Της Μαρίας Νεγρεπόντη-Δελιβάνη, 23.05.2017

   Το χθεσινό φιάσκο των συνομιλιών στο Eurogroup, για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, ήταν απολύτως αναμενόμενο, για οποιονδήποτε παρακολουθεί με στοιχειώδη προσοχή τα σχετικά διαμειβόμενα. Εκτός από τα μισόλογα, τα ευχολόγια, τις αμηχανίες, την άρνηση θετικών απαντήσεων, από την ηγεσία της Ευρωζώνης, υπήρχε και η σαφέστατη τοποθέτηση του υπουργού Οικονομίας της Γερμανίας (ορθότερα της ΕΕ), του κ. Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, o οποίος απέκλεισε, ευθαρσώς και εκ των προτέρων, τη διατήρηση φρούδων ελπίδων. Υπήρχε, όμως, ακόμη και κυρίως η παγιωμένη άρνηση, από την πλευρά της ΕΕ, να ικανοποιήσει το μακρόχρονο αίτημα του ΔΝΤ, για ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, παρότι αυτό αποτελούσε προϋπόθεση παραμονής του στο κουαρτέτο, και παρότι αυτή η παραμονή του αποτελεί διακαή επιθυμία της Γερμανίας.

   Οι Έλληνες αρμόδιοι, ωστόσο, όχι μόνο έδειξαν ανίκανοι να ερμηνεύσουν, στις σωστές τους διαστάσεις, το σύνολο των αρνητικών ενδείξεων, σχετικά με την ελάφρυνση του χρέους, αλλά επιπλέον μοίραζαν σε καθημερινή βάση υποσχέσεις για μια θετική έκβαση, που θα έθετε δήθεν τέρμα στην αγωνία του ελληνικού λαού, και που θα διάνοιγε δήθεν ελπιδοφόρους ορίζοντες, για την Ελλάδα. Το “κερασάκι στην τούρτα” ήταν, βέβαια, το αποκορύφωμα του κυβερνητικού ενθουσιασμού, για τα όσα λαμπρά δήθεν μας περίμεναν, που θα δικαιολογούσε ακόμη και πρωθυπουργική γραβάτα!

   Η τραγελαφική αυτή συμπεριφορά της ελληνικής κυβέρνησης, που για ακόμη μια φορά μας γελοιοποίησε και μας εξευτέλισε διεθνώς, επιδέχεται πολλές αναγνώσεις. Καμία, όμως, από αυτές δεν είναι σε θέση, κατά την κρίση μου, να ρίξει άπλετο φως στο τι ακριβώς συμβαίνει, και για ποιούς συγκεκριμένους λόγους αυτοί που μας κυβερνούν, τα τελευταία επτά χρόνια, προερχόμενοι από όλα σχεδόν τα πολιτικά φάσματα, συμπεριφέρονται με αυτό τον ακατανόητο, αυτό τον απαράδεκτο και αυτό τον άκρως τραυματικό τρόπο. Γιατί, δηλαδή, αρνούνται να αντιμετωπίσουν, συνολικά και ορθολογικά, το ελληνικό πρόβλημα αλλά αντιθέτως καταφεύγουν, ανεπιτυχώς πάντοτε, σε λύσεις, που στερούνται στοιχειώδους σοβαρότητας; Γιατί φοβούνται να επιλέξουν οδούς που, αν και αναπόφευκτα περιέχουν ορισμένους κινδύνους, υπόσχονται όμως και θετική έκβαση, προτιμώντας μονίμως λύσεις καταστροφών; Γιατί και πως μπορούν να υπογράφουν, Έλληνες πολιτικοί, με τόσο ασύγγνωστη ελαφρότητα, την εκχώρηση του δημόσιου και ιδιωτικού πλούτου της χώρας, στους δανειστές, ωσάν το σύνολό του να αποτελεί ιδιοκτησία τους; Γιατί και πως πείθονται να εφαρμόζουν ολοένα και πιο απάνθρωπα και κατά συρροή εγκληματικά μέτρα, εναντίον των ήδη εξαθλιωμένων συμπατριωτών τους; Και στη συνέχεια να τους παραμυθιάζουν με δικαιολογίες κατώτερες του ελαχιστότατου ΙQ, όπως ανάμεσα και σε πολλές άλλες, είναι και τα αντίμετρα; Γιατί οι Έλληνες πολιτικοί δείχνουν να αγνοούν βασικούς νόμους της οικονομίας, παρότι αρκετοί μεταξύ τους έχουν πάρει και κάποια σχετικά διπλώματα;

Στα αγωνιώδη αυτά ερωτήματα δεν υπάρχει ικανοποιητική απάντηση. Ίσως, επειδή, κατά την κρίση μου, η επιμήκυνση παραμονής στην εξουσία, δεν μπορεί να αποτελεί τη βασική δικαιολογία διάπραξης, αποτρόπαιων πράξεων, από άτομα που δεν εκλαμβάνονται ως εγκληματίες.

Θα επιχειρήσω μια σύνοψη, για τη δραματικά εσφαλμένη πορεία αυτής της κυβέρνησης, των όσων προηγήθηκαν στην επταετία, και αυτής που προλειαίνεται, και που κινδυνεύει να είναι “μια από τις ίδιες”:

1.     Το πρόγραμμα που οι ελληνικές κυβερνήσεις δέχονται να εφαρμόζουν, επί επτά συναπτά χρόνια, είναι εν γνώσει τους (ή, οπωσδήποτε, θα έπρεπε να είναι) εσφαλμένο και γι’ αυτό αδιέξοδο. Εκτός του ότι η σαθρή του βάση αναγνωρίστηκε, ακόμη, και από τους πρωτεργάτες της σύλληψής του, στο ΔΝΤ, τα επτάχρονα οικτρά του αποτελέσματα, θα έπρεπε να είναι υπέρ αρκετά για την εγκατάλειψή του. Ωστόσο, μετά την παταγώδη αποτυχία των τριών προηγούμενων μνημονίων, που μετέτρεψαν την Ελλάδα σε τριτοκοσμική οικονομία, το τέταρτο μνημόνιο, που υπέγραψε πρόσφατα ο ΣΥΡΙΖΑ, επιβάλλει ακόμη σκληρότερη λιτότητα, για τα πέντε επόμενα έτη, καθώς και ακόμη πιο αιματηρά πρωτογενή πλεονάσματα. Η πολιτική λιτότητας, ωστόσο, είναι ανίκανη να εξασφαλίσει προϋποθέσεις αποπληρωμής του χρέους, ακριβώς, επειδή συρρικνώνει την οικονομία, περιορίζει τα έσοδά της, διαιωνίζει την ανάγκη προσφυγής σε δανεισμό, και μεγεθύνει το χρέος εντός του συνεχώς μειούμενου ΑΕΠ. Το ΔΝΤ, όμως, με τη σύμφωνη πάντοτε γνώμη των εταίρων μας επιμένει σε αυτό. Γιατί;Οι πιθανές απαντήσεις είναι πολλές, αλλά ίσως μπορούν να περιληφθούν σε μία και μόνη: Διότι, προφανώς, η αποπληρωμή του χρέους δεν αποτελεί τον κυρίαρχο στόχο των δανειστών.

2.     Οι ελληνικές κυβερνήσεις, και κυρίως η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, εδώ και καιρό, έχουν κυριολεκτικά γαντζωθεί στο θέμα της “ελάφρυνσης του χρέους”, δίνοντας την εντύπωση ότι πιστεύουν, πως αυτή θα έσωζε την Ελλάδα. Πράγματι, μια ξεκάθαρη και χωρίς “ουρές” περικοπή του χρέους κατά τουλάχιστον 60% θα ήταν σωτήρια για την ελληνική περίπτωση. Θα πρέπει, ωστόσο, να είναι κανείς αθεράπευτα αφελής, και επικίνδυνα αιθεροβάμων, για να πιστεύει σοβαρά ότι μια τέτοια έκβαση θα ήταν ποτέ δυνατή, στα πλαίσια της γερμανοκρατούμενης Ευρώπης. Της Ευρώπης που τώρα αισθάνεται να κινδυνεύει από τα “λαϊκίστικα κόμματα” και το τέλος της παγκοσμιοποίησης και του φιλελευθερισμού. Και που γι’ αυτό σκληραίνει τη στάση της, και επικεντρώνεται σε μεθόδους αποτελεσματικής “εμφύτευσης πολιτικών”, όχι πια μόνο στις κατεχόμενες περιοχές του ευρωπαϊκού Νότου, αλλά και σε έθνη, που υποτίθεται ότι από την αρχή κυβερνούν την Ευρώπη, από κοινού με τη Γερμανία. Τα τραγικά αποτελέσματα του ελληνικού κουρέματος, που αργοπόρησε, απλώς και μόνο, για να σωθούν οι γαλλικές και γερμανικές τράπεζες, σε βάρος του ελληνικού λαού, καθώς και η χρόνια συμπεριφορά των εταίρων μας, απαλλαγμένη από κάθε ίχνος αλληλεγγύης, θα έπρεπε να αποτελέσουν επαρκείς αποδείξεις, στην αντίληψη αυτών που μας κυβερνούν, για το που οδεύουμε, και πως επιβάλλεται να αντιδράσουμε.

3.     Η άγρια πραγματικότητα, ωστόσο, που επικρατεί στο περιβάλλον του κουαρτέτου, αποδείχθηκε ανίκανη να αφυπνίσει τους κυβερνητικούς αρμόδιους…..οι οποίοι μετέβησαν στοEurogroup, και περίπου δήλωσαν στους εκεί παρισταμένους ότι οι ίδιοι “δέχθηκαν να αποτελειώσουν το αποτρόπαιο έργο που τους ανατέθηκε, και επομένως έκαναν το καθήκον τους”. Συγκεκριμένα:

*Υλοποίησαν αδίστακτα όλα, μα όλα τα φρικτά, τα παρανοϊκά και τα αρρωστημένα μέτρα που, βαπτίζονται ως δήθεν μεταρρυθμίσεις (το αγαπημένο ρεφρέν του Γερμανού υπουργού οικονομικών). Δηλαδή, δέχθηκαν να εξαθλιώσουν, σταδιακά, το λαό τους. Να υποθηκεύσουν τη δημόσια, αλλά και την ιδιωτική του περιουσία. Να ξεπουλήσουν με συνοπτικές διαδικασίες, για το τίποτε, λιμάνια-τρένα-αεροδρόμια-νησιά κλπ. Να καταργήσουν κάθε είδος προστασίας των εργαζομένων, που αποκτήθηκε με μακρόχρονους αγώνες στο παρελθόν. Να ξεσπιτώσουν χιλιάδες οικογένειες, αρπάζοντας τα σπίτια τους, επειδή αδυνατούν να ξεπληρώσουν τα στεγαστικά τους δάνεια, εξαιτίας της κρίσης και της ανεργίας που δημιούργησαν τα μνημόνια. Να δηλώσουν ότι δεν θα εφαρμόσουν τις αποφάσεις του Σ.τ.Ε. που χαρακτηρίζουν αντισυνταγματικές τις αυθαίρετες μειώσεις συντάξεων, ώστε να καθησυχάσουν τυχόν ανησυχίες των δανειστών, κ.ο.κ., κ.ο.κ.

*Αλλά, και να αποδεχθούν την προσθήκη πρωτοφανών μέτρων, που θα αφυπνιστούν αυτόματα στο μέλλον, ως δικλείδα ασφαλείας, στην περίπτωση που τα ήδη ενεργά δεν ικανοποιήσουν απολύτως τους εταίρους μας. Αλλά, αυτά είναι περιττά, δεδομένου ότι ο φόβος των δανειστών ότι δεν θα είναι εφικτή η μακροχρόνια επίτευξη τόσο υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων είναι εξωπραγματικός. Διότι τι θα πει “μη εφικτή” εφόσον το ύψος των πρωτογενών πλεονασμάτων είναι συνάρτηση του πόσο σφίγγεται το σχοινί στο λαιμό των Ελλήνων!

Και μετά, λοιπόν, από μια τόσο συνεπή συμπεριφορά, οι κυβερνήτες μας πίστευαν ότι θα ήταν λογικό να φορέσει γραβάτα ο πρωθυπουργός μας, πανηγυρίζοντας για την …..ελάφρυνση τουχρέους. Αλλά, λησμόνησαν οι κυβερνώντες, ότι οι κάθε μορφής κατακτητές, όσο οι υποτελείς τους σκύβουν τον αυχένα, τόσο θεριεύουν και οι απαιτήσεις τους. Και, έτσι, δεν ήρθε η ελάφρυνση.

Και τώρα; Α, μα τώρα, θα περιμένουμε το Eurogroup του Ιουνίου.

4.     Είναι, πραγματικά, δύσκολο, αν όχι ακατανόητο, το να κατανοηθεί η αδυναμία (ή άρνηση) κατανόησης, από τις ελληνικές κυβερνήσεις μας, αυταπόδεικτων γεγονότων, όπως, και μεταξύ άλλων, ότι:

*Η “ελάφρυνση” που έγινε δυστυχώς άλλοθι για τη λήψη εγκληματικών μέτρων εναντίον του ελληνικού λαού, καθώς και για την αδράνεια προσφυγής σε απολύτως επιβαλλόμενα μέτρα, δεν πρόκειται (έστω και αν οι εταίροι μας ευαρεστηθούν να την εγκρίνουν) να είναι αποτελεσματική. Και τούτο, επειδή λογικά αποκλείεται ένα γερό κούρεμα του χρέους. Και αποκλείεται διότι, εκτός του ότι, ουδείς των εταίρων μας ενδιαφέρεται πραγματικά για τα ελληνικά μαρτύρια (εκτός ίσως των Γάλλων, που δυστυχώς είναι αδύναμοι), ένα αποφασιστικό κούρεμα είναι πολύ δύσκολο να περάσει στη Γερμανία (εφόσον οι Γερμανοί έχουν πιστέψει στο μέγα ψεύδος ότι δήθεν με τα δάνεια καλοπερνούμε), αλλά και διότι θα αποτελούσε επικίνδυνο προηγούμενο και για άλλες χρεωμένες οικονομίες της Ευρώπης. Αν λοιπόν, η ελάφρυνση συνίσταται στο να μειωθεί το επιτόκιο (που είναι ήδη πολύ χαμηλό) ή να επιμηκυνθεί η περίοδος πληρωμής των υποχρεώσεών μας “το βουνό θα έχει γεννήσει ποντικάκι”.

* Η σωτηρία της Ελλάδας είναι μονόδρομος, που ωστόσο δεν διανοίγεται αν μείνουμε με τα μνημόνια και το ευρώ. Η Ελλάδα, έχει κατεπειγόντως ανάγκη από ανάπτυξη. Ανάπτυξη, όχι 0.4%, ή 0.7%, ή 1%, ή 1.5%, αλλά ανάπτυξη ισχυρή της τάξης του 4-5% ετησίως και συνεχώς επί 15 τουλάχιστον χρόνια. Να υπενθυμίσω ότι οι καλύτερες προβλέψεις των τελευταίων εκθέσεων του ΔΝΤ δίνουν στην Ελλάδα ανάπτυξη γύρω στο 1%, για τις επόμενες δεκαετίες. Η ελληνική οικονομία έχει καταποντιστεί, εξαιτίας της στραγγαλιστικής λιτότητας, και είναι πολύ δύσκολο να αναγεννηθεί, μέσα από τις στάχτες μιας συνεχούς και αλύπητης αποδόμησης. Ο μεγάλος, και δυστυχώς, εμφανής κίνδυνος είναι ότι έχει, πιθανότατα, περιέλθει σε φάση διαρκούς ύφεσης, και παγίδας ρευστότητας, από την οποία η έξοδος είναι εξαιρετικά προβληματική. Αν υπάρχουν, ακόμη, ελπίδες, αυτές συγκεντρώνονται στη ρίψη μεγάλων κυμάτων ρευστότητας, χωρίς το φόβο πληθωρισμού, που θα επακολουθήσει, αλλά που ελπίζεται ότι θα είναι ελεγχόμενος, αν ανταποκριθεί αρκετά γρήγορα η προσφορά. Η κυβέρνησή μας, ωστόσο, και όχι μόνον η παρούσα, βλέπει την ανάπτυξη να έρχεται, είτε μέσω της ποσοτικής χαλάρωσης, είτε μέσω της αγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ, είτε μέσω συρροής επενδυτών (αχ, αυτά τα “καλά” κοράκια), ή μέσω μείωσης της φορολογίας επιχειρήσεων, ή μέσω άλλων μέτρων, που δυστυχώς βρίσκονται συλλήβδην όλα εκτός των βασικών οικονομικών νόμων. Υποστηρίζονται, δυστυχώς, από αξιωματούχους, που αγνοούν (ή θέλουν να αγνοούν) οικονομικές γνώσεις πρωτοετών φοιτητών, ή που αρέσκονται να πιστεύουν σε θαύματα.

Τελειώνοντας, ας θυμηθούμε τα λόγια του Πλάτωνα, που αποδίδουν απολύτως την ελληνική τραγωδία:

«Κάθε λαός είναι άξιος των ανθρώπων που τον κυβερνούν. Κανείς δεν είναι πιο υποδουλωμένος από εκείνους που εσφαλμένα πιστεύουν πως είναι ελεύθεροι. Όσοι αδιαφορούν για τα κοινά είναι καταδικασμένοι να εξουσιάζονται πάντα από ανθρώπους κατώτερούς τους»

Πλάτωνας 427-347 π.Χ