Γιάννης Σχίζας, 7 Απριλίου 2021

Στις 14. 4.21 στο τριμελές Πλημμελειοδικείο Φλώρινας, πρόκειται να διεξαχθεί η εξ αναβολής δίκη του Νίκου Στεφανή, ύστερα από μήνυση που υπέβαλε η ΔΕΗ «για ψευδή καταμήνυση και δυσφήμηση ανώνυμης εταιρείας» . Η δίκη έχει σαν αφετηρία της την αναφορά που υπέβαλε ο Στεφανής στον αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, ύστερα από τη κατολίσθηση που σημειώθηκε στις 10.6.17 στο ορυχείο Αμιάντου, που ήταν επικίνδυνη για ανθρώπους και κατέστρεψε μέρος του εξοπλισμού της ΔΕΗ. Με την 24χρονη πείρα του και με την ιδιότητά του ως μηχανικός στα ορυχεία, ο Ν. Στεφανής ζητούσε να διερευνηθούν οι πιθανές ευθύνες της επιχείρησης για την κατάρρευση του ορυχείου που προκάλεσε τεράστια οικονομική ζημία στην ΔΕΗ και μεγάλη καταστροφή του παρακείμενου οικισμού των Αναργύρων.

Ειδικά για την περίοδο εκείνη, το Παρατηρητήριο Μεταλευτικών Δραστηριοτήτων σημείωνε ότι « αγνοήθηκαν τα “πρόδρομα φαινόμενα”, δηλαδή η εμφάνιση και επέκταση ρηγμάτων στο έδαφος και ρηγματώσεων στις οικοδομές του οικισμού Αναργύρων, για τα οποία οι κάτοικοι διαμαρτύρονταν από μέρες στους αρμόδιους της ΔΕΗ, για να εισπράξουν μόνο διαβεβαιώσεις ότιA“δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος”. Επίσης αγνοήθηκε η προειδοποίηση του μηχανικού μεταλλείων και πρώην διευθυντή ορυχείων της ΔΕΗ, Μάριου Λεονάρδου, δεκαπέντε μέρες πριν το συμβάν, που ανέφερε ότι το όριο της μη-αναστρεψιμότητας της κατάστασης είχε ξεπεραστεί και άρα η κατάρρευση του ορυχείου επίκειτο από στιγμή σε στιγμή.

Στην Ελλάδα τα λιγνιτωρυχεία μαστίζονται από τις καταπτώσεις, οι οποίες είναι ως ένα βαθμό προβλέψιμες αλλά οπωσδήποτε χρήζουν του ενδιαφέροντος των εκάστοτε υπευθύνων. Πρόσφατα μάλιστα , προκειμένου για την περιοχή των Βαλτονέρων που παρουσιάζει ανάλογα χαρακτηριστικά, το θέμα απασχόλησε το περιφερειακό συμβούλιο Δυτικής Μακεδονίας στις 18.3.21, το οποίο πήρε απόφαση που συμπεριλάμβανε τα εξής σημεία : –  Άμεση αποκατάσταση Ορυχείου ώστε να μειωθούν πιθανές καταρρεύσεις εντός του. – Άμεση εκπόνηση διαχειριστικών και τεχνικών μελετών για την αντιμετώπιση επερχόμενου συμβάντος. – Συνεχή παρακολούθηση κατολισθήσεων καταρρεύσεων, καθιζήσεων και άμεση ενημέρωση γι’ αυτές. –  Τήρηση όλων των περιβαλλοντικών όρων με τις υφιστάμενες αποφάσεις με έλεγχο και επικαιροποίησή τους και για την ευρύτερη περιοχή όπου είναι εμφανής η περιβαλλοντική επιβάρυνση.

ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΤΗΣ ΔΕΗ…. 

Η καταστροφή που έλαβε χώρα με το ατύχηματης 10.6.17 είχε σαν αποτέλεσμα την απώλεια τεσσάρων εκσκαφέων μαζί με πολλά χιλιόμετρα ταινιοδρόμων, χωρίς ευτυχώς να υπάρξουν θύματα. Σύμφωνα με τον καθηγητή του ΕΜΠ, πολιτικό μηχανικό και μεταλλειολόγο Κωνσταντίνο Λουπασάκη, και τα δύο καταστροφικά φαινόμενα, η κατολίσθηση του ορυχείου και οι εδαφικές υποχωρήσεις που παρατηρούνται από το 2006 στον οικισμό των Αναργύρων, είναι ανθρωπογενή και οφείλονται στην εξορυκτική δραστηριότητα της ΔΕΗ. Από την άλλη πλευρά ο Συνηγόρος του Πολίτη έρχεται πιο κατηγορηματικά να επιρρίψει ευθύνες για την κατολίσθηση στη ΔΕΗ και στο διοικητικό προσωπικό της : Οι εργασίες στο ορυχείο Αμυνταίου γίνονταν χωρίς περιβαλλοντικούς όρους σε ισχύ, η υποτίμηση των συνθηκών και η συστηματική αδράνεια από όλο το πλέγμα των εμπλεκόμενων υπηρεσιών ήταν ο κανόνας….

Με αφορμή τη μήνυση της ΔΕΗ κατά του Νίκου Στεφανή, ο Νέστωρ Κολοβός υπενθύμιζε, ένα χρόνο μετά την ολική κατάρρευση του Ορυχείου Αμυνταίου, ότι κρίνονταν σκόπιμο να επισημανθούν κάποιες πρακτικές που αφορούν την προσέγγιση του θέματος της ευστάθειας των πρανών γενικότερα: 1. Οι αποτυχίες των τεχνικών έργων γνωστοποιούνται στην επιστημονική κοινότητα για να συμβάλουν στην εξέλιξη της επιστήμης, καθώς και στην αποφυγή παρομοίων καταστάσεων.  2. Οι αποτυχίες των τεχνικών έργων αποτελούν αντικείμενο μελέτης και παρουσιάζονται σε επιστημονικά συνέδρια και περιοδικά.  3.   Στις βιβλιοθήκες των πανεπιστημίων υπάρχουν ειδικοί τόμοι βιβλίων και περιοδικών με αποτυχίες μεγάλων τεχνικών έργων.

Επί πλέον όμως ο συγγραφέας επεσήμανε :  1. Επειδή κάποιοι θεωρούν ως μη ασυνήθη τα φαινόμενα των κατολισθήσεων στα ορυχεία (αλήθεια, τι «κομψή» διατύπωση), καλόν είναι να γνωρίζουν ότι τα πρανή, εάν δεν διαταραχθούν, δεν πέφτουν. Εάν έχουν διερευνηθεί λεπτομερώς και έχουν ληφθεί υπόψη οι παράγοντες ευστάθειας, έχει γίνει σωστά ο σχεδιασμός και δεν διαταράσσεται η ισορροπία τους, τα πρανή δεν πέφτουν. 2. Η ευστάθεια των πρανών στα ορυχεία αποτελεί αντικείμενο ενασχόλησης ειδικών επιστημόνων, οι οποίοι εργάζονται επί τόπου και καθημερινά μελετούν, σχεδιάζουν και αποφαίνονται για τις συνθήκες ευστάθειας, καθώς η γεωμετρία του έργου μεταβάλλεται συνεχώς.

ΤΟ ΣΥΝΔΙΚΑΤΟ ΣΤΟ ΠΛΕΥΡΟ ΤΟΥ ΣΤΕΦΑΝΗ

Εν τω μεταξύ το Συνδικάτο «Εργατική Αλληλεγγύη» καταδικάζει την ενέργεια της ΔΕΗ που στέλνει στα δικαστήρια τον Νίκο Στεφανή και υπενθυμίζει σε ανακοίνωσή του : «Ο Στεφανής τιμωρήθηκε με αργία και στέρηση μισθολογικής εξέλιξης, για μελέτη του που αφορούσε την μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής Ενέργειας στα Ορυχεία. Γι αυτή την εργασία που η ΔΕΗ τον τιμώρησε, λίγο αργότερα, η ακαδημία Αθηνών τον κάλεσε στην Αθήνα να την παρουσιάσει και τον βράβευσε!» Παράλληλα το Συνδικάτο τονίζει ότι δεν υπήρχε στο Ορυχείο μηχανισμός ελέγχου των ρηγμάτων και των κινήσεων που γίνονται στις μάζες των υλικών. Και ότι στα πλαίσια της μείωσης του εργατικού κόστους δεν υπήρχε στο Ορυχείο ούτε καν υπεύθυνος γεωλόγος όπως υπάρχει στα άλλα Ορυχεία και παρακολουθεί την κίνηση των ρηγμάτων…..

Η ΔΕΗ απέφυγε μέχρι στιγμής να αποσύρει την μήνυση, δείχνοντας ότι εμπνέεται από το παράδειγμα των δικαστικών προσφυγών σε άλλες χώρες. Το φαινόμενο των δικών που εγείρονται για να εκφοβίσουν την κοινή γνώμη είναι σύνηθες στην Αμερική, έχει δε μάλιστα την εξής ετικέτα: A Strategic Lawsuit Against Public Participation, που σημαίνει, σε ελεύθερη απόδοση, «στρατηγικές αγωγές ενάντια στην δημόσια συμμετοχή». Μια εταιρεία δεν έχει τίποτε να χάσει από την απασχόληση μερικών διοικητικών στελεχών και του νομικού της τμήματος, από την εξαπόλυση μηνύσεων εναντίον των πολιτών που δείχνουν αυξημένη περιβαλλοντική ευαισθησία , με στόχο την καθήλωσή τους σε «αμυντικούς αγώνες» για τη προσωπική τους σωτηρία. Τα δικαστήρια είναι υποχρεωμένα να εξετάζουν την μήνυση/αγωγή, ενώ η Εταιρεία σε κάθε περίπτωση, έχει σαν κέρδος την μερική ή ολική εκτροπή των πολιτών από τα «σημεία» περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος……