Κίμων Στεργιώτης , 27 Μαρ. 2018

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ: ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΚΟΣΤΗ – ΜΕΓΑΛΟΙ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ… ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΟΒΡΥΧΙΑ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΙΣΡΑΗΛ ΚΑΙ ΚΥΠΡΟ; «ΑΠΟΛΙΓΝΙΤΟΠΟΙΗΣΗ» ΚΑΙ ΜΟΝΟΜΕΡΗΣ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ: «ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΑ» ΣΤΗΝ ΚΑΛΥΨΗ ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΤΙΝΑΞΗ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΡΕΥΜΑΤΟΣ

Ο …”Ενεργειακός Σχεδιασμός” που έχει δημοσιοποιηθεί και προωθείται από την κυβέρνηση εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους εκτίναξης και αστάθειας των τιμών ηλεκτρικού ρεύματος σε βάρος της Οικονομικής Ανάπτυξης και της Κοινωνικής Ευημερίας.

(Άρθρο μου στο THE PRESIDENT, με τις Θερμές Ευχαριστίες μου… Ακολουθεί το πλήρες κείμενο)

Του ΚΙΜΩΝΑ Π. ΣΤΕΡΙΩΤΗ, δρα Οικονομολόγου*

Το μεγαλύτερο πρόβλημα του (κατ΄ επίφαση…) “Ενεργειακού Σχεδιασμού” της Ελλάδας είναι ότι, η ΔΕΗ αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα και δεν θα μπορεί να αποτελέσει – όπως στις προηγούμενες δεκαετίες – τον “ενεργειακό πυλώνα” της χώρας. Θα είναι εξαιρετικά δύσκολο σε εγχώριες ιδιωτικές εταιρίες ηλεκτροπαραγωγής να αναλάβουν τους κινδύνους που συνεπάγονται μεγάλες επενδύσεις εκσυγχρονισμού της ηλεκτροπαραγωγής και διατήρησης των τελικών τιμών (συμπεριλαμβανομένων φόρων και λοιπών επιβαρύνσεων) σε επίπεδα κάτω του μέσου όρου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης…

Μακροχρόνια ο “Ενεργειακός Σχεδιασμός”;

Υπάρχουν σοβαροί κίνδυνοι για δημιουργία “ελλειμμάτων ηλεκτρικής ενέργειας” με περισσότερο πιθανή την εκτίναξη των Τιμών Ηλεκτρικής Ενέργειας για τους Έλληνες Καταναλωτές στα υψηλότερα επίπεδα του μέσου όρου τελικών τιμών των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η σχεδιαζόμενη μεγάλη αύξηση του ποσοστού των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο σύνολο του Εγχώριου Ηλεκτροπαραγωγικού Δυναμικού και η υφιστάμενη μεγάλη διαφορά Κόστους του ρεύματος από ΑΠΕ σε βάρος των τελικών Καταναλωτών θα προκαλέσει μακροχρόνια σημαντικές επιβαρύνσεις σε Νοικοκυριά και Επιχειρήσεις της Ελλάδας…
Πέραν των ανωτέρω επισημάνσεων θα πρέπει να συνυπολογισθεί για Επενδυτές και Καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας ότι, σήμερα το σύνολο Δημόσιου και Ιδιωτικού Χρέους ξεπερνάει τα 500 δισ. ευρώ (358,9 δισ. το Δημόσιο Χρέος στα τέλη 2018…). Αυτό σημαίνει:
αφενός πολύ μεγάλες αβεβαιότητες για τους υποψήφιους Επενδυτές να αναλάβουν μεγάλα κόστη για νέες συμβατικές Μονάδες Παραγωγής και

αφετέρου “ανελαστικότητα” των Νοικοκυριών και Επιχειρήσεων να αυξήσουν τις δαπάνες τους για παρεχόμενη σε αυτούς ηλεκτρική ενέργεια…

Δυστυχώς, ο Ενεργειακός Σχεδιασμός της Ελλάδας βασίζεται περισσότερο σε “δόγματα” και (…ευμετάβλητες) ” διεθνείς διακρατικές συμφωνίες” που μακροχρόνια:

θα αυξήσουν σημαντικά τις μέσες τιμές ρεύματος,
θα ενισχύσουν τους Τεχνικούς Κινδύνους, κυρίως λόγω “υπερανάπτυξης” των ΑΠΕ και των εκτεταμένων υποθαλάσσιων δικτύων μεταφοράς και
θα αποδυναμώσουν την Ασφάλεια Ενεργειακού Εφοδιασμού της χώρας…

ΑΥΞΗΜΕΝΟΙ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ

Οι ανωτέρω επισημάνσεις αφορούν ισχυρούς Επενδυτικούς Κινδύνους που συνδέονται με τους ακόλουθους ενεργειακούς και οικονομικούς παράγοντες:

Απόλυτη αποτυχία για “οικονομική εξυγίανση” της ΔΕΗ μετά και την εγκατάλειψη του “μοντέλου της Μικρής ΔΕΗ”. Μετά από τέσσερα χρόνια έλλειψης Στρατηγικής Αναδιάρθρωσης (δηλαδή οικονομικής εξυγίανσης) της ΔΕΗ και υιοθέτησης του “μοντέλου NOME” – για πωλήσεις ηλεκτροπαραγωγής κάτω του κόστους της – η ΔΕΗ έχασε τα “συγκριτικά πλεονεκτήματα” που διέθετε, ενώ στέφθηκε με απόλυτη αποτυχία η πρώτη προσπάθεια πώλησης λιγνιτικών μονάδων…
Η “οικονομική στενότητα” στην οποία έχει περιέλθει η ΔΕΗ λόγω της κυβερνητικής πολιτικής της τελευταίας τετραετίας δεν επιτρέπει πλέον αύξηση των επενδυτικών εκροών της.

Η προώθηση του “target model” – με την έννοια του πλήρους ανοίγματος και της διασύνδεσης της ελληνικής αγοράς ηλεκτρισμού σε αυτήν της ΕΕ – δημιουργεί αρκετές “επενδυτικές αναστολές” στους ιδιώτες που θέλουν να επενδύσουν στην Ελλάδα σε νέες συμβατικές Μονάδες με καύσιμο φυσικό αέριο. Μακροχρόνια, με την υλοποίηση επενδύσεων σε διασυνοριακές διασυνδέσεις, περισσότερο πιθανή θα είναι η αύξηση της “ενεργειακής εξάρτησης” της Ελλάδας από τις βόρειες διασυνδέσεις και πολύ λιγότερο από την Ιταλία…
Μακροχρόνια δεν θα πρέπει να αποκλεισθεί και το ενδεχόμενο η Τουρκία – που πραγματοποιεί τεράστιες ενεργειακές επενδύσεις – να μετατραπεί σε έναν από τους μεγαλύτερους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας μέσω των βορείων διασυνδέσεων…

“Αντι-επενδυτικό Δόγμα” που διέπει τον προωθούμενο Ενεργειακό Σχεδιασμό της Ελλάδας, καθώς αυτός έχει σχέση με τον μονομερή προσανατολισμό για ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Παραβλέπεται το αντικειμενικό γεγονός ότι αυτές είναι περισσότερο κοστογόνες και ασταθείς (από παραγωγικής πλευράς) από τις συμβατικές Μονάδες Παραγωγής που βασίζονται σε θερμικές πηγές (φυσικό αέριο, λιγνίτες)…
Όμως, πολύ σύντομα θα χρειασθεί να γίνουν στην Ελλάδα νέες επενδύσεις για Μονάδες Βάσης με καύσιμο φυσικό αέριο, αλλά με αβέβαιες τις μακροχρόνιες αποδόσεις για τους υποψήφιους επενδυτές… (σ.σ.: οι “Μονάδες Βάσης” τίθενται πολύ γρήγορα σε λειτουργία και μπορούν να παράγουν Ηλεκτρική Ενέργεια ανάλογα με τη μεταβαλλόμενη Ζήτηση στην ηπειρωτική χώρα, καλύπτοντας και τα “παραγωγικά κενά” των ΑΠΕ, που επηρεάζονται από τις μεταβαλλόμενες κλιματικές συνθήκες…)

“Διακρατικές ενεργειακές συμφωνίες” πολύ υψηλών Πολιτικών και Λειτουργικών Ενεργειακών Κινδύνων.
Η ανάπτυξη υποβρύχιας διασύνδεσης μέσω μεγάλης έκτασης δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας στηρίζονται περισσότερο σε “διακρατικές συμμαχίες” παρά σε αυστηρά κριτήρια Ορθολογικού και Ασφαλούς Ενεργειακού Σχεδιασμού…

– Στον σχετικό ενεργειακό σχεδιασμό έχουν ληφθεί υπόψη οι Κίνδυνοι από δολιοφθορές, μετατοπίσεις βυθού λόγω σεισμών, οι δυσκολίες αντιμετώπισης βλαβών σε πολύ μεγάλα βάθη κλπ;

– Έχουν υπολογισθεί οι απώλειες (κατ΄ όγκο και αξία) ηλεκτρικής ενέργειας από μεταφορές μεγάλων ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας μέσω υποβρυχίων πολύ μεγάλης έκτασης;

“ΑΠΟΛΙΓΝΙΤΟΠΟΙΗΣΗ” ΚΑΙ “ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΜΕΙΓΜΑ”

Η διασύνδεση Ελλάδας – Κρήτης και η διακρατική σύνδεση Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας σε συνδυασμό και με την αναπόφευκτη “απολιγνιτοποίηση” δεν λαμβάνουν υπόψη μια σειρά από Ενεργειακούς Κινδύνους που έχουν σχέση, κατ΄ αρχήν, με το “μελλοντικό ενεργειακό μείγμα” της Ελλάδας:

Η διαχρονικά μεγάλη μείωση έως και εξάντληση των λιγνιτικών κοιτασμάτων σε Δυτική Μακεδονία και Μεγαλόπολη αναπόφευκτα θα προκαλέσει τεράστια “επενδυτικά κενά” για την Εγχώρια Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας. Τα “κενά” θα πρέπει να καλυφθούν κυρίως με Εισαγωγές Φυσικού Αερίου και με Επενδύσεις σε νέους Θερμοηλεκτρικούς Σταθμούς – με καύσιμο σε φυσικό αέριο – και σε ΑΠΕ.
Όμως:

Ο μονομερής προσανατολισμός για μεγάλες Επενδύσεις σε ΑΠΕ εγκυμονούν Κινδύνους Ευστάθειας ολόκληρου του Ελληνικού Ηλεκτρικού Συστήματος… Η αντιστάθμιση αυτών των Κινδύνων μπορεί να εξασφαλισθεί μόνο με νέες Θερμοηλεκτρικες Μονάδες καύσης Φυσικού Αερίου και με απευθείας Εισαγωγές από το Βορρά… Και, βεβαίως, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα αυστηροποιηθεί περαιτέρω η κοινοτική νομοθεσία για τη χρήση του άνθρακα και του λιγνίτη…
Η κατά προτεραιότητα διοχέτευση ηλεκτροπαραγωγής προερχόμενης από ΑΠΕ θα αποβαίνει μακροχρόνια σε βάρος των εγχωρίων παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικές θερμικές πηγές. Και γεννάται το ερώτημα:
– Ποιοι θα καλύπτουν τα αυξημένα κόστη που θα προκύπτουν από τη μη λειτουργία μεγάλου αριθμού θερμικών μονάδων για μεγάλο χρονικό διάστημα, για όσο διάστημα και συγκυριακά προηγείται η διάχυση της παραγωγής από ΑΠΕ;

Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν είναι άλλη από την κάλυψη ιδιαίτερα μεγάλων οικονομικών βαρών από τους τελικούς καταναλωτές…

ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΚΡΗΤΗ

Ο Ενεργειακός Σχεδιασμός για την μέσω υποβρυχίων καλωδίων Διασύνδεση της Κρήτης με την ηπειρωτική Ελλάδα βασίζεται σε δεδομένα πολύ ευμετάβλητα που δεν έχουν μελετηθεί ιδιαίτερα, όπως:
Τα λιγνιτικά κοιτάσματα στη Μεγαλόπολη εξαντλούνται και οι οικονομικές αποδόσεις τους θα βαίνουν διαχρονικά μειούμενες έως και αρνητικές….
Μακροπρόθεσμα η Μονάδα Φυσικού Αερίου της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη θα αποτελεί τον “πιο στέρεο πυλώνα” του Ηλεκτροπαραγωγικού Δυναμικού της περιοχής. Όμως και εδώ προβλέπονται νέοι παράγοντες αστάθειας της Παραγωγής Μεγαλόπολης, καθώς η Μονάδα ΦΑ δεν προβλέπεται να έχει δυνατότητα πλήρους αξιοποίησης των παραγωγικών δυνατοτήτων της προκειμένου να διευκολυνθεί η πώληση λιγνιτικών Μονάδων σε ιδιώτες!
– Τι θα γίνει όμως όταν οι ιδιωτικές λιγνιτικές Μονάδες θα πρέπει να είναι σε φάση συντήρησης;

– Μπορεί να φαντασθεί κανείς τί θα συμβεί εάν θα υποαπασχολείται το Ηλεκτροπαραγωγικό Δυναμικό της Μεγαλόπολης όταν θα είναι ταυτόχρονα υψηλή η ζήτηση σε Πελοπόννησο, Κρήτη και Αθήνα;

Ενεργειακοί Κίνδυνοι διαγράφονται για την Κρήτη από τη μονομερή ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), προκειμένου μελλοντικά να υποκαταστήσουν τις τοπικές Θερμικές Μονάδες. Ένας τέτοιος Περιφερειακός Ενεργειακός Σχεδιασμός συνεπάγεται αυξημένη μεταβλητότητα του Κρητικού Συστήματος Ηλεκτροπαραγωγής εάν στο “ενεργειακό μείγμα” του Ελληνικού Συστήματος περιλαμβάνονται κυρίως Μονάδες ΑΠΕ και ένα μικρό ποσοστό να αποτελούν Θερμικές Μονάδες… Μια απότομη διακύμανση της παραγωγής από ΑΠΕ μπορεί να μην καλυφθεί μέσω της υποβρύχιας διασύνδεσης και να προκύψει “μεγάλο έλλειμμα” για την Κρήτη…
Σχετικά με την υποβρύχια Διασύνδεση ηπειρωτικής Ελλάδας με Κρήτη υπενθυμίζονται τα εξής:

– Για μια μεγάλη χρονική περίοδο εξεταζόταν η ανάπτυξη μεγάλης αυτόνομης Θερμικής Μονάδας με καύσιμο Φυσικό Αέριο, που θα εξασφάλιζε απόλυτη ευστάθεια στο Ηλεκτρικό Σύστημα της Κρήτης, ακόμη και με ανάπτυξη υποβρυχίων καλωδίων που θα συνέδεαν την Κρήτη με την ηπειρωτική χώρα… Το Σχέδιο αυτό “εγκαταλείφθηκε”…

– Οι Κίνδυνοι για τη Διασύνδεση της Κρήτης με την Ελλάδα είναι πολλοί μεγάλοι λόγω σεισμών σε μεγάλα βάθη… Ούτε βέβαια θα πρέπει να αποκλεισθούν και Κίνδυνοι για τα υποβρύχια καλώδια από δολιοφθορές.. (Το black–out στη Σαντορίνη τον Αύγουστο του 2014 ανέδειξε το πρόβλημα για τα απομονωμένα νησιά, παρά το γεγονός ότι η απόλυτη συσκότιση προκλήθηκε στην – τότε – πλέον σύγχρονη Μονάδα του Ατμοηλεκτρικού Σταθμού…)

ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΚΥΠΡΟ ΚΑΙ ΙΣΡΑΗΛ

Οι Κίνδυνοι για το Ελληνικό και Κρητικό Ηλεκτρικό Σύστημα πολλαπλασιάζονται από τη Διακρατική (υποβρύχια) Διασύνδεση της Κρήτης με την Κύπρο και το Ισραήλ! Γιατί υποστηρίζεται αυτό;
– Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι η (τυχόν) πλήρης ανάπτυξη ενός εκτεταμένου υποβρυχίου δικτύου μεταφοράς μεγάλων ποσοτήτων Ηλεκτρικής Ενέργειας στοχεύει στον “αποκλεισμό” του Ηλεκτρικού Συστήματος της Τουρκίας με τη διασύνδεση των Ηλεκτρικών Συστημάτων της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ. Όμως, αυτός ο “αποκλεισμός” σε βάρος της Τουρκίας μπορεί να αρθεί με “πολιτικά κριτήρια”… Αυτό σημαίνει ότι η όλη επένδυση επηρεάζεται από σημαντικούς γαιοστρατηγικούς παράγοντες και όχι καθαρά οικονομικούς…

– Η Ζήτηση Ηλεκτρικής Ενέργειας σε Κύπρο και Κρήτη χαρακτηρίζεται από τις μεγάλες διαφορές σε εποχική βάση, καθώς ο Τουρισμός αποτελεί τον κύριο πυλώνα για τις δύο μεγαλονήσους αυξάνοντας κατακόρυφα την κατανάλωση κατά τους θερινούς μήνες…

– Η ομαλή λειτουργία των Ηλεκτροπαραγωγικών Συστημάτων σε Ισραήλ – Κύπρο – Κρήτη πρέπει να στηρίζεται σε σύγχρονες και οικονομικά βιώσιμες Θερμοηλεκτρικές Μονάδες.

– Μία μεγάλη σεισμική δόνηση στο βυθό της Ανατολικής Μεσογείου που θα πλήξει υποβρύχια καλώδια μπορεί να προκαλέσει ταυτόχρονο πλήρες ή μερικό Black-out και στις τρεις προς διασύνδεση χώρες και περιοχές!!!

– Η αντιμετώπιση προβλήματος από βλάβη σε υποβρύχιο διακρατικό καλώδιο σε πολύ μεγάλο βάθος της θάλασσας θα απαιτήσει πολύ χρόνο και τεράστια ποσά που τελικά θα επιβαρύνουν τους καταναλωτές.

Συνεπώς:

Για να αντιμετωπισθούν αυτοί οι Κίνδυνοι θα πρέπει να υπάρχουν επαρκείς Ηλεκτροπαραγωγικές Μονάδες σε εφεδρεία – ΜΟΝΑΔΕΣ ΒΑΣΗΣ – σε Ισραήλ, Κύπρο και Κρήτη, ώστε, εάν συμβεί βλάβη σε υποβρύχιο καλώδιο, αυτές να μπορέσουν άμεσα να επανατροφοδοτήσουν στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τους Καταναλωτές.

*Ο Κίμων Στεριώτης είναι δρ οικονομολόγος, τ. διευθυντής Επικοινωνίας Ομίλου ΔΕΗ

Πηγή: oataktos.wordpress