Γιάννης Νικολόπουλος, 13 Μαίου 2021

Είναι η Pfizer ένας από τους μεγαλύτερους φοροφυγάδες αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη; Την ώρα που η Ευρωπαϊκή Ένωση και η φαρμακευτική εταιρεία ανακοινώνουν την περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας τους, με πολύ προνομιακούς, αν όχι ολιγοπωλιακούς, όρους για τη δεύτερη, προκειμένου να αυξηθούν οι προμήθειες εμβολίων που έχουν παραχθεί σε συνεργασία με τη γερμανική BioNTech, έρχεται μια από τις πιο επιδραστικές και αποκαλυπτικές σε θέματα απάτης, φοροδιαφυγής και προστασίας μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος δημοσιογραφικές ιστοσελίδες της Ολλανδίας και ξετινάζει αυτό το πλαίσιο συνεργασίας θέτοντας το απλό ερώτημα: τελικά, από όλα αυτά τα κέρδη και όλες αυτές τις προμήθειες, η Pfizer θα πληρώσει φόρους στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ειδικότερα στην Ολλανδία, και αν όχι, γιατί;

Η μονολεκτική απάντηση είναι όχι. Η σύνθετη απάντηση του γιατί θα συμβεί αυτό προαπαιτεί την έρευνα της ιστοσελίδας, Follow the Money και του εξειδικευμένου σε θέματα φορολογικής απάτης δημοσιογράφου, Χενκ Βίλεμ Σμιτς που εδώ και χρόνια έχει επικεντρώσει τις έρευνες του στην αποκαθήλωση και τη γενναία δημόσια κριτική του καθεστώτος φορολογικού παραδείσου που κρύβεται πίσω από τις εικόνες του «οικονομικού θαύματος» της Ολλανδίας.

Η Pfizer στην Ευρώπη έχει έδρα (και) στις Κάτω Χώρες, συγκεκριμένα στα ανατολικά του Ρότερνταμ, στην περιοχή της Καπέλα αν ντεν Άισελ. Πίσω από το γυαλί και τα τούβλα του μάλλον ταπεινού και χαμηλών τόνων συγκροτήματος γραφείων της εταιρείας κρύβεται ένα εικονικό θησαυροφυλάκιο στο οποίο βρίσκονται «παρκαρισμένα» κέρδη 36 δισ. ευρώ για κάθε ετήσιο κύκλο εργασιών. Με τα μέτρα της Ολλανδίας, η Pfizer ανήκει στην κορυφή των 15 πιο κερδοφόρων επιχειρήσεων με έδρα τις Κάτω Χώρες. Και υπάρχει ένας πολύ καλός λόγος για αυτό. Η Pfizer δεν πληρώνει τους φόρους που κανονικά θα της αναλογούσαν.

Μέσα στο 2021, και πέρα από την τακτική κερδοφορία των 36 δισ. ευρώ, η Pfizer (Netherlands) αναμένεται ότι θα αποκομίσει κέρδη επιπλέον 21 δισ. ευρώ από το εμβόλιο που έχει παρασκευάσει σε συνεργασία με την BioNTech, πολύ περισσότερο μάλιστα μετά και την ηγεμονικού χαρακτήρα συμφωνία με τις Βρυξέλλες για την αγορά 1,8 δισ. δόσεων. Πού θα πάνε όλα αυτά τα χρήματα;

Σύμφωνα με την έρευνα της Follow the Money, τα κέρδη της Pfizer (και) από το εμβόλιο θα ανακατευθυνθούν στον φορολογικό παράδεισο της αμερικανικής πολιτείας του Ντέλαγουερ διαμέσου μια σύντομης εικονικής «στάσης» στην Ολλανδία, για την ακρίβεια σε δυο παρένθετες εταιρείες που η Pfizer (Netherlands) έχει ιδρύσει με αυτόν τον σκοπό, την απόκρυψη κερδών για την αποφυγή φόρων. Οι εταιρείες είναι η AHP Manufacturing, η οποία σε ένα σχήμα «μπάμπουσκας» έχει δική της παρένθετη εταιρεία με έδρα στον επίσης μεγάλο φορολογικό παράδεισο του Λουξεμβούργου και η Pfizer Shareholdings Intermediate SARL, της οποίας το νήμα δραστηριοτήτων και θυγατρικών εταιρειών φτάνει στον φορολογικό παράδεισο του Γιβραλτάρ.

Οι δυο προαναφερόμενες εταιρείες λειτουργούν κάτω από την προστατευτική, διοικητική και νομική, «ομπρέλα» της CP Pharmaceuticals International (CPPI). Η CPPI δεν ανήκει τυπικά στην Pfizer, αλλά εμφανίζεται ως ο μεγαλύτερος εξωτερικός συνεργάτης της πέρα από την επικράτεια των Ηνωμένων Πολιτειών. Κατά σύμπτωση (;) τα γραφεία των δύο εταιρειών στην Καπέλα αν ντεν Άισελ απέχουν μεταξύ τους μόλις μερικές δεκάδες μέτρα. Γενικά, η CPPI έχει δηλωμένες περισσότερες από 350 συμμετοχές σε εταιρείες ανά την υφήλιο, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται μερικές δεκάδες στους φορολογικούς παραδείσους της Ιρλανδίας (25) και του Λουξεμβούργου (26). Κατά το οικονομικό έτος του 2019, το «ολλανδικό» εταιρικό σχήμα της CPPI ανακοίνωσε έναν εκπληκτικό κύκλο εργασιών ύψους 36 δισ. ευρώ και κατέγραψε κέρδη της τάξης των 10,7 δισ. ευρώ. Συνολικά, η κερδοφορία της εν λόγω εταιρείας εκτιμάται στα 165 δισ. ευρώ από το 2010 έως σήμερα. Ιλιγγιώδη μεγέθη.

Η φοροαποφυγή της Pfizer είναι κοινό μυστικό στην Ολλανδία. Το 2019, η εταιρεία δήλωνε «πραγματικό φορολογικό συντελεστή», 13,5%. Η «συνεργαζόμενη» μαζί της, CPPI είχε δικό της φορολογικό συντελεστή, 14,7%. Για να έχουμε μια τάξη μεγέθους, ας σκεφτούμε ότι μια επιχείρηση τροφίμων ή ειδών καθημερινής ανάγκης στην Ολλανδία π.χ. ένα αρτοποιείο ή ένα μανάβικο έχει φορολογικό συντελεστή 23%. Παρόλα αυτά, οι δυο τους φαίνεται να έχουν συνεισφέρει περίπου 2,4 δισ. ευρώ φόρους στο ολλανδικό κράτος.

Ο διάβολος όμως κρύβεται στις λεπτομέρειες: σύμφωνα με την ολλανδική φορολογική νομοθεσία την οποία μάλιστα επικαλείται ευθαρσώς η CPPI στην ετήσια απολογιστική έκθεση της για τα οικονομικά πεπραγμένα του 2019, «εταιρείες όπως η CPPI θεωρούνται αρκετά διαφανείς (διάβαζε, κερδοφόρες) και επομένως δεν υπόκεινται σε φόρο εταιρειών και παρακράτηση φόρου επί των μετοχικών μερισμάτων». Τι θα πει αυτό σε απλά ελληνικά; Πως εταιρείες όπως η Pfizer και η «συνεργαζόμενη» CPPI αντί να καταβάλουν φόρους στην Ολλανδία, μοιράζουν τα αναλογούντα ποσοστά όπως αυτά περιγράφονται στους φορολογικούς συντελεστές ως μερίσματα στους μετόχους τους, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, τα οποία μερίσματα παραμένουν, εξ αυτού και μόνο του λόγου, πλήρως αφορολόγητα.

Επομένως, όσο εξωφρενικό κι αν φαίνεται στην πρώτη ματιά, η Pfizer στις Κάτω Χώρες δεν είναι υποχρεωμένη να καταβάλει ούτε ένα ευρώ ως φόρο. Πολύ περισσότερο μάλιστα σήμερα, που η κερδοφορία και η απήχηση της λόγω της πανδημίας της Covid-19 και των εμβολίων βρίσκονται στα ύψη. Τον τρόπο που συμβαίνει αυτό προσπάθησε να εξηγήσει στην ιστοσελίδα Follow the Money, ο ειδικός σε θέματα φορολογικής νομοθεσίας, καθηγητής της Νομικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο του Λέιντεν, Γιαν Φλέγκερτ που έχει γράψει και μια σχετική διατριβή ήδη από το 2016: «Είναι πάντα δύσκολο να περιγράψεις τον λαβύρινθο μιας πολυεθνικής εταιρείας που προσπαθεί να αποφύγει τη φορολόγηση της – και οι αμερικανικές πολυεθνικές έχουν εξειδικευτεί σε διάφορες δομές νόμιμης φοροαποφυγής.

Στην περίπτωση της Pfizer (Netherlands) βρισκόμαστε μπροστά σε μια τυπική περίπτωση της κατασκευής CV-BV. Μια δομή CV-BV χρησιμοποιείται από πολλές πολυεθνικές , αν όχι όλες, στις Ηνωμένες Πολιτείες για την αποφυγή φόρου στα κέρδη τους εκτός της αμερικανικής επικράτειας. Μια πολυεθνική δημιουργεί τη λεγόμενη “κλειστή” ολλανδική περιορισμένη συνεργασία (CV, το μοντέλο που έχει ακολουθήσει η Pfizer με τη CPPI και κάπως άκομψα μεταφράζεται ως “εταιρικό βιογραφικό σημείωμα”). Δύο θυγατρικές εταιρείες της αμερικανικής πολυεθνικής συμμετέχουν ως συνεργάτες στο εταιρικό βιογραφικό σημείωμα (ό,τι ακριβώς συμβαίνει με την AHP Manufacturing και την Pfizer Shareholdings Intermediate SARL). Το εταιρικό βιογραφικό σημείωμα συγκεντρώνει και περιέχει όλες τις μετοχές των παραπάνω εταιρικών σχημάτων σε μια ολλανδική εταιρεία εκμετάλλευσης (BV). Η BV ενεργεί συνήθως ως εταιρεία χαρτοφυλακίου για το σύνολο ή ένα μέρος των θυγατρικών της πολυεθνικής έξω από την επικράτεια των Ηνωμένων Πολιτειών. Τα κέρδη αυτών των θυγατρικών διοχετεύονται μέσω της BV εταιρείας στη CV εταιρεία ως διανομές μερισμάτων ή πληρωμές τόκων και δικαιωμάτων. Η CV εταιρεία δεν φορολογείται επί αυτών των κερδών, των μερισμάτων και των δικαιωμάτων για τον απλούστατο λόγο ότι για τη μεν Ολλανδία δεν είναι τυπική ολλανδική εταιρεία, για τις δε Ηνωμένες Πολιτείες δεν “αναγνωρίζεται” ως φορολογικά υπόχρεη είτε σε αμερικανικό είτε σε τρίτο έδαφος. Ακόμη και αν το σχήμα που περιγράψαμε σας φαίνεται μπερδεμένο, δεχθείτε ότι ιδρύθηκε με έναν και μόνο σκοπό: να μην πληρώσει η Pfizer πραγματικά ούτε ένα ευρώ σε φόρους», καταλήγει ο Φλέγκερτ.

Μετά από όλα αυτά, η Follow the Money απευθύνθηκε και στην Pfizer (Netherlands) για το σχόλιο της εταιρείας σχετικά με το δημοσίευμα. Ο γενικός διευθυντής της, Μαρκ Κάπτεϊν, προτίμησε αρχικά να αναφερθεί στην κατακόρυφη αύξηση της κερδοφορίας, που μόνο το πρώτο τρίμηνο του 2021 έχει ανέβει κατά 14,2% σε σχέση με το 2020 λόγω της παραγωγής και διάθεσης των εμβολίων για τον κορονοϊό. Με την επιμονή των δημοσιογράφων της Follow the Money, αποσπάστηκε μια λακωνική, ουδέτερη και «απρόσωπη» ανακοίνωση από το Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων και Τύπου της εταιρείας: «Η Pfizer δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 150 χώρες σε όλο τον κόσμο και ανά πάσα στιγμή, και οπουδήποτε λειτουργούμε, η Pfizer συμμορφώνεται με όλους τους λογιστικούς και φορολογικούς νόμους και πληρώνει όλους τους οφειλόμενους φόρους». Κανείς δεν είπε το αντίθετο. Όντως η Pfizer συμμορφώνεται με τους νόμους. Απλά, αυτοί οι νόμοι είναι κομμένοι και ραμμένοι στα μέτρα της, επιτρέποντας της να φοροδιαφεύγει νομίμως και διαφανώς είτε στην Ολλανδία είτε στην Ευρωπαϊκή Ένωση είτε στις Ηνωμένες Πολιτείες, την πλέον ακατάλληλη στιγμή: όταν ο παγκόσμιος πανικός για την Covid-19 βρίσκεται στο κατακόρυφο ειδικά με τις καθημερινές, δραματικές εξελίξεις στην Ινδία, τα εμβολιαστικά προγράμματα αργούν να ξεδιπλωθούν, αν δεν έχουν πλήρως αποτύχει, ακόμη και στον σκληρό πυρήνα των αναπτυγμένων κρατών και κυρίως τα κέρδη των φαρμακοβιομηχανιών από τα εμβόλια και τα φάρμακα έχουν εκτοξευθεί στα ύψη. Και για να το θέσουμε με τα λόγια των δημοσιογράφων της Follow the Money, «δεν είναι τουλάχιστον ενοχλητικό που ενώ η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης αγοράζει εμβόλια με τα λεφτά από τους φόρους των Ευρωπαίων πολιτών, η ίδια η Pfizer δεν πρόκειται να επιστρέψει ούτε ένα ευρώ φόρο από αυτά τα κέρδη ξανά στους πολίτες;».

Εδώ το πρωτότυπο δημοσίευμα στα ολλανδικά: https://www.ftm.nl/artikelen/pfizer-sluist-miljardenwinst-weg-via-nederland?utm_source=NOS&utm_medium=social&utm_campaign=PfizerBelasting

Πηγή: info-war.gr