Του Νίκου Ιγγλέση , 23-6-2017

Υπάρχουν δυο τρόποι για να κατακτήσεις και να υποδουλώσεις ένα έθνος. Ο πρώτος είναι με τα όπλα, ο δεύτερος είναι με το χρέος. Ο δεύτερος τρόπος είναι πιο αποτελεσματικός γιατί – στην αρχή τουλάχιστον – δε γίνεται αντιληπτός από τον υποδουλωμένο πληθυσμό. Οι κατακτητές εμφανίζονται ως εταίροι που θέλουν να συνδράμουν, βαπτίζουν τα επαχθή δάνεια «βοήθεια», τη φορολογική επιδρομή «δημοσιονομική προσαρμογή», τις περικοπές μισθών και συντάξεων «μεταρρυθμίσεις». Στην ουσία μια Ύπατη Αρμοστεία αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση της χώρας με δύο βασικούς στόχους. Ο πρώτος είναι να εισπράττει το φόρο υποτέλειας, δηλαδή, τους τόκους των δανείων. Ο δεύτερος είναι η λαφυραγώγηση του δημόσιου και ιδιωτικού πλούτου της κατακτημένης περιοχής.

Η…δημιουργική ασάφεια

Οι αποφάσεις του Eurogroup της 15ης Ιουνίου 2017 για το ελληνικό ζήτημα αποτελούν προσωρινά ημίμετρα με βάση την τακτική του «βλέποντας και κάνοντας». Επίσης χαρακτηρίζονται από «δημιουργική ασάφεια», η οποία όμως, όταν έρθει η ώρα να ληφθούν οι συγκεκριμένες αποφάσεις, πάντοτε καταλήγει σε βάρος του αδύναμου μέρους.

Η Ελλάδα, σύμφωνα με το Eurogroup, θα πρέπει να επιτυγχάνει κάθε χρόνο, μέχρι το 2022, πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ και στη συνέχεια 2% μέχρι το 2060. Για να συμβεί κάτι τέτοιο, θα πρέπει κάποιος να διαθέτει προφητικές ικανότητες για να μπορεί να προβλέψει την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας σε βάθος σαράντα και πλέον χρόνων. Επειδή όμως το πρωτογενές πλεόνασμα πηγαίνει στο σύνολό του στην πληρωμή, μέρους ή του συνόλου, των τόκων του χρέους, αν αυτό είναι μικρότερο του απαιτούμενου οδηγεί σε αύξηση του χρέους. Θα πρέπει, δηλαδή, η χώρα μας να δανείζεται όχι μόνο για τα χρεολύσια αλλά και για την πληρωμή των τόκων παίρνοντας επί πλέον ποσά. Αύξηση του χρέους σημαίνει στη συνέχεια αύξηση των τόκων. Η απόλυτη οικονομική σχιζοφρένεια. Παράλληλα το ύψος των ετήσιων τόκων είναι συνάρτηση των επιτοκίων του ευρώ τα οποία σήμερα είναι πολύ χαμηλά, αλλά ποιος μπορεί να γνωρίζει σε πιο επίπεδο θα βρίσκονται μετά πέντε, δέκα ή είκοσι χρόνια;

Επίσης το Eurogroup αποφάσισε να εξετάσει, μετά την «επιτυχή» λήξη της τρίτης Δανειακής Σύμβασης – Μνημονίου, τον Αύγουστο του 2018, και εφ’ όσον αυτό χρειαστεί!, μια αναδιάρθρωση – όχι «κούρεμα» – του χρέους. Η αναδιάρθρωση αυτή θα αφορά την παράταση των δανείων της δεύτερης Δανειακής Σύμβασης (EFSF) από μηδέν έως δέκα πέντε χρόνια. Να σημειωθεί ότι το σημερινό χρέος επεκτείνεται μέχρι το 2062 και αν υπάρξει παράταση δεκαπέντε χρόνων η αποπληρωμή του θα φτάνει μέχρι το 2077, χωρίς να υπολογίζουμε τα νέα δάνεια που θα πάρουμε στο διάστημα αυτό για να πληρώνουμε αυτά που λήγουν. Αυτό είναι το αέναο χρέος, η αέναη δουλεία.

Ακόμα κι αν η Ελλάδα καταφέρει, με τη βοήθεια των δανειστών, να βγει στις διεθνείς αγορές πριν τη λήξη της τρίτης Δανειακής Σύμβασης (2018) τίποτα το ουσιαστικό δεν πρόκειται να αλλάξει. Ο δανεισμός από τις αγορές θα είναι πιο ακριβός (υψηλότερα επιτόκια) απ’ ότι ο σημερινός από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) και άρα θα πρέπει να πληρώνουμε περισσότερους τόκους. Η κυβέρνηση θα ισχυριστεί ότι έβγαλε επιτέλους την Ελλάδα από τα Μνημόνια και ότι γίναμε μια «κανονική χώρα». Αυτό θα είναι και το αφήγημα με το οποίο ο Αλέξης Τσίπρας θα πάει στις επόμενες εκλογές. Η αλήθεια όμως θα είναι ότι θα έχουμε γίνει μια κανονική αποικία χρέους. Η επιτροπεία και η λιτότητα θα συνεχιστούν μέχρι να αποπληρώσουμε το 75% του συνολικού χρέους, δηλαδή, στο διηνεκές.

Ως ανταμοιβή για τις σκληρές προσπάθειες που έχουμε κάνει (μείωση συντάξεων, μείωση αφορολόγητου κλπ.), τις οποίες και μας έχουν επιβάλλει, το Eurogroup αποφάσισε να μας χορηγήσει ένα ακόμη δάνειο 8,5 δις. σε δύο δόσεις. Από την πρώτη δόση των 7,7 δις., τα 6,9 δις. θα πάνε από τη δεξιά τσέπη των δανειστών στην αριστερή και μόνο 800 εκατ. θα εισρεύσουν στα ταμεία του κράτους. Από τη δεύτερη δόση 800 εκατ., που θα δοθεί μετά το καλοκαίρι του 2017, τα 500 εκατ. θα τα κρατήσουν οι δανειστές και τα 300 εκατ. θα δοθούν στην Ελλάδα. Είναι φανερό ότι με κάθε νέο δάνειο οι πιστωτές πληρώνουν τους εαυτούς τους. Όλα αυτά που καθορίζουν το μέλλον της Ελλάδας και την επιβίωση του λαού της, αποφασίζονται από ένα άτυπο όργανο, το Eurogroup, η λειτουργία του οποίου δεν προβλέπεται από τις Συνθήκες της ΕΕ. Το Eurogroup, δηλαδή η Γερμανία, έχει γίνει η ουσιαστική κυβέρνηση της χώρας.

Βιώσιμο χρέος ή βιώσιμη Ελλάδα;

Το ΔΝΤ έχει χαρακτηρίσει το ελληνικό χρέος «εξαιρετικά μη βιώσιμο» και αρνείται να συμμετάσχει στην ανακύκλωσή του με νέο δανεισμό. Πρέπει πρώτα το χρέος να «κουρευτεί», δηλαδή να μειωθεί η ονομαστική αξία του και μόνο τότε, σύμφωνα με το καταστατικό του, θα μπορεί να εκταμιεύσει νέα χρήματα, αλλιώς θα κινδυνεύει να χάσει τα λεφτά του.

Από την πλευρά του, ο Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε ισχυρίζεται ότι το χρέος είναι βιώσιμο τουλάχιστον μέχρι το 2022, οπότε λήγει η δεκαετής περίοδος αναστολής πληρωμής τόκων και χρεολυσίων που είχε δοθεί στην Ελλάδα με τη δεύτερη Δανειακή Σύμβαση – Μνημόνιο, το 2012. Χωρίς τη διαπίστωση της βιωσιμότητας του χρέους η χώρα μας δεν μπορεί να βγει στις αγορές. Μεταξύ ΔΝΤ και της ηγεμονεύουσας την Ευρωζώνη Γερμανίας επιτεύχθηκε προσώρας ένας συμβιβασμός που ακούει στο όνομα «Διαδικασία Έγκρισης επί της Αρχής». Το ΔΝΤ θα συνεχίσει να συμμετέχει στο πρόγραμμα χωρίς να βάζει λεφτά, θα βάζει όμως ιδέες για νέες «μεταρρυθμίσεις».

Βιωσιμότητα του χρέους σημαίνει να μπορεί η χώρα μας να το εξυπηρετεί, δηλαδή, να πληρώνει κάθε χρόνο το τοκοχρεολύσιά του. Αν το χρέος δεν είναι βιώσιμο η Ελλάδα – αργά ή γρήγορα – θα κάνει στάση πληρωμών και οι δανειστές θα καταγράψουν μεγάλες ζημιές, καθ’ ότι ισχύει πάντοτε το «ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος». Παρά τις επί μέρους διαφωνίες τους, οι κάθε είδους πιστωτές έχουν τεράστιο συμφέρον, παρά τις επί μέρους διαφωνίες τους, να καταστήσουν το χρέος βιώσιμο – εξυπηρετήσιμο.

Αυτή την πραγματικότητα η κυβέρνηση τη γνωρίζει πολύ καλά. Ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, σε άρθρο του που δημοσιεύθηκε στη γαλλική Le Monde και τη γερμανική Die Welt στις 14 Ιουνίου 2017, μια μέρα πριν τη συνεδρίαση του Eurogroup, έγραφε: «Τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος πρέπει να συμφωνηθούν (…) για να συνεχίσει η Ελλάδα να είναι συνεπής στις δανειακές υποχρεώσεις της. Όχι για να χαριστούν χρήματα στην Ελλάδα αλλά για να μη χρειαστεί να χαριστούν». Οι Γερμανοί δε συγκινήθηκαν από τις προτροπές του Αλέξη Τσίπρα, θα καταστήσουν το χρέος βιώσιμο στο χρόνο και με τον τρόπο που αυτό θα εξυπηρετεί τα δικά τους συμφέροντα.

Οι δανειστές και ιδιαίτερα το γερμανικό Δ΄ Ράϊχ θέλουν να κρατήσουν τη χώρα μας αλυσοδεμένη με το χρέος όχι μόνο για να μην αναγκαστούμε να φύγουμε από την Ευρωζώνη αλλά για να μπορούν να απομυζούν κάθε οικονομική ικμάδα της Ελλάδας και παράλληλα να την ελέγχουν γεωπολιτικά. Βιώσιμο χρέος μέσα στο ευρώ σημαίνει διαρκή δουλεία για τον ελληνικό λαό.

Το ευρώ γεννάει το χρέος

Η χρεοδουλοπαροικία της Ελλάδας άρχισε το 2002, παρ’ όλο που στην αρχική περίοδο δεν έγινε αντιληπτή από τη μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού και από την πολιτική ηγεσία της χώρας. Το ξένο νόμισμα, το ευρώ, προκάλεσε το σημερινό αδιέξοδο της εξυπηρέτησης του χρέους και την καταστροφή της χώρας. Αποκαλούμε το ευρώ ξένο νόμισμα γιατί αυτό δεν το εκδίδει η Ελλάδα, όπως γινόταν με τη δραχμή, αλλά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Το ελληνικό κράτος, από το 2002, δεν έχει καμιά εξουσία στο νόμισμα που κυκλοφορεί στη χώρα και δεν μπορεί να εκδίδει την ποσότητα του χρήματος που απαιτείται (ρευστότητα) για τη λειτουργία της οικονομίας, ούτε να καθορίζει τα επιτόκια και τη συναλλαγματική ισοτιμία του.

Η νομισματική και συναλλαγματική πολιτική καθορίζονται από την ΕΚΤ η οποία, από τις Συνθήκες Ίδρυσης και Λειτουργίας της ΕΕ, απαγορεύεται να δανείζει τα κράτη-μέλη, όπως κάνουν όλες οι κεντρικές τράπεζες των χωρών που διαθέτουν το δικό τους εθνικό νόμισμα. Το ελληνικό κράτος, χωρίς το εθνικό νόμισμα, για να πληρώνει τις δαπάνες του και τα τοκοχρεολύσια του χρέους πρέπει είτε να δανείζεται, είτε να εισπράττει περισσότερους φόρους – μειώνοντας παράλληλα τις δαπάνες – είτε να κάνει και τα δύο. Με το εθνικό νόμισμα το κράτος θα είχε μια πρόσθετη δυνατότητα, αυτή της έκδοσης νέου χρήματος.

Αυτός είναι ο λόγος που από το 2002, που η Ελλάδα μπήκε στο ευρώ, μέχρι το τέλος του 2016 το Δημόσιο Χρέος της υπερδιπλασιάστηκε, αυξήθηκε κατά 109% (από 156 σε 326 δις.) με το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος αυτής της αύξησης να σημειώνεται πριν από το 2010. Την ίδια περίοδο το ΑΕΠ αυξήθηκε μόνο κατά 34% (από 131 σε 175 δις.). Το χρέος στο τέλος του 2001 ήταν 119% του ΑΕΠ και στο τέλος του 2016 έφτασε στο 180% του ΑΕΠ.

Σημαντικότερο όμως από το ύψος του χρέους είναι το νόμισμα στο οποίο αυτό αποπληρώνεται. Από τα 156 δις. που ήταν το Δημόσιο Χρέος στο τέλος του 2001 το 75% ή 117 δις. ήταν σε δραχμές (εσωτερικό χρέος) και μόνο το 25% ή 39 δις. σε ξένο νόμισμα (συνάλλαγμα). Έτσι η Ελλάδα μέχρι και το 2001 μπορούσε να πληρώνει το 75% των τοκοχρεολυσίων στο εθνικό νόμισμά της και να εκδίδει δραχμές, αν αυτό ήταν αναγκαίο, χωρίς να χρειάζεται να καταφύγει στην επιτροπεία των δανειστών και τα Μνημόνια. Από 1-1-2002, μέσα σε μια νύχτα, το σύνολο του χρέους που ήταν σε δραχμές μετατράπηκε σε ευρώ, δηλαδή σε συνάλλαγμα αφού η χώρα δεν μπορεί να εκδώσει ευρώ. Παράλληλα οι τόκοι του χρέους σε δραχμές παρέμεναν μέχρι το 2001, στο εσωτερικό της χώρας ενισχύοντας τη ρευστότητα της οικονομίας, ενώ σήμερα το μεγαλύτερο μέρος των τόκων που καταβάλλονται σε ευρώ φεύγει στο εξωτερικό. Το δραχμικό χρέος ανήκε στους Έλληνες ενώ το ευρωχρέος ανήκει, κατά συντριπτικό ποσοστό, στους ξένους.

Η επιλογή για την απώλεια της νομισματικής ανεξαρτησίας, το 2002, ήταν η αρχή του τέλους. Οκτώ χρόνια μετά, το 2010, η Ελλάδα ουσιαστικά χρεοκόπησε και μπήκε στο αναμορφωτήριο του διεθνούς χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου. Πρέπει να γίνει σαφές στους πολίτες αυτής της χώρας ότι ένα κράτος δε χρεοκοπεί ποτέ όταν χρωστάει – όσα κι αν χρωστάει – στο εθνικό νόμισμά του. Εκδίδει χρήμα και πληρώνει. Ένα κράτος χρεοκοπεί όταν πρέπει να πληρώσει σε άλλο νόμισμα (συνάλλαγμα) που δεν έχει. Η Ελλάδα χρεοκόπησε το 2010 γιατί δεν μπορούσε να εκδώσει ευρώ.

Το ξένο νόμισμα, το ευρώ, δημιούργησε το χρέος και στη συνέχεια το ευρωχρέος έφερε τα Μνημόνια που καταστρέφουν και λεηλατούν τη χώρα. Το ευρώ είναι οι αλυσίδες και το χρέος η φυλακή υψίστης ασφαλείας μέσα στην οποία έχουν κλείσει τον ελληνικό λαό. Πρέπει πρώτα να σπάσουμε τις αλυσίδες του ευρώ για να δραπετεύσουμε από τη φυλακή του αέναου χρέους.

«Τα δάνεια δούλους τους ελεύθερους ποιεί…» Μένανδρος