_.

Σούζαν Τζορτζ (μετάφραση Σπύρος Στάλιας), 24 Μαρτίου 1999

       Μια ομιλία από το 1999 που παρουσιάζει με σαφή και λαμπρή εικόνα το πώς προχώρησε ο νεοφιλελευθερισμός από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και τι μπορούμε να κάνουμε για να το σταματήσουμε στο πέρασμά του.

Οι διοργανωτές του Συνεδρίου μου ζήτησαν μια σύντομη ιστορία του νεοφιλελευθερισμού την οποία τιτλοφορούν «Είκοσι Χρόνια Ελίτ Οικονομικών». Λυπάμαι που σας λέω ότι για να έχει νόημα, πρέπει να ξεκινήσω ακόμα πιο πίσω, πριν από περίπου 50 χρόνια, αμέσως μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Το 1945 ή το 1950, αν είχατε προτείνει σοβαρά οποιαδήποτε από τις ιδέες και τις πολιτικές της σημερινής τυποποιημένης νεοφιλελεύθερης εργαλειοθήκης, θα γελούσαν μαζί σας ή θα σας είχαν στείλει στο τρελοκομείο. Τουλάχιστον στις δυτικές χώρες, εκείνη την εποχή, όλοι ήταν κεϋνσιανοί, σοσιαλδημοκράτες ή σοσιαλ-χριστιανοί δημοκράτες ή κάποιας μαρξιστικής απόχρωσης.

Η ιδέα ότι η αγορά πρέπει να μπορεί να λαμβάνει σημαντικές κοινωνικές και πολιτικές αποφάσεις. η ιδέα ότι το κράτος θα πρέπει να μειώσει οικειοθελώς τον ρόλο του στην οικονομία, ή ότι οι εταιρείες θα πρέπει να έχουν απόλυτη ελευθερία, ή ότι τα συνδικάτα πρέπει να περιοριστούν και στους πολίτες θα παρέχεται πολύ λιγότερη παρά περισσότερη κοινωνική προστασία – τέτοιες ιδέες ήταν εντελώς ξένες προς το πνεύμα των χρόνων εκείνων. Ακόμα κι αν κάποιος συμφωνούσε πραγματικά με αυτές τις ιδέες, θα δίσταζε να πάρει μια τέτοια θέση δημόσια και θα δυσκολευόταν να βρει κοινό.

Όσο απίστευτο κι αν ακούγεται σήμερα, ιδιαίτερα για τα νεότερα μέλη του κοινού, το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα θεωρήθηκαν ως προοδευτικοί θεσμοί. Μερικές φορές αποκαλούνταν τα δίδυμα του Κέινς επειδή ήταν εγκεφαλικά παιδιά του Κέινς και του Χάρι Ντέξτερ Γουάιτ, ενός από τους στενότερους συμβούλους του Φράνκλιν Ρούσβελτ. Όταν αυτά τα ιδρύματα δημιουργήθηκαν στο Bretton Woods το 1944, η εντολή τους ήταν να βοηθήσουν στην πρόληψη μελλοντικών συγκρούσεων μέσω δανεισμού για ανασυγκρότηση, ανάπτυξη και εξομάλυνση των προσωρινών προβλημάτων του ισοζυγίου πληρωμών. Δεν είχαν κανέναν έλεγχο επί των μεμονωμένων οικονομικών αποφάσεων της κυβέρνησης ούτε η εντολή τους περιελάμβανε άδεια να παρέμβουν στην εθνική πολιτική.

(more…)