίζει ότι για κάθε ελεύθερο επαγγελματία, κάθε ελεύθερος επαγγελματίας πληρώνει σε φόρους και ασφαλιστικές εισφορές — προσέξτε το νούμερο — 7 ευρώ για κάθε 10 ευρώ που βγάζει. Είναι τραγικό δηλαδή να πληρώνεις σε φόρους και σε ασφαλιστικές εισφορές 7 ευρώ για κάθε 10 ευρώ που βγάζεις. Άρα σου βγαίνουν 3 ευρώ από τα 10, για να τα κάνεις τι; Για να έχεις ένα αξιοπρεπές εισόδημα για να ζήσεις την οικογένεια σου; Να κάνεις επενδύσεις να βελτιώσεις την επιχείρηση σου, να βελτιώσεις την ανταγωνιστικότητα σου; Θα σας δώσω άλλο ένα πολύ σημαντικό στοιχείο. Σύμφωνα με την ΕΣΕΕ, που είναι η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας, ήδη 60.000—ήδη 60.000—και πλέον επιχειρήσεις έχουν υποβάλλει αίτηση μεταφοράς της έδρας τους στη Βουλγαρία. Ο αντίστοιχος ΣΕΒ της Βουλγαρίας, με εκτιμήσεις του, μας λέει σε πρόσφατη ανακοίνωση του ότι οι Ελληνικές εργαζόμενες επιχειρήσεις της Βουλγαρίας θα αυξηθούν από 70.000 που είναι τώρα, σε 90.000.

Άρα τι προκύπτει από όλα αυτά; Προκύπτει μετανάστευση. Προκύπτει κλείσιμο επιχειρήσεων. Προκύπτει μεταφορά επιχειρήσεων από την Ελλάδα στο εξωτερικό. Άρα για να κάνω την σύνδεση με την προηγούμενη ερώτηση που μου κάνατε για το ασφαλιστικό, πως θα έχουμε βιώσιμο ασφαλιστικό όταν δεν θα έχουμε εργοδοτικές εισφορές, όταν δεν θα έχουμε ατομικές εισφορές;

ΜΝ: Ας μιλήσουμε τώρα για το δημόσιο χρέος. Το χρέος της Ελλάδας τι συμπεριλαμβάνει, ποιο ποσοστό του χρέους που αποπληρώνει η χώρα αποτελείται από τόκους, και μπορεί αυτό το χρέος να αμφισβητηθεί με βάση το διεθνές δίκαιο;

ΔΚ: Ναι. Θα ήθελα να πω εδώ κάτι που το λέω σε όλες μου τις συνεντεύξεις και δεν θα κουραστώ ποτέ να το πω. Όταν μιλάω για το χρέος, πρέπει να πούμε στον κόσμο, στους ακροατές μας, να τους εξηγήσουμε ότι μιλάμε για ένα μη βιώσιμο χρέος. Έχει μεγάλη σημασία. Δεν μιλάμε για ένα χρέος που είναι δύσκολο ή πολύ δύσκολο να ξεπληρωθεί και κάποια στιγμή με πολύ δύσκολα μέτρα θα πληρωθεί. Μιλάμε για ένα μη βιώσιμο χρέος. Τι θα πει μη βιώσιμο χρέος; Μη βιώσιμο χρέος είναι το χρέος που ότι και να κάνουμε, ότι και να κάνει κάποιος, δεν θα ξεπληρωθεί ποτέ. Όσα μέτρα και να πάρουμε, όσα δύσκολα μέτρα και να βάλουμε, δεν πρόκειται να μειωθεί ποτέ, παρά μόνο θα αυξάνεται καθώς περνούν τα χρόνια.

Αυτό γιατί συμβαίνει; Συμβαίνει γιατί το χρέος μας πλέον έχει περάσει ένα σημείο, έχει περάσει το σημείο εκείνο που ο ρυθμός ανάπτυξης των τοκοχρεολυσίων είναι πολύ μεγαλύτερος από το ρυθμό ανάπτυξης των εσόδων. Αυτό αποδεικνύεται και μαθηματικά. Αλλά εάν αφήσουμε τα μαθηματικά στην άκρη για να μην μπλέξουμε τους ακροατές μας, και δούμε τι έγινε στην πραγματικότητα, δούμε τι ζήσαμε, θα δούμε ότι όταν ενταχθήκαμε στα μνημόνια, ενταχθήκαμε με ένα χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ που ήταν γύρω στα 125-129%. Πήραμε όλα τα σκληρά μέτρα και τον επόμενο χρόνο το χρέος μας αντί να μειωθεί αυξήθηκε, πήγε στο 148% του ΑΕΠ. Ξαναπήραμε σκληρά μέτρα, τα μέτρα που μας έλεγε το ΔΝΤ και η τρόικα, και το χρέος μας αντί να μειωθεί αυξήθηκε ξανά, πήγε στο 178% του ΑΕΠ. Και αυτό γίνεται συνέχεια, μέχρι που έφτασε το χρέος μας πλέον στο 188% του ΑΕΠ. Άρα τι παρατηρούμε εδώ; Ότι εμπίπτουμε ακριβώς τον ορισμό του μη βιώσιμου χρέους. Μη βιώσιμο είναι το χρέος που όσα μέτρα και να πάρουμε δεν θα ξεπληρωθεί ποτέ και κάθε χρόνο θα αυξάνεται. Αυτό αποδεικνύεται και μαθηματικά. Άρα λοιπόν εμείς τι κάνουμε εδώ πέρα; Ξεπουλάμε τα πάντα στην Ελλάδα και δίνουμε τα χρήματα από τις αποκρατικοποιήσεις για να ξεπληρώσουμε υποτίθεται  ένα χρέος που είναι μαθηματικά βέβαιο αλλά και το ζούμε, κάθε χρόνο θα αυξάνεται και δεν πρόκειται να ξεπληρωθεί ποτέ.

Μας αποκρύπτουν επίσης το δικαίωμα μας, ότι ένα κυρίαρχο κράτος έχει δικαίωμα να αρνηθεί την πληρωμή του χρέους με βάση το διεθνές δίκαιο. Για παράδειγμα, μπορούμε να επικαλεστούμε την κατάσταση ανάγκης, λέγεται “state of necessity,” η οποία υιοθετείται, έχει υιοθετηθεί ήδη από την επιτροπή του διεθνούς δικαίου του ΟΗΕ και μάλιστα την έχει κάνει αποδεκτή και το δικαστήριο της Χάγης. Μπορούμε επίσης να κάνουμε επίκληση του δικαιώματος προστασίας της εθνικής κυριαρχίας και του εθνικού συμφέροντος, το οποίο έχει ήδη συμπεριληφθεί στο διεθνές δίκαιο από το 1962.

Ένα ακόμα όπλο που έχουμε στην φαρέτρα μας προκειμένου να αντιμετωπίσουμε το χρέος μας είναι η έννοια του επαχθούς χρέους. Τι σημαίνει επαχθές χρέος; Είναι όλα εκείνα τα δάνεια που παραβιάζουν τους βασικούς κανόνες και τις βασικές αρχές του διέπουν το διεθνές δίκαιο. Για παράδειγμα, όταν αποδειχθεί ότι το χρέος μας υφίσταται λόγο τοκογλυφίας, λόγω δόλου, λόγω υπερβολικού κόστους δανεισμού ή έγινε με χρήση ή απειλή χρήσης βίας, τότε μιλάμε για ένα επαχθές χρέος. Και πραγματικά εμείς σαν Ελλάδα εκπίπτουμε σε όλους αυτούς τους κανόνες που σας είπα μέχρι τώρα. Και τοκογλυφικό είναι το χρέος μας, και υπερβολικό κόστος δανεισμού είναι, και μας επιβλήθηκε με χρήση ή με απειλή βίας. Θα θυμάστε ότι μας λέγανε υπογράψτε το μνημόνιο ή αλλιώς θα έχετε έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ένα παράδειγμα θα σας δώσω. Το 2000, στα τέλη του 2000, το χρέος μας ήταν 143 δις. Από το 2000 μέχρι το 2011, πληρώσαμε σε τοκοχρεολύσια 119 δις. Άρα χρωστάγαμε 143 δις. και μέσα σε μία δεκαετία αποπληρώσαμε 119 δις. Αν κάνω την ερώτηση σε έναν απλό ακροατή, τι θα μου πει; Πόσο χρωστάω ακόμα; Θα φαντάζεται ότι χρωστάω τη διαφορά, περίπου 23 δίς., ίσως και κάτι παραπάνω, άντε να χρωστάμε 30 δις. Και όμως, το χρέος μας αυξήθηκε και πήγε στα 356 δις. Δηλαδή είναι τραγικό να χρωστάς 143 δις., να έχεις πληρώσει 119 δις., και το χρέος αντί να έχει μειωθεί να έχει αυξηθεί στα 360 δις. Και προσέξτε: μην πει κανένας ότι ήταν κατασπατάληση πόρων ή δανειστικέ για να πληρώσουμε μισθούς και συντάξεις. Όλο το πρωτογενές έλλειμμα εκείνης της περιόδου, και όταν λέμε πρωτογενές έλλειμμα συμπεριλαμβάνουν τα λεφτά για μισθούς και συντάξεις, ήταν 35 δις. Άρα είχαμε ένα έλλειμμα 35 δις., και τελικά από 143 δις. το χρέος μας αυξήθηκε στα 356 δις., αφού είχαμε καταβάλλει και 119 δις. τόκων. Αυτό έγινε γιατί είναι υπερβολικό το κόστος δανεισμού, πρόκειται για τοκογλυφία που μας επιβλήθηκε με μηχανισμούς swaps, με μηχανισμούς σύνθετων χρηματοοικονομικών μέσων και με μηχανισμούς σύνθετων χρηματοοικονομικών προϊόντων και παραγώγων.

ΜΝ: Η Ελληνική κυβέρνηση προχώρησε πρόσφατα στην ιδιωτικοποίηση 14 κερδοφόρων, αν δεν κάνω λάθος, Ελληνικών περιφερειακών αεροδρομίων, ενώ σειρά έχει το λιμάνι του Πειραιά και ο Αστέρας Βουλιαγμένης, μεταξύ άλλων. Αυτές οι ιδιωτικοποιήσεις, οι αποκρατικοποιήσεις, προσφέρουν κάποιο οικονομικό όφελος ή κάποια οικονομική ανάσα στην χώρα; Και ποια είναι η εμπειρία άλλων χωρών όπου έχουν εφαρμοστεί παρόμοιες ιδιωτικοποιήσεις;

ΔΚ: Δεν προσφέρουν απολύτως τίποτα, και θα το αποδείξουμε με στοιχεία. Δεν προσφέρουν απολύτως τίποτα, είναι καταστροφή για την Ελλάδα. Καταρχήν πρέπει να πούμε ότι τα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις, από τις ιδιωτικοποιήσεις αυτές, δεν είναι διαθέσιμα για την εκάστοτε Ελληνική κυβέρνηση να τα χρησιμοποιήσει εκείνη όπως επιθυμεί. Τα έσοδα καταβάλλονται για την αποπληρωμή των τόκων και την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους. Αυτό ορίζει άλλωστε και ο νόμος 3986/2011, όπου αναφέρει συγκεκριμένα ότι το τίμημα που εισπράττει το ΤΑΙΠΕΔ από την αξιοποίηση των περιουσιακών του στοιχείων μεταφέρεται το αργότερο μέσα σε 10 μέρες από την είσπραξη του σε πίστωση ειδικού λογαριασμού, και χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την αποπληρωμή του δημοσίου χρέους, άρα τίποτα από τα λεφτά που εισπράττουμε δεν πέφτει μέσα στην οικονομία.

Τώρα όσον αφορά τις δύο μεγαλύτερες αποκρατικοποιήσεις, αξίζει να δώσουμε ορισμένα στοιχεία. Μπορούμε να ξεκινήσουμε από τον ΟΛΠ, ο οποίος πουλήθηκε, μάλιστα πολύ πρόσφατα, για 360 εκατομμύρια ευρώ. Τα χρήματα αυτά αντιστοιχούν — εδώ είναι το τραγικό — σε τόκους δύο εβδομάδων. Πρέπει να το πούμε αυτό. Τα χρήματα που θα εισπράξουμε από την πώληση αντιστοιχούν στους τόκους δύο εβδομάδων. Δηλαδή αν σκεφτούμε ότι η Ελλάδα πρέπει να  αποπληρώσει 6 δισεκατομμύρια ευρώ φέτος και κάνουμε την διαίρεση, τότε τα χρήματα που εισπράξαμε από την πώληση του ΟΛΠ, του λιμανιού, αντιστοιχούν σε τόκους εξυπηρέτησης δύο εβδομάδων.

Για να μας κάνουν πιο εύπεπτοι οι κυβερνώντες για την πώληση αυτή, μας είπαν ότι η εταιρεία Cosco που ανέλαβε τα λιμάνια θα προχωρήσει σε υποχρεωτικές επενδύσεις ύψους 350 εκατομμυρίων ευρώ μέσα στην επόμενη δεκαετία. Μάλιστα ανέφεραν σαν παράδειγμα την επέκταση του λιμένα κρουαζιέρας, η οποία μάλιστα αποτελεί και δεσμευτική επένδυση που θα κάνει η Cosco. Βέβαια δεν μας είπαν το εξής: δεν μας είπαν ότι η συγκεκριμένη επένδυση που έχει αξία, για παράδειγμα, 120 εκατομμύρια ευρώ, θα χρηματοδοτηθεί κατά 95% από κοινοτικά ταμεία, δηλαδή θα χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ. Με άλλα λόγια τι σημαίνει αυτό; Το ΕΣΠΑ το δικαιούμαστε εμείς σαν Ελλάδα, το δικαιούμαστε εμείς σαν Έλληνες φορολογούμενοι πολίτες. Άρα για ποιες επενδύσεις μιλάμε, όταν η συγκεκριμένη επένδυση θα χρηματοδοτηθεί κατά 95% από κοινοτικά κονδύλια που ούτως ή άλλως δικαιούμασταν. Μας είπαν μάλιστα ότι οι επενδύσεις 350 εκατομμυρίων ευρώ, μόνο τα 160 θα βάλει η Cosco. Τα υπόλοιπα 200 περίπου εκατομμύρια θα εισπραχθούν από κοινοτικά προγράμματα. Άρα ο μύθος των επενδύσεων πάει περίπατο.

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που θα πρέπει να σας πω είναι ότι η Cosco, που εξαγόρασε τον ΟΛΠ, πλήρωνε περίπου 35 εκατομμύρια ευρώ ως ενοίκιο για τη χρήση του λιμανιού. Άρα τώρα που αποκτά το 67% θα πληρώνει το ενοίκιο στον εαυτό της. Με απλά λόγια τι σημαίνει αυτό. Αν κάνουμε την αναλογία, σημαίνει ότι θα γλιτώσει το 67% του ενοικίου, άρα θα γλιτώνει περίπου 24 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο, εάν κάνουμε τον πολλαπλασιασμό, μέχρι το 2052 η εταιρεία θα γλυτώσει περίπου 860 εκατομμύρια ευρώ. Εδώ θα πρέπει να συγκρίνουμε, θα δώσω και ένα τελευταίο στοιχείο, και θα πρέπει να συγκρίνουμε την πώληση του δικού μας λιμανιού, του ΟΛΠ, με την πώληση που έγινε το περασμένο Σεπτέμβριο στο Kumport Terminal, το οποίο δεν είναι καν λιμάνι, μιλάμε για ένα τερματικό σταθμό που είναι τρεις φορές μικρότερος από το λιμάνι του Πειραιά. Βρίσκεται στην Τουρκία, πουλήθηκε πέρυσι το Σεπτέμβριο, μάλιστα αγοραστής ήταν πάλι η Cosco, και πρόσφερε τίμημα στους Τούρκους 812-813 εκατομμύρια ευρώ. Δηλαδή αγόρασε το 65% του Τουρκικού terminal η Cosco πληρώνοντας 813 εκ., και αγόρασε το δικό μας λιμάνι, με όλες αυτές τις “παροχές”, σε εισαγωγικά, που σας είπα προηγουμένως, πληρώνοντας 368 εκατομμύρια ευρώ. Νομίζω ότι είναι ένα στοιχείο που πρέπει να το εξετάσει σοβαρά ο Ελληνικός λαός και πρέπει επιτέλους να ενδιαφερθεί, γιατί όλες αυτές οι “αποκρατικοποιήσεις” σε εισαγωγικά δεν πρόκειται για αποκρατικοποιήσεις, πρόκειται για ξεπούλημα.

Και μάλιστα, ας μην μείνουμε μόνο στο ξεπούλημα. Πρέπει να δούμε ότι τα έσοδα που έμπαιναν μέχρι τώρα στα δημόσια ταμεία από τα λιμάνια και τα αεροδρόμια, από του χρόνου δεν θα μπαίνουν. Από του χρόνου δηλαδή θα δημιουργηθεί μία τρύπα στα δημόσια ταμεία, που θα πρέπει με κάποιο τρόπο να καλυφθεί. Ο τρόπος με τον οποίον θα καλυφθεί αυτή η τρύπα θα είναι περαιτέρω μειώσεις μισθών και συντάξεων και αύξηση φορολογίας. Δεν υπάρχει κάτι άλλο.

Μπορούμε να δούμε, μίας και με ρωτήσατε, και για τα αεροδρόμια, την περίπτωση της Fraport. Πρόκειται για μία σύμβαση παραχώρησης που μέσα σε 295 σελίδες περίπου, αν κάτσει κάποιος και διαβάσει, θα δει τραγικά πράγματα. Θα δει, για παράδειγμα, στη σελίδα 279, στην παράγραφο 43, ότι η Fraport απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής ΕΝΦΙΑ. Όλοι εμείς δηλαδή οι απλοί πολίτες πληρώνουμε από το υστέρημα μας ΕΝΦΙΑ, αλλά η Fraport απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής ΕΝΦΙΑ για τα εκατοντάδες στρέμματα που παραχωρούνται. Επίσης η Fraport, όπως μας λέει η σύμβαση στην σελίδα 92, στη παράγραφο 5, απαλλάσσεται από τα δημοτικά τέλη, την ίδια στιγμή που εμείς πληρώνουμε υπέρογκα δημοτικά τέλη για δημοτικό φωτισμό, για τα σκουπίδια, για την αποκομιδή και την περισυλλογή σκουπιδιών.

Επίσης, η Fraport, όπως βλέπουμε στην σελίδα 18, θα αποζημιώνεται από το Ελληνικό κράτος για τυχόν απεργίες που κάνουν οι υπάλληλοι. Θα αποζημιώνεται μάλιστα για στοιχεία που το κράτος της έχει μεταβιβάσει. Έτσι λοιπόν, για παράδειγμα, μέσα σε μία 40ετία χρειαστεί μία ανακαίνιση ή αντικατάσταση παλιών μηχανημάτων που τώρα έχουν μεταβιβαστεί στη Fraport, αντί το κόστος αντικατάστασης να το πληρώνει η Fraport, θα το πληρώνει το Ελληνικό δημόσιο. Επίσης, όπως βλέπουμε στη σελίδα 9, αν χρειαστούν καινούριες περιβαλλοντολογικές άδειες ή καινούριες μελέτες προκειμένου κάποια από αυτά τα 14 αεροδρόμια να εναρμονιστεί με τη διεθνή πρακτική, με τις καινούριες περιβαλλοντικές οδηγίες, οποιαδήποτε καινούρια μελέτη, οποιοδήποτε έξοδο σχετικό δεν θα το πληρώνει η Fraport, θα το πληρώνουμε εμείς, θα το πληρώνει το κράτος. Όλα αυτά είναι τραγικά. Αυτά δεν γίνονται πουθενά, σε καμία Ευρωπαϊκή πολιτισμένη χώρα.

ΜΝ: Ας μιλήσουμε τώρα για ένα θέμα που είναι δυστυχώς ταμπού για τα περισσότερα Ελληνικά μέσα ενημέρωσης: το ζήτημα επιστροφής σε εθνικό νόμισμα. Είσαστε μέλος και πρώην υποψήφιος βουλευτής με το Ε.ΠΑ.Μ., το Ενιαίο Παλλαϊκό Μέτωπο. Το Ε.ΠΑ.Μ. έχει παρουσιάσει ένα συγκροτημένο σχέδιο για την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ και την επιστροφή σε εθνικό νόμισμα. Τι προτείνει το Ε.ΠΑ.Μ. και πως θα μπορούσε η Ελλάδα να προχωρήσει ομαλά σε έξοδο από την Ευρωζώνη;

ΔΚ: Καταρχήν το Ε.ΠΑ.Μ. προτείνει συγκεκριμένα πράγματα. Όποιος ενδιαφέρεται για περισσότερες λεπτομέρειες μπορεί να μπει, και είναι χρήσιμο να μπει, στην ιστοσελίδα μας, που είναι www.epamhellas.gr, όπου εκεί θα δει ότι είμαστε το μοναδικό κόμμα που με συνέπεια τόσα χρόνια υποστηρίζουμε τα ίδια ακριβώς πράγματα, δεν έχουμε αλλάξει στο παραμικρό.

Έτσι λοιπόν αναλύουμε διεξοδικά το πως θα γίνει αυτή η μετάβαση. Πρώτα θα γίνει διαγραφή χρέους, θα αρνηθούμε και θα σταματήσουμε να πληρώνουμε όλα αυτά τα δάνεια που ούτως ή άλλως τα έχουμε πληρώσει διπλά και τριπλά και βασίζονται σε πανωτόκια. Δεύτερον θα περάσουμε σε εθνικό νόμισμα. Γιατί; Γιατί θέλουμε να τονώσουμε την οικονομία μας, γιατί το εθνικό νόμισμα είναι ένα εργαλείο που μόνο όποιος το έχει στα χέρια του μπορεί πραγματικά να τονώσει την οικονομία και να δημιουργήσει ανάπτυξη. Δεν μπορείς να έχεις ανάπτυξη βασιζόμενος σε ξένο νόμισμα, το οποίο μάλιστα δεν αποτελεί αξιόγραφο αλλά αποτελεί χρεόγραφο. Πρέπει κάποτε να το καταλάβουμε, πρέπει κάποτε να καταλάβουμε αυτή τη διαφορά. Είναι ζήτημα ταμπού όπως είπατε και εσείς.

Έχω ακούσει διάφορα, άκουσα ότι αν επιστρέψουμε στην δραχμή, για παράδειγμα, θα καταστραφούμε και θα έχουμε εκατομμύρια άνεργους. Μα τώρα εντός ευρώ έχουμε εκατομμύρια άνεργους, τώρα έχουν κλείσει επιχειρήσεις, τώρα οι επιχειρήσεις μας φεύγουν και μεταναστεύουν και πηγαίνουν στη Βουλγαρία με τρομερούς ρυθμούς. Είπαν ότι θα κλείσουν οι τράπεζες αν πάμε σε δραχμή. Μα τώρα βιώνουμε τα capital controls, και τα capital controls δεν πρόκειται να φύγουν από τη ζωή μας. Ήρθαν για να μείνουν, δεν υπάρχει περίπτωση να φύγουν. Είπαν ότι θα χάσουμε το ισχυρό νόμισμα που θα έχουμε στα χέρια μας. Μα για πιο ισχυρό νόμισμα μιλάμε; Θα έχουμε λέει συνέχεια υποτίμηση του νομίσματος. Υποτίμηση του νομίσματος νομίζω ότι έχουμε τώρα. Υποτίμηση του νομίσματος έχουμε όταν μέσα σε ένα χρόνο, με στοιχεία πρόσφατα που έδωσε η στατιστική υπηρεσία, βλέπουμε ότι αυξήθηκαν κατά 18% οι τιμές στα βασικά τρόφιμα. Δεν είναι αυτό υποτίμηση; Η τιμή του καφέ αναφέρει η στατιστική υπηρεσία αυξήθηκε κατά 16,5%. Τα λαχανικά αυξήθηκαν κατά 13%. Έχουμε ένα εκατομμύριο και πλέον ανέργους. Έχουμε 23% μείωση των μισθών. Όλα αυτά δεν είναι υποτίμηση που βιώνουμε;

ΜΝ: Υπάρχουν έντονοι φόβοι ότι η επιστροφή σε εθνικό νόμισμα θα φέρει όχι μόνο μία τεράστια υποτίμηση του νέου νομίσματος αλλά και υπερπληθωρισμό. Ισχύουν αυτοί οι φόβοι;

ΔΚ: Πραγματικά πρόκειται για έναν φόβο που τον καλλιεργούν πολύ έντεχνα. Όπως σας είπα και προηγουμένως, τώρα βιώνουμε πολύ μεγάλη εσωτερική υποτίμηση. Το κόστος από αυτή την 5ετή-6ετή ύφεση αγγίζει το 1 τρις. ευρώ. Για υπολογίστε 200.000 το λιγότερο, 200.000 με 300.000 μικρομετόχους που έχασαν όλες τις οικονομίες τους από τις τρεις ανακεφαλαιοποιήσεις. Υπολογίζεται ότι μία μέση αποταμίευση που τοποθετήθηκε σε τράπεζες, των 30.000 ευρώ, σήμερα αξίζει 15.000 ευρώ. Αυτό αν δεν είναι υποτίμηση, αν δεν είναι καταστροφή, τι είναι; Για να δούμε τους μικρο-ομολογιούχους που έχασαν τα λεφτά τους… αυτό δεν είναι υποτίμηση, αυτό δεν είναι εσωτερική υποτίμηση; Για να δούμε αυτό που σας έλεγα προηγουμένως, τα προϊόντα όλα, τα βασικά προϊόντα που αυξήθηκαν κατά 18%. Για προσθέστε σε αυτό το 18% τη μείωση των μισθών και των συντάξεων πάνω από 23%, με στοιχεία πάντα της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας. Για προσθέστε σε αυτό το 18% και στο 23% των μειώσεων των μισθών και των συντάξεων, την αύξηση των φόρων. Αυτό δεν είναι τραγική εσωτερική υποτίμηση; Για προσθέστε σε όλα αυτά τις αξίες των σπιτιών που βρίσκονται πραγματικά στο ναδίρ. Ο κόσμος δεν μπορεί, και να θέλει να πουλήσει τα σπίτια του, πλέον δεν υπάρχει αγορά για να τα πουλήσει. Τα πουλάει για ένα κομμάτι ψωμί. Αυτό δεν είναι εσωτερική υποτίμηση;

Και τι φοβόμαστε; Φοβόμαστε ότι αν θα πάμε σε μία δραχμή, στη νέα δραχμή όταν θα πάμε, θα υποτιμηθεί το νόμισμα κατά 15 έως 18%, και πάλι θα είναι για λίγο καιρό, και αν υποτιμηθεί. Ποιος μας λέει με σιγουριά ότι θα υποτιμηθεί; Γιατί δεν σκεφτόμαστε το εναλλακτικό σενάριο, ότι μόλις ανακοινώσουμε την αποχώρηση μας από το ευρώ, το ευρώ θα αποτιμηθεί σαν τρελό. Το ευρώ θα χάσει την αξία του. Εγώ πιστεύω ότι το ευρώ θα υποτιμηθεί και όχι η δραχμή. Γιατί δεν το σκεφτόμαστε και έτσι; Για σκεφτείτε το. Το ευρώ είναι το δεύτερο αποθεματικό νόμισμα αυτή τη στιγμή στον πλανήτη. Για σκεφτείτε όλους αυτούς που κατέχουν ευρώ όταν μία χώρα — όχι η Ελλάδα, όποια χώρα θέλετε εσείς — ανακοινώσει ότι φεύγει από την Ευρωζώνη. Τι θα γίνει το ευρώ; Δεν θα υποτιμηθεί τάχιστα; Όλοι όσοι έχουν ευρώ στα χέρια τους, δεν θα θέλουν να το πουλήσουν; Και ποιος θα θέλει να το αγοράσει; Κανένας. Άρα μήπως γίνει ακριβώς το αντίθετο, μήπως υποτιμηθεί τελικά το ευρώ και όχι η δραχμή;

ΜΝ: Υπάρχει προοπτική ανατροπής της τρέχουσας κρίσης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης, όπως μας λέει, για παράδειγμα, ο Γιάνης Βαρουφάκης, ότι δηλαδή υπάρχει τρόπος να αλλάξουμε εμείς την Ευρώπη;

ΔΚ: Όχι, δεν υπάρχει καμία τέτοια περίπτωση, δεν υπάρχει περίπτωση να περάσουμε σε ανάπτυξη. Τι σημαίνει, ακόμα και με τους δικούς τους όρους; Ανάπτυξη σημαίνει αύξηση του ΑΕΠ. Το ΑΕΠ αποτελείται από τέσσερα συστατικά. Τέσσερα στοιχεία βασικά είναι το ΑΕΠ. Είναι οι καθαρές εξαγωγές, όπως τις λέμε, άρα είναι οι εξαγωγές μείον τις εισαγωγές. Αυτό το νούμερο για εμάς είναι αρνητικό. Άρα από τις εξαγωγές μας δεν πρόκειται να δούμε ανάπτυξη. Το επόμενο συστατικό που περιλαμβάνει το ΑΕΠ είναι οι κρατικές δαπάνες. Εξ ορισμού, το μνημόνιο σημαίνει μείωση των κρατικών δαπανών, άρα όταν το κράτος δεν δαπανά και μάλιστα όχι δεν δαπανά, προβαίνει σε μείωση κρατικών δαπανών, πως θα γίνουν κρατικές επενδύσεις, πως θα κινηθεί η οικονομία, πως θα έχουμε ανάπτυξη;

Το επόμενο συστατικό του ΑΕΠ είναι οι επενδύσεις. Μα οι επενδύσεις με βάση τα στοιχεία μας έχουν τελευταίους, είμαστε κάτω και από το Τζιμπουτί. Ποιος ιδιώτης θα επενδύσει στην Ελλάδα; Άρα λοιπόν πως θα έχουμε ανάπτυξη; Δεν πρόκειται να έχουμε ανάπτυξη ποτέ και γι αυτό μάλιστα δεν έχουμε και ανάπτυξη μέχρι στιγμής. Κάθε χρόνο μας λένε ότι θα έχουμε ανάπτυξη και θα έχουμε ανάπτυξη τον επόμενο χρόνο. Που είναι η ανάπτυξη; Πως θα αυξηθεί το ΑΕΠ μας όταν έχουμε ένα εκατομμύριο άνεργους; Σύμφωνα με μία μελέτη του Μετσόβιου Πολυτεχνείου, κάθε άνεργος αφαιρεί από το ΑΕΠ 11.000 ευρώ. Έχουμε δραματική πτώση του ΑΕΠ. Δεν έχουμε αύξηση του ΑΕΠ, μείωση έχουμε.

ΜΝ: Έχετε ζήσει για πολλά χρόνια στο Ηνωμένο Βασίλειο αλλά επιλέξατε να επιστρέψετε στην Ελλάδα, παρόλο που τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε το αντίστροφο φαινόμενο, δηλαδή νέοι και σπουδασμένοι Έλληνες να μεταναστεύουν στο εξωτερικό. Ποιο είναι το δικό σας μήνυμα για τους Έλληνες συμπολίτες μας και πως μπορούν οι Έλληνες να ξεπεράσουν τον φόβο που βιώνουν τα τελευταία χρόνια;

ΔΚ: Εγώ θα ήθελα να περάσω το μήνυμα ότι πρέπει επιτέλους να πάρουμε την τύχη της χώρας στα χέρια μας. Πρέπει επιτέλους, αυτό που είχα γράψει στο πρώτο μου άρθρο, πρέπει επιτέλους να ενδιαφερθούμε. Πρέπει να ενδιαφερθούμε για τον εαυτό μας, για την οικογένεια μας. Πρέπει να ζήσουμε στο τώρα, πρέπει να αναλύσουμε το τώρα, πρέπει να διώξουμε τον φόβο από μέσα μας. Το καταλαβαίνω, είναι ισχυρός ο φόβος, αλλά ο φόβος μπορεί να φύγει με την γνώση, ο φόβος μπορεί να φύγει όταν κάτσουμε και σκεφτούμε ψύχραιμα και αναλύσουμε τι μας συμβαίνει τώρα και αποκτήσουμε γνώση και δούμε τι μπορούμε να κάνουμε για να ξεφύγουμε από αυτό το πράγμα. Μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν υπάρχει περίπτωση να ξεφύγουμε. Το βλέπουμε, επί έξι χρόνια ζούμε καταστροφικές πολιτικές. Πάμε από το κακό στο χειρότερο. Όχι μόνο δεν πρόκειται ποτέ να δούμε ανάπτυξη, δεν υπάρχει περίπτωση να ξεφύγουμε από αυτό το σπιράλ της ύφεσης.

Το μήνυμα μου λοιπόν είναι το εξής: πρέπει όλοι να ενδιαφερθούμε. Πρέπει να ενδιαφερθούμε για το ξεπούλημα της πατρίδας μας. Πρέπει να ενδιαφερθούμε γιατί το να ξεπουλάμε κρατική περιουσία δεν είναι μόνο εγκληματικό, είναι και οικονομικά ανεύθυνο. Δηλαδή τα έσοδα που χάνουμε, η τρύπα που υπάρχει στα δημόσια έσοδα λόγω της πώλησης της κρατικής περιουσίας, θα αντικατασταθεί με φόρους και μειώσεις μισθών και συντάξεων. Όλα αυτά πρέπει να κάτσουμε να τα σκεφτούμε σοβαρά. Πρέπει να ενδιαφερθούμε για την πατρίδα μας.

*Δημοσιεύτηκε επίσης στο freepen.gr